نگاه دولت خیرخواهانه است نه توسعه ای

عملکرد دولت را در سه سال گذشته نباید سیاه یا سفید دید. کاهش نرخ تورم و نرخ بهره، ثبات اقتصادی، امضای برجام، از سرگیری روابط با دنیا و گسترش آن و... همه اینها بسیار درخشان است. اما از طرف دیگر نتوانسته زمینه خروج از رکود و فعال شدن بخش صنعت را فراهم کند.

البته بخشی از این مسئله ناشی از آموزه‌هایی است که صنعت در سی و اندی سال اخیر داشته است و با این قدمت، فرآیندی نیست که به راحتی بتوان آن را تغییر داد. بیش از سه دهه است که عادت کرده به دولت تکیه کند. اگر صنعت دائما حمایت دولت را بخواهد، خودش را به بازار داخلی محدود کند، کمتر به فکر صادرات باشد، به رقابت با رقبای خارجی‌اش کمتر احساس نیاز کند یا از ضمانت‌های بیش از حد در مقابل رقبای خارجی برخوردار باشد، در همین وضعیت بیمار امروز باقی خواهد ماند.

ما اگر بخواهیم از این وضعیت خارج شویم، زمان می‌برد و به نظر هم نمی‌رسد در مجموعه دولتی اراده‌اش باشد. مثلا تسهیلاتی که اخیرا دولت برای صنعت تصویب کرده نمونه همان رفتارهای نادرست گذشته است. دولت قول می‌دهد منابع در اختیار صنعت بگذارد و منبعش را منابع اعتباری بانک‌ها قرار می‌دهد، در حالی که بانک‌ها منابع اعتباری آزاد ندارند و متقاضیان بی‌شماری دارند.

معیارهای دولت در مورد این تسهیلات به طور واقعی روشن نیست. پیش‌بینی این است که مجددا عده‌ای ثبت‌نام می‌کنند و بعد از ارزیابی به این علت که روابطی وجود دارد تسهیلاتی بگیرند. به نظر من بخش قابل توجهی از آن قابل بازگشت به بانک‌ها نخواهد بود. علاوه بر این، واحدهایی که قرار است این تسهیلات را بگیرند به درستی روشن نیست، وقتی می‌گویند یک واحد اگر چک معوقه و یا بدهی دارد، مهم نیست یعنی نگاه‌شان به صنعت، توسعه‌ای یا اشتغالی نیست بلکه نگاه خیرخواهانه است.

وقتی شما سیاست‌گذاری می‌کنید برای کمک به اشتغال، صادرات و خروج از رکود باید به شاگرد اول‌ها جایزه بدهید نه به همه. قرار نیست کسی هم که مدیریت بلد نبوده و نتوانسته منابع مالی‌اش را مدیریت کند، به او هم کمک شود، مدیری که با نداشتن تخصص بنگاهش را بدهکار کرده است با این کمک‌ها به رونق صنعت کمکی نمی‌کند. این نوع بنگاه‌ها که معوقات دارند اتفاقا باید درآخر فهرست کمک‌ها باشند، چرا که دادن تسهیلات به این نوع بنگاه‌ها هدر دادن منابع است.

باید به کسانی کمک کرد که می‌توانند محصول خوب و رقابتی تولید کنند، بازار را می‌شناسند و در بازارهای صادراتی حرفی برای گفتن دارند. به اعتقاد من این نگاه دولت، نگاهی پوپولیستی است، نگاهی که بیش از سه دهه صنعت کشور را بیمار کرده است. داستان دوباره تکرار خواهد شد، مقداری از منابع توزیع خواهد شد، عده‌ای رانت خواهند برد، بعضی از کسانی که این منابع را دریافت کرده‌اند، تعهدات‌شان را به جا نمی‌آورند و در نهایت درد‌های مزمن صنعت درمان نخواهد شد.

رئیس کمیسیون صنعت اتاق تهران