اقتصاد مولد و اقتصاد دولتی

از ملزومات توسعه اقتصادی، توسعه اقتصاد غیر‌دولتی است که بروز آن شامل کاهش دخالت دولت در بخش اقتصاد و افزایش اختیارات بخش خصوصی است.

توسعه اقتصادی و توسعه اجتماعی لازم و ملزوم همدیگر هستند. طبیعتا اگر توسعه اقتصادی داشته باشیم، طبقه متوسط به‌عنوان طبقه مسئول و منتقد توسعه خواهد یافت. طبقه متوسط همواره خواستار پیشرفت به سمت تغییرات همه‌جانبه است.

اما تعریف ما از توسعه اقتصادی چیست؟ در واقع اقتصادی را که از رانت پرهیز کند و انحصارطلبی را نفی کند، می‌توان اقتصاد توسعه‌یافته نامید. در چنین اقتصادی مولفه‌های اقتصادی را بازار تعریف می‌کند. در اقتصادی که عرضه و تقاضا قیمت را مشخص می‌کند، ثبات به وجود خواهد آمد. اگر در جامعه‌ای از لحاظ اقتصادی ثبات وجود داشته باشد طبیعتا مردم آن جامعه می‌توانند برای خود برنامه‌ریزی داشته باشند.

در این جامعه قانون حاکم خواهد بود، بازار سرمایه و نرخ بهره با دست جابه‌جا نخواهد شد و حاشیه امن برای اقتصاد رانتی وجود نخواهد داشت. در نتیجه بهبود شاخص‌های اجتماعی امید به زندگی در این جامعه افزایش خواهد یافت. امید به زندگی نه به معنای یک عدد که سن مرگ را در جامعه‌ای نشان دهد، بلکه به‌عنوان علاقه و خواست فردی برای بهتر زندگی کردن و یک زندگی با کیفیت‌تر ساختن تعریف می‌شود.

در این جامعه آستانه تحمل بالا می‌رود و به تبع آن میزان خشونت کاهش خواهد یافت. جامعه ما در حال حاضر از این نظر وضعیت خوبی ندارد. خشونت رواج بسیاری در میان افراد جامعه ما دارد. در جامعه‌ای که ثبات اقتصادی داشته باشد با کاهش ضریب جینی شاهد کاهش فاصله طبقاتی خواهیم بود. در نتیجه مردم احساس بی‌عدالتی کمتری می‌کنند، اوضاع کسب‌و‌کار بهبود می‌یابد و از لحاظ درآمد به سطحی پایدار خواهد رسید.

اقتصاد توسعه‌یافته مستلزم ایجاد بسترهای آرام اجتماعی است. در وضعیتی که جامعه از لحاظ اقتصادی و اجتماعی در ثبات به سر ببرد، مشخص خواهد بود که بازار سرمایه به کدام سمت حرکت می‌کند، تورم نیز قابل پیش‌بینی خواهد بود. در چنین وضعیتی طبیعتا رباخواری جایی نخواهد داشت.

خشونت‌های اجتماعی از بین خواهد رفت. حتی می‌توان گفت رفتار سیاسی نیز در چنین جامعه‌ای قابل پیش‌بینی است. اقتصاد توسعه‌یافته یک اقتصاد مولد است. در این اقتصاد کارآفرینی افزایش و بیکاری کاهش می‌یابد. اقتصاد تک محصولی، دولتی و متکی بر نفت جای خود را به اقتصاد سازنده خواهد داد و صادرات ما بر واردات ما فزونی خواهد داشت.

جامعه مالیات خواهد داد و می‌داند در ازای مالیاتی که پرداخت می‌کند چه خدماتی دریافت خواهد کرد. بودجه‌های عمرانی وضعیت بهتری نسبت به گذشته خواهد داشت. در اقتصاد توسعه‌یافته، بانک‌ها به جای آنکه وظیفه حسابداری را ایفا کنند، نقش تامین‌کننده سرمایه برای ایجاد بازار کار را به عهده می‌گیرند. به نظر من در حال حاضر و با شرایط موجود فاصله بسیار زیادی تا دستیابی به اقتصاد توسعه‌یافته داریم.