چرا کاهش خوراک پتروشیمی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است؟

ریزش بورس در اواخر سال 92 با یک شوک توسط پتروشیمی‌ها شروع شد. افزایش نرخ خوراک مصرفی پتروشیمی‌ها به 13 سنت خبر تاسف‌باری بود که باعث واکنش منفی بورس شد. اگرچه بعدها شوک‌های دیگری باعث ادامه این روند منفی شد. اما سوال اینجاست که چرا تغییر نرخ خوراک، تا این اندازه بر بورس تاثیر منفی گذاشت؟ همان‌طور که می‌دانید بیشترین منبع درآمدی کشور از صادرات نفت است. اما دومین منبع ورود ارزهای خارجی به کشور به صادرات محصولات پتروشیمی تعلق دارد.

جمع صادرات نفتی و غیر‌نفتی ایران در سال 93 برابر با 21‌میلیارد دلار بوده است که از این میزان 10.5‌میلیارد دلار مربوط به صادرات مواد شیمیایی و پتروشیمی بوده است. استعداد پتروشیمی کشور به قدری است که دکتر ظریف در همایش IPF گفت: ایران پس از برجام بزرگ‌ترین صادرکننده پتروشیمی جهان می‌شود.

در سال92 نرخ خوراک پتروشیمی در حالی 13سنت تعیین شد که نرخ خوراک در روسیه 11سنت است.همچنین نرخ خوراک پتروشیمی در آمریکا 10سنت و در کشورهای حاشیه خلیج فارس بین 5 تا 6 سنت است. البته می‌توان از نمونه‌هایی مانند اوکراین با نرخ خوراک 25سنتی نیز صحبت کرد. جالب است بدانید پتروشیمی‌های این کشور اوره را با نرخ خوراک 25سنت تولید و به کشورهایی نظیر هندوستان نیز صادر می‌کنند.

اما واضح است که در کشور گازخیزی نظیر ایران که دومین منابع گازی جهان را به خود اختصاص داده است،وضعیت متفاوت از اوکراین است. طبیعی است که با بالا رفتن نرخ خوراک، قدرت پتروشیمی‌ها در بازارهای صادراتی نیز کاسته شد. این در حالی بود که با وضع تحریم‌ها و سخت شدن صادرات نفت، مواد پتروشیمی تبدیل به کالایی استراتژیک و دارای ارزآوری بالا برای کشور شده بود.

قابل توجه است که به‌رغم فشارهای WTO، عربستان حاضر به افزایش قیمت خوراک پتروشیمی نشده است. این کشور با عدم افزایش نرخ خوراک، توانسته است مقادیر زیادی سرمایه خارجی را جذب کرده و به بزرگ‌ترین صادر‌کننده مواد پتروشیمی در خاورمیانه تبدیل شود. در شرایطی که قیمت نفت با کاهش مواجه شده است، قیمت محصولات پتروشیمی نیز با کاهش قابل توجهی مواجه شده است که باعث کاهش سودآوری شرکت‌های پتروشیمی خواهد شد.

کاهش دوباره نرخ خوراک و هم‌قیمت‌سازی نرخ با کشورهای منطقه می‌تواند باعث جبران کاهش سود ناشی از کاهش قیمت جهانی محصولات پتروشیمی شود که از دو جهت به نفع این صنعت و کشور است؛ نفع شرکت از این لحاظ است که می‌توان امید به جذب سرمایه خارجی در این صنعت داشت و همچنین می‌تواند باعث ارزآوری برای کشور از طریق صادرات شود و اقتصاد را از بیماری تک محصولی نجات دهد.در حال حاضر در آستانه دوران پساتحریم قرار داریم. در این شرایط نیازمند تدابیری مناسب جهت جذب سرمایه‌های خارجی سودآور خواهیم بود.

کارشناس ارشد بورس اوراق بهادار