حکایت نه‌چندان شفاف یک صندوق مهم در عربستان

آژانس پولی عربستان سعودی (SAMA) درواقع بانک مرکزی پادشاهی عربستان و منبع عظیمی از ذخیره ارزهای خارجی در این کشور است. این آژانس از ژوئن سال 1986 ارزش ارز خود را در برابر دلار ثابت نگاه داشته است‌. درآمدهای قابل توجه صادرات نفت خام عربستان در آژانس پولی عربستان سعودی ذخیره می‌شوند. از سال 2013، عربستان سعودی یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت خام در جهان است‌. این کشور تنها تولید‌کننده اضافه بر ظرفیت نفت آن هم به میزان قابل توجه است‌.

پول‌های حاصل از نفت فروخته شده به سایر کشورها در بازارهای مالی بین‌المللی سرمایه‌گذاری شده است‌. کاهش ادامه‌دار و قابل توجه قیمت نفت می‌تواند دلیل اصلی ریزش در عدد شاخص شفافیت این صندوق باشد‌. گزارش ماه فوریه سال 2013 اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) نشان داد که عربستان سعودی تقریبا یک‌پنجم منابع نفتی اثبات شده در جهان را در اختیار دارد و نیز بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده کل مایعات نفتی در جهان است‌. همچنین براساس گزارش این اداره، عربستان سعودی پنجمین کشور غنی از نظر منابع گاز در جهان به‌شمار می‌آید.

پیش از راه‌اندازی و آغاز به کار آژانس پولی عربستان سعودی، بانک هلندی سعودی، ‌بخشی از جامعه تجاری هلند، از سال 1926 در این کشور پادشاهی اختیار منابع و ذخایر طلای عربستان و البته درآمد حاصل از فروش نفت را به دست خود داشت‌. این بانک نخستین بانک عملیاتی در عربستان سعودی بود. بانک سعودی هلندی مسئولیت‌های خود را به بانک مرکزی عربستان که همان آژانس ذکر شده باشد، واگذار کرد.

آژانس پولی عربستان سعودی در زمان پادشاهی عبدالعزیز در سال 1952 تاسیس شد. منابع کلی عربستانی‌ها که شامل طلا هم می‌شود در سال 2013 میلادی به بیش از 737 میلیارد دلار رسید. اما شاخص شفافیت لینبورگ- مدوئل برای عربستانی‌ها چندان شفاف نیست‌. عربستان از نظر شفافیت از 10 امتیاز تعیین شده این موسسه تنها توانسته چهار امتیاز به دست آورد و از این نظر رتبه جالبی را به دست نیاورده است.

عربستان از جمله کشورهای تک‌محصول این رتبه‌بندی است که نتوانسته با اتکا به نفت به‌تنهایی رتبه خوبی در شاخص شفافیت به دست آورد‌.  سرانه ثروت در این کشور عربی 110/26 دلار آمریکا برآورد می‌شود و جمعیت تخمین زده شده نیز در سال 2012 رقمی در حدود 2/29 میلیون نفر را نشان می‌دهد.همچنین دارایی عربستان در این صندوق در سال 2014 میلادی 2/752 میلیارد دلار اعلام شده است.