تشابه در بسته‌ بندی و شراکت در سهم فروش برند

اغلب ما وقتی به فروشگاه یا سوپرمارکت محل، برای خرید مواد خوراکی می‌رویم به دلیل شباهت بسته‌بندی‌ها و طراحی‌ها، در انتخاب درست برند مورد نظر با مشکل مواجه می‌شویم. گاهی طراحان بسته‌بندی‌ها اینقدر شبیه هم عمل کرده‌اند که تا وقتی با حوصله در خانه به وارسی آن نپردازی، متوجه اشتباه در انتخاب انجام شده نمی‌شوی. در این میان نگاهی انداختیم به بازار بستنی‌ها که این روزها در تسخیر چهار برند میهن، دومینو، پاندا و کاله است. اشتراک، تشابهات و رقابت سه برند میهن، پاندا و دومینو، به‌شدت مشهود می‌نماید، هر طعمی از بستنی که از یک برند وارد بازار می‌شود به یک هفته نکشیده برند رقیب همان طعم را با تغییراتی جزئی در شکل و شمایل بسته وارد بازار می‌کند.

شاید برای مشتری هم بهتر باشد این برندها بسته‌بندی‌های متمایزی داشته باشند یا دست کم، به هم بپیوندند و یک برند مشترک وارد بازار کنند و این غائله سردرگمی برای مشتریان را ختم کنند.
این تشابه‌ها فقط خاص این سه برند نیست و محصولات برند کاله هم تمایز آشکاری با این سه برند ندارد. برای بررسی دلیل این اشتراکات در بسته‌بندی‌های مواد‌غذایی و به‌خصوص دو برند بستنی میهن و کاله سری به طراح بسته بندی‌های یکی از این برندها زدیم تا ببینیم آیا این اشتراکات اتفاقی است یا این دو برند، تعمدا مشتری‌ها را گمراه می‌کنند.
فواد تجلی، کارشناس شرکت آتی بال به‌عنوان مجری طرح‌ها و تبلیغات بستنی کاله در پاسخ به سوال ما می‌گوید: بنا بوده است که این دو برند محصولات مشابه داشته باشند.

از آن زمان به بعد این دو برند به‌شدت سعی می‌کنند در تشابه تولید از هم سهم بگیرند، میهن هم که می‌خواست دو برند داشته باشد، برند پاندا و دومینو را زد و روانه بازار کرد. از طرفی تشابهات در بسته‌بندی بین همین برندها هم بسیار زیاد است.
او اضافه می‌کند: میهن حجم تولید و توزیع بیشتری دارد، چرا‌که تمرکزش روی بستنی است و این محصول اصلی‌ترین تولید شرکت میهن به حساب می‌آید اما کاله چون محصولات دیگری تولید می‌کند در بازار بستنی‌اش شهرت و توزیع کمتری دارد البته ممکن است مردم عادی این مسئله را متوجه نشوند. با این وجود من حس می‌کنم میهن دنباله‌رو کاله است.
به گفته این کارشناس، این گونه رقابت‌ها به طور طبیعی از نظر فروش و در دست گرفتن بازار، منجر به برنده شدن یک برند و ضرر مشتریان می‌شود، از این رو حتی گاهی برندهای دیگر هم از طرح‌ها و بسته‌بندی این شرکت‌ها استفاده و کپی‌کاری می‌کنند.

او در ادامه می‌گوید: این گونه تقلیدها زمانی صورت می‌گیرد که مشتریان یک بسته‌بندی یا محصول مشخص را با خرید خود تایید می‌کنند، سپس برندهای دیگر به دنبال گرفتن سهم بازار، از آن طرح، طعم یا بسته‌بندی استفاده می‌کنند. چون متاسفانه ما قانون کپی رایت نداریم با وجود اینکه طرح‌ها ثبت صنعتی می‌شوند، اما باز هم از طرح‌ها کپی زده می‌شود و پیگیری و شکایت هم کار به جایی نمی‌برد.
تجلی اضافه می‌کند: این دسته مشکلات از مشکلات بزرگ این حوزه به شمار می‌آید، مثلا چندوقت پیش کاله بستنی جیتو را اختراع کرد، می‌گویم اختراع چون واقعا اضافه کردن نمک به یخ و استقبال از آن اختراع محسوب می‌شود و حتی باید این اختیار را می‌داشت که اجازه تولید آن را تا دو سال آینده به هیچ تولیدکننده‌ای ندهد، اما بعد از گذشت یک ماه همه تولیدکننده‌ها شروع به تولید بستنی ترش با طعم‌های مختلف کردند، حتی از ترکیب رنگی که این برند برای این محصول استفاده کرده بود استفاده کردند. به عبارتی همه تولیدکننده‌ها بستنی ترش زدند و بازار کاله را هم خراب کردند.

خب کاله در بحث آر ‌اند دی ضرر می‌کند، در بحث طراحی ضرر می‌کند، در بازار آسیب می‌بیند و همه اینها به نفع یک طرف و ضرر طرف مقابل تمام می‌شود.
به گفته تجلی، دلیل اصلی این کپی کاری‌ها از روی طرح‌های داخلی، گرفتن سهم فروش آن برند است. لیدر بازار سعی می‌کند کپی کند تا در فروش یک محصول موفق، شریک شود. از طرفی متاسفانه فرهنگ بسته‌بندی در کشور ما وجود ندارد.

ما باید براساس فرهنگ شهر و کشور و منطقه خودمان طراحی کنیم. این کارشناس در پایان تاکید می‌کند: در نهایت من فکر می‌کنم برای پیشگیری از کپی کاری‌های غیرتعمدی، درست این است که طراحان در هر صنعت، با یک برند مشخص کار کنند و به‌صورت همزمان نباید در یک صنعت با دو برند کار کرد، چرا که حتی ممکن است ناخودآگاه خروجی طرح‌ها شبیه هم شود.