آشفته بازار آب و نان

بازار آشفته توزیع و قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی به معضلی نگران‌کننده نزد مسئولان، مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مبدل شده است به‌طوری‌که عدم تثبیت قیمت‌ها، نوسانات عرضه و تقاضا، عدم نظارت و کنترل بر قیمت‌ها و بسیاری از موارد دیگر از دغدغه‌های اخیر بازار محصولات کشاورزی بوده است. واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی همچنان ضربات مهلکی بر پیکره بی‌رمق بخش کشاورزی وارد می‌کند.

به منظور حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده در بخش کشاورزی، باید محصولات از ثبات قیمت برخوردار باشند زیرا هرگونه بی‌ثباتی و آشفتگی شدید اقتصادی، جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مصرف‌کننده و تولیدکننده متضرر می‌شود. حتی نوسانات کوچک در عرضه و قیمت این محصولات می‌تواند آثار روانی مضاعفی در پی داشته باشد لذا نظم بخشیدن به سیستم توزیع محصولات کشاورزی باید در اولویت قرار گیرد. چرخه معیوب توزیع در بخش کشاورزی عملا منجر شده تولید مقرون به‌صرفه نباشد و به جای سیستمی نظام‌مند، دلال‌ها حرف اول و آخر را در بازار بزنند. بازار قیمت‌گذاری فروش محصولات کشاورزی در دست دلال‌ها و واسطه‌هاست؛ واسطه‌ای که بیشترین سود حاصل از تولید محصولات کشاورزی را به جیب می‌زند و درآمدی که باید کشاورز را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عناصر در تولید محصولات کشاورزی منتفع کند، نصیب خود می‌کند.

متاسفانه نقش این واسطه‌ها در بخش کشاورزی همچنان پررنگ است و کشاورزان نیز بنا به دلایلی ناچار به فروش محصولات‌شان به این افراد هستند. ادامه این روند باعث شده تنها رنج و زحمت تولید محصولات کشاورزی بر دوش کشاورزان باشد درحالی‌که سود اصلی زحمات آنها را دلال‌ها و واسطه‌ها به جیب می‌زنند.

یکی از دغدغه‌های تولیدکنندگان، نوسانات قیمت نهاده‌های تولید است که به نوبه خود مشکلاتی را برای کشاورزان به‌وجود می‌آورد. ستاد تنظیم بازار محصولات وزارت کشاورزی، این مشکل را متوجه شرکت پشتیبانی امور دام می‌داند و وزارت صنعت، معدن و تجارت هیچ مسئولیتی بر عهده نمی‌گیرد. ساماندهی نظام توزیع و بازسازی شبکه‌های مویرگی، اعمال نظارت، کنترل دقیق و مستمر می‌تواند راه‌گشایی برای جلوگیری از ادامه چنین وضعیتی باشد. بازار محصولات کشاورزی به جایی می‌رود که باید بپرسیم کیلویی چند؟!

به نظر می‌رسد رهگیری و رصد کالاهای صنایع غذایی و کشاورزی در بازار مصرف دشوارتر از کنترل بسیاری موارد تخلف دیگر است، ‌ای کاش تجربیات و دستاوردهای نیروی انتظامی کشور به وزارت جهاد کشاورزی هم منتقل شود، شاید شاهد اتفاقات خوشایندی در شبکه تولید، عرضه، توزیع و مصرف مواد‌غذایی و محصولات کشاورزی باشیم.

* کارشناس کشاورزی