تبدیل تیم کاری به موتور خلاقیت: نقشه گنج مدیریت

در دنیای کسب و کار همه به دنبال یک اکسیر جادویی هستند: خلاقیت. مدیران در جلسات از آن صحبت می کنند، آگهی های استخدام به دنبالش می گردند و همه موفقیت شرکت های بزرگ و نوآور را به این صفت اسرارآمیز نسبت می دهند اما وقتی نوبت به عمل می رسد، ما اغلب خلاقیت را مانند یک صاعقه ناگهانی می بینیم؛ یک جرقه الهام که یا به طور تصادفی به ذهن کسی می رسد، یا نمی رسد. ما به دنبال استخدام «افراد خلاق» می گردیم و امیدواریم که آنها با جادوی خودشان، برای ما ایده های میلیون دلاری خلق کنند.

بی شک این نگاه کاملا اشتباه و منفعلانه است؛ چراکه خلاقیت کمتر یک ویژگی شخصیتی ثابت و بسیار بیشتر یک محصول قابل پرورش است. خلاقیت مانند یک گل ظریف و زیباست. شما نمی توانید با دستور دادن به یک دانه آن را مجبور به گل دادن کنید، اما می توانید شرایطی را فراهم آورید که آن دانه، به طور طبیعی و با تمام پتانسیلش، شکوفا شود. وظیفه یک رهبر بزرگ، نه مدیریت کردن ایده ها، بلکه باغبانی کردن و ایجاد یک گلخانه حاصلخیز برای رویش خلاقیت است. ما در این مقاله می خواهیم به پنج راز علمی نگاه کنیم که به شما کمک می کند تا تیم خود را از یک خط تولید کارهای تکراری، به یک کارخانه ایده پردازی پویا و پر از جرقه تبدیل کنید.

ایجاد شرایط مساعد برای نوآوری

بسیاری از مدیران مانند یک شکارچی پروانه عمل می کنند. آنها با یک تور بزرگ در دست به دنبال ایده های خلاقانه می دوند و سعی می کنند آنها را شکار کنند. آنها جلسات توفان فکری ناگهانی برگزار می کنند و از تیم شان انتظار دارند که در یک ساعت، بهترین ایده های شان را روی میز بگذارند اما خلاقیت، مانند یک پروانه، ترسو است؛ وقتی احساس خطر کند یا تحت فشار قرار بگیرد، به سرعت پنهان می شود.

مطلب مرتبط: توسعه فرهنگ خلاقیت در سازمان؛ پُلی به سوی موفقیت

یک رهبر تجاری بزرگ به جای شکار کردن، یک باغ پر از گل می سازد تا پروانه ها خودشان با میل و رغبت به آنجا بیایند. او از خودش نمی پرسد چگونه می توانم ایده های بیشتری از تیمم بیرون بکشم؟. او از خودش می پرسد چگونه می توانم شرایطی را ایجاد کنم که در آن، ایده ها به طور طبیعی به ذهن اعضای تیمم برسند و آنها جرأت بیان کردنش را داشته باشند؟. این تغییر نگرش از یک مدیر کنترلگر به یک باغبان پرورش دهنده، اولین و مهمترین قدم برای ساختن یک فرهنگ خلاق است.

هنر ایجاد ایده های متعدد 

ما معمولا فکر می کنیم که هماهنگی کامل و نبود هیچ گونه اختلاف نظری در یک تیم، نشانه خوبی است اما در دنیای خلاقیت، این هماهنگی بیش از حد می تواند به معنای مرگ ایده های نو باشد. بزرگ‎ترین جرقه های خلاقانه، نه در آرامش، بلکه در محل برخورد دیدگاه های مختلف و گاه متضاد، زده می شوند. به این پدیده «اصطکاک خلاق» می‎گویند.

یک باغبان هوشمند گیاهان مختلف و متنوعی را در کنار هم می کارد. او می داند که این تنوع به سلامت کل باغ کمک می کند. یک رهبر بزرگ هم باید آگاهانه، افرادی با پیشینه های متفاوت، تخصص های گوناگون و سبک های فکری مختلف را در یک تیم کنار هم قرار دهد. 

او باید فضایی ایجاد کند که در آن، افراد بتوانند با احترام کامل اما با صراحت، ایده های یکدیگر را به چالش بکشند. هدف، ایجاد درگیری شخصی نیست؛ هدف، برخورد سازنده ایده ها برای رسیدن به یک راه حل جدید و بهتر است که شاید هیچ کدام از آنها به تنهایی به آن نمی رسیدند. وقتی همه شبیه هم فکر کنند، در واقع هیچ کس در حال فکر کردن نیست.

مطلب مرتبط: توسعه کسب و کار بر مدار خلاقیت و نوآوری

توسعه مفهوم «زمانی برای هیچ کار نکردن»

برنامه های کاری ما اغلب آنقدر فشرده و پر از جلسات و کارهای فوری است که هیچ فضایی برای تنفس، فکر کردن و خیال پردازی باقی نمی ماند. ما مانند ورزشکارانی هستیم که دائما بر روی یک تردمیل در حال دویدنیم، بدون اینکه لحظه ای بایستیم و از خودمان بپرسیم آیا اصلا در مسیر درستی قرار داریم یا نه.

بسیاری از بزرگ ترین ایده های تاریخ در لحظاتی که ذهن از فشار کار روزمره رها بوده به سراغ صاحبان شان آمده اند. برخی از نوآورترین شرکت های دنیا، به طور رسمی زمانی را به عنوان زمان بی برنامه یا زمان خلاقیت در تقویم کارمندان شان در نظر می گیرند. در این زمان ها افراد آزادند تا روی پروژه های شخصی مورد علاقه شان کار کنند، مهارت جدیدی یاد بگیرند یا صرفا مطالعه کنند و به دنبال ایده های جدید بگردند. این سرمایه گذاری روی بیکاری هدفمند یکی از قدرتمندترین راه ها برای شارژ کردن باتری های خلاقیت یک تیم است. اجازه دهید ذهن ها گاهی اوقات بدون هیچ مقصدی پرسه بزنند؛ شاید آنها از مسیرهایی برگردند که هیچ نقشه ای آنها را نشان نمی دهد.

تسهیل همکاری سازمان یافته

فقط گذاشتن چند فرد باهوش در یک اتاق و امید به اینکه با هم همکاری کنند و یک ایده درخشان خلق نمایند، معمولا به نتیجه ای نمی رسد. همکاری خلاقانه، نیازمند یک «طراحی» و «تسهیل گری» هوشمندانه است. یک باغبان، مسیرهای آبیاری را طراحی می کند تا آب به ریشه تمام گیاهان برسد. یک رهبر بزرگ هم باید ساختارها و فرآیندهایی را طراحی کند که جریان آزاد ایده ها را در تیم تسهیل نماید. استفاده از تکنیک های توفان فکری ساختاریافته، مانند نوشتن ایده ها بر روی کاغذ قبل از به اشتراک گذاشتن شفاهی آنها (تا افراد درون گرا هم فرصت برابر داشته باشند)، یا استفاده از وایت بردهای مجازی و ابزارهای همکاری آنلاین، می تواند به شکل قابل توجهی کیفیت جلسات ایده پردازی را بالا ببرد. هدف، ساختن یک چارچوب امن و منظم است که در آن، همه احساس راحتی کنند تا حتی جسورانه ترین و خام ترین ایده های خود را نیز بدون ترس از قضاوت، روی میز بگذارند.

مطلب مرتبط: چرا خلاقیت مهمترین مهارت در دنیای کارآفرینی است؟

حرف آخر

خلاقیت، یک نیروی اسرارآمیز و دست نیافتنی نیست که فقط به چند نابغه برگزیده عطا شده باشد. خلاقیت، مانند یک عضله است که می توان آن را با تمرین، تغذیه مناسب و محیط درست، در هر فرد و هر تیمی پرورش داد و تقویت کرد. با تغییر نگاه‎تان از یک مدیر کنترلگر به یک باغبان دلسوز، با ایجاد فضایی برای برخوردهای سازنده، با تخصیص زمان برای تفکر عمیق، با طراحی همکاری های هوشمندانه و با ساختن فرهنگی از امنیت و قدردانی، شما نیز می توانید بذر خلاقیت را در تیم خودتان بکارید و با شگفتی، شاهد رشد و شکوفایی ایده هایی باشید که هرگز فکرش را هم نمی کردید. به یاد داشته باشید، وظیفه شما خلق کردن ایده ها نیست؛ وظیفه شما خلق کردن دنیایی است که در آن، ایده ها جرأت متولد شدن را داشته باشند.

منابع:

https://hbr.org