بوکسیت گینه در انتظار سرمایه‏ گذاران ایرانی

صنعت آلومینیوم به دلیل اهمیت فراوان جزو صنایع مهم و استراتژیک در هر کشوری محسوب می‏شود به طوری که امروز شاهد سرمایه‏گذاری‏های کشورهای حاشیه خلیج فارس برای توسعه این صنعت هستیم. متاسفانه با وجود اینکه کارخانه آلومینیوم ایران در 40 سال گذشته به‏عنوان نخستین کارخانه تولید آلومینیوم در خاورمیانه بوده است، اما امروز تولیدات آلومینیوم ما در بازار‏های جهانی حرفی برای گفتن ندارد. البته برخی فعالان این حوزه عدم‏توجه مناسب از سوی دولت را دلیلی بر ناکامی این صنعت می‏‏دانند، اما نباید از کنار برخی مسائل به‏وجود آمده برای کشور بی‏اهمیت گذر کرد. به‏عنوان مثال وضع تحریم‏ها علیه ایران باعث شد تولید‏کنندگان صنایع مختلف برای تامین مواد ‏اولیه خود و فروش محصولات تولیدی با مشکل مواجه شوند. یکی از صنایعی که تحت‏تاثیر مستقیم تحریم‏ها قرار گرفت صنعت آلومینیوم بود‌ اما با این‏حال در برخی موقعیت‏ها نبود زیرساخت‏های لازم و نبود عزم راسخ در بین مدیران این صنعت باعث این عقب افتادگی شد.  معدن بوکسیت گینه نمونه‏ای از این موضوع است. معدنی که نزدیک به 23سال پیش باعقد قرارداد میان‌ گینه و ایران به اجاره 99ساله ایران درآمد. البته با توجه به اظهارات مسئولان مرتبط با این بخش در صورتی که در 23 سال اول ایران نتواند برداشت مناسبی از این معدن داشته باشد این قرارداد فسخ می‏شود. 25‏سال ابتدایی این قرارداد رو به پایان است و متاسفانه تا امروز ایران نتوانسته است بهره‏برداری موثری از این معدن داشته باشد به همین دلیل ممکن است این معدن به سرما‏یه‏گذار دیگری واگذار شود. با توسعه صنعت آلومینیوم در‏ حاشیه خلیج‏فارس، سرمایه‏گذاری این کشورها در گینه به جهت بهره‏برداری از معادن بوکسیت بسیار افزایش یافته است. طی این سال‏ها به دلیل نبود سرمایه‏گذار مناسب و نبود زیرساخت‏های اصلی این معدن بلااستفاده مانده بود، اما امروز سازمان توسعه و نوسازی معدن و صنایع‏‏‏معدنی ایران (ایمیدرو) در حال پیگیری برای باز‌پس‏گیری مجدد این مناطق است.

موضوع مهم در این میان انتقال سرمایه‏گذار به گینه است. فعالان صنعت آلومینیوم در این سال‏ها ضعیف بودن سیستم حمل ‏و نقل را علت اصلی در عدم بهره‏برداری از این معدن می‏دانند زیرا این معدن فاصله زیادی تا بنادر دارد و باید برای انتقال بوکسیت هزینه زیادی صرف شود. با این‏حال سایر کشورهای دیگر با نادیده گرفتن موضوع مسافت با ایجاد زیرساخت‏های لازم و انتقال بوکسیت با لوله به بنادر از ماده معدنی موجود برای توسعه صنعت آلومینیوم خود استفاده می‏کنند.
برخی کارشناسان و فعالان حوزه آلومینیوم معتقدند احداث کارخانه تولید آلومینیوم در کنار این معدن توجیه اقتصادی بیشتری به همراه دارد. اگر بتوانیم زیرساخت‏های اصلی برای احداث کارخانه را در آن منطقه درکنار سرمایه مورد‏نیاز فراهم کنیم بدون‏شک اجرای چنین طرحی به نفع صنعت آلومینیوم کشور خواهد بود. احداث کارخانه ساخت آلومینیوم در کنار معدن بوکیست مسلما سود اقتصادی بیشتری به همراه دارد، زیرا در صورت اجرای این طرح هزینه حمل‏ونقل بسیار کاهش خواهد یافت. متاسفانه امروز بیشترین هزینه‏ها در بخش معدن در حوزه حمل‏و‏نقل رخ می‏دهد، اما نکته مهم در این موضوع حضور سرمایه‏گذاران برای احداث کارخانه است.
در ابتدای روی کار آمدن دولت تدبیر و امید اشتیاق سرمایه‏گذاران برای حضور در بخش معدن نسبت به گذشته چندین برابر شده بود، اما با گذشت زمان و نامشخص بودن برخی قوانین سرمایه‏گذاران به آرامی صحنه را ترک و برخی طرح‏ها را نیمه‏کاره رها کردند. با این‏حال اگر معدن گینه مجدد در اختیار ایران قرار بگیرد موضوع پیش رو حضور سرمایه‏گذار خواهد بود.
با توجه به اینکه اجرای این طرح به سرمایه زیادی نیاز دارد بهتر است بخش خصوصی در آن وارد شود. بدون‏شک بخش‏خصوصی نیز قبل از ورود به این طرح منافع اقتصادی را بررسی می‏کند و تنها در صورت به صرفه بودن در سرمایه‏گذاری آن شرکت می‏کنند، اما متاسفانه دست‏و‏پا‏گیر بودن قوانین و وضع تعرفه‏های گوناگون برای فعالیت‏های معدنی می‏تواند موجب از دست رفتن موقعیت‏های سرمایه‏گذاری باشد، در‏حالی‏که امروز صنایع مختلف معدنی از جمله صنعت آلومینیوم تشنه سرمایه‏‏گذاری است تا بتواند بار دیگر با استفاده از تمام ظرفیت‏های خود قدرت تولید آلومینیوم در منطقه را به دست بگیرد.