سرمایه‌گذاری در خودروهای برقی، هدر دادن سرمایه است

وزیر صنعت، معدن وتجارت می‌گوید که برای تشویق تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان خودروهای برقی و هیبریدی بسته حمایتی و تشویقی برای تصویب به هیأت دولت ارائه شده است. اما آنچه واقعیت موجود نشان می‌دهد، سرمایه‌گذاری در تولید خودروهای برقی چیزی جز هدر دادن سرمایه نیست.

تولید خودروهای برقی و هیبریدی از سال‌ها پیش در صنعت خودروسازی کشور مطرح شده، اما آنچه کارنامه تولید این خودروها در کشورهای پیشرفته‌ای نظیر چین و آمریکا نشان می‌دهد، این خودروها به‌ویژه خودروهای برقی نتوانسته‌اند آن‌گونه که باید سلیقه بازار را به خود جذب کنند. سرعت زیر 100 کیلومتر، باتری سنگین، ضعف حرکت در سطوح شیب‌دار، سازگار با محیط زیست و قیمت بالا از جمله ویژگی‌های خودروهای برقی است که همین ویژگی‌ها از جذابیت این خودروها برای مشتریان می‌کاهد.

خودروهای هیبریدی اما در شرایط بهتر از نظر جذابیت قرار دارند. دوموتوره بودن، قیمت نه‌چندان بالا و مصرف بهینه سوخت از جمله ویژگی‌های خودروهای هیبریدی است. ساخت خودروهای هیبریدی در ایران همزمان با سهمیه‌بندی بنزین در کشور به اوج خود رسید و مقرر شد که تا سال 1391 دو میلیون دستگاه خودروی هیبریدی در کشور تولید شود؛ اتفاقی که هیچ‌گاه نیفتاد و در نهایت تا پایان سال 1391 فقط دو دستگاه خودرو هیبریدی در کشور تولید شد. حالا اما دولت دوباره عزم خود را برای ساخت خودروهای برقی و هیبریدی جذب کرده است. در شرایطی که صنعت خودروسازی ایران روزهای خوبی را نمی‌گذراند، دولت قصد دارد بار تازه‌ای را نیز بر دوش این صنعت اضافه کند.

ضرورت ساخت خودروهای برقی چیست؟

در چنین شرایطی این پرسش مطرح می‌شود که ورود به ساخت این نوع خودروها در کشور چقدر ضروری بوده و چه آینده‌ای را می‌توان برای آن پیش‌بینی کرد؟ موید حسینی صدر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در پاسخ به این پرسش‌ها می‌گوید: «ما امکان تولید خودروهای برقی را در کشور داریم. در حال حاضر در بسیاری از کشورها از خودروهای برقی به‌عنوان وسیله حمل‌و‌نقل عمومی استفاده می‌کنند. خودروهای کوچک و سبک برقی برای جلوگیری از آلودگی هوا در شهرهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.»

او می‌افزاید: «ساخت خودروهای هیبریدی و برقی سال‌هاست در دسته مطالبات مجلس از دولت قرار دارد و برای شهر بزرگی مانند تهران ساخت این نوع خودروها ضرورت دارد.» محمدحسن شجاعی‌فرد، رییس دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، نیز در این‌باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «برخوردار نبودن از سرعت بالا و افت خودرو در شیب‌ها به دلیل وزن بالای باتری از ویژگی‌های خودروهای برقی است. همین دو ویژگی موجب استقبال کم از این خودروها در دنیا شده است. تنها ویژگی مثبت این نوع خودروها سازگاری با محیط‌زیست است که در شهر‌های آلوده‌ای مانند تهران، ویژگی مثبتی به‌شمار می‌رود.»

او با اشاره به قیمت بالای خودروهای برقی، بیان می‌کند: «قیمت خودروهای برقی بالاست. مثلا اکنون شهرداری با همکاری یک شرکت اقدام به ساخت موتورسیکلت‌های برقی کرده که قیمت هر دستگاه 10 میلیون تومان است، طبیعتا مشتری ترجیح می‌دهد به جای خرید یک دستگاه موتورسیکلت با این قیمت، یک خودرو معمولی خریداری کند.»

این اظهارنظرها و حمایت دولت از ساخت خودروهای برقی در شرایطی مطرح می‌شود که کشور آمریکا حتی با دادن سوبسید نیز نتوانسته شانس بیشتری برای خودروهای برقی ایجاد کند. همچنین چین که یکی از کشورهای پیشرو در ساخت خودروهای برقی است نتوانسته در تامین همه زیرساخت‌های لازم، موفق باشد. اما موضوع ساخت خودروهای هیبریدی کمی تفاوت دارد. کارنامه ساخت خودروهای هیبریدی در دنیا و میزان استقبال مشتریان از این نوع خودروها کارنامه درخشان‌تری است.

شجاعی‌فرد درباره ساخت خودروهای هیبریدی اظهار می‌کند: «خودروهای هیبرید نیز در شهرهای شیب‌دار با مشکل مواجه می‌شوند، اما به اعتقاد من اگر قرار است بسته حمایتی ارائه شود بهتر است برای ساخت خودروهای هیبریدی باشد. سال‌ها است که مطالعات درباره ساخت خودروهای هیبرید در کشور انجام شده و زیرساخت‌ها نیز برای تولید این نوع خودرو در کشور فراهم است.»

بهبود کیفیت خودروهای معمولی به جای ساخت خودروهای برقی

باتری با عمر کم، قیمت تمام‌شده بالا و وزن سنگین از بزرگ‌ترین مشکلات خودروهای برقی است. خودروهای هیبریدی نیز اگرچه از مزایای زیادی برخوردارند، اما پیشینه ساخت آنها در کشور، پیشینه مناسبی نبوده و از احتیاج به مطالعات بیشتر در این زمینه حکایت دارد. از سوی دیگر وضع صنعت خودروسازی داخلی نیز چندان مناسب نبوده و بهبود کیفیت، بزرگ‌ترین نیاز این صنعت به‌شمار می‌رود.

در این شرایط شاید پرسیدن این سوال منطقی باشد که بهتر نیست دولت به جای صرف منابع در جهت پروژه‌هایی که سرنوشت آنها مشخص نیست، تمرکز خود را روی بهبود کیفیت خودروهای معمولی بگذارد؟

شجاعی‌فرد در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «بهبود کیفیت خودروهای معمولی را با وضع فعلی بازار خودرو نمی‌توان متصور شد؛ زیرا خودروسازان ما می‌خواهند هم سود داشته و هم ضررهای قبلی خود را از مردم بگیرند. وقتی سود پایین می‌آید، در پی آن فروش و کیفیت خودرو پایین می‌آید بنابراین امید زیادی به بهبود کیفیت خودروهای معمولی نیست. اما در زمینه خودروهای هیبریدی ما به اندازه دیگر خودروها عقب نیستیم.»

در شرایطی که کارنامه نشان می‌دهد از پروژه دو میلیونی در نظر گرفته شده برای خودروهای هیبریدی فقط دو دستگاه تولید شده و از سوی دیگر زیرساخت‌های لازم برای تولید خودروهای برقی در کشور وجود نداشته و حتی در صورت موجودیت نیز بازار از آنها استقبال نخواهد کرد، بهتر نیست سرمایه‌ها در شرایطی که کشور با بحران روبه‌رو است، به سمت بخش‌های مولد دیگری که آینده روشن‌تری دارند، برود؟