راه‌اندازی سیستم ارزیابی عملکرد

پرسش: شرکتی با حدود 20 کارمند را مدیریت می‌کنم. تصمیم دارم سیستمی برای ارزیابی عملکرد کارکنان راه‌اندازی کنم، پیشنهاد شما برای من چیست؟

پاسخ کارشناس: دکتر میثم شفیعی

ارزیابی عملکرد کارکنان مبانی متفاوت و روش‌های گسترده‌ای دارد. در واقع این ارزیابی می‌تواند از بعد تکنیکی و بعد اجرایی صورت بگیرد. به نظرم این کسب وکار قبل از اینکه بخواهد سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان خود را راه‌اندازی کند، باید نظام برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری را در سازمان خود مستقر کند و براساس این نظام ارزیابی عملکرد را انجام دهد. این کسب وکار باید برای دوره زمانی مشخص در سازمان خود یک برنامه استراتژیک و یک برنامه راهبردی مناسب را بنویسد و در آن برنامه سهم بخش‌های مختلف سازمان را مشخص کند.

برای مثال در این سهم بندی، سهم کارکنان، سهم فروش، سهم بازار و غیره را معین کند و بعد از این، به ازای سهمی که کارکنان دارند ارزیابی را انجام دهد. البته این کسب وکار باید در نظر بگیرد که ارزیابی کارکنان زمانی موثر است که دوسویه باشد، یعنی هم کارکنان ارزیابی شوند و هم مدیر، چون در غیر این صورت کارکنان نسبت به این ارزیابی مقاومت می‌کنند. به خاطر اینکه این مدیر بتواند دوسویگی را رعایت کند و انگیزه کارکنان خود را برای ارزیابی حفظ کند، باید دو عملکرد را اجرا کند؛ یک- در تدوین اهدافی که برای سازمان خود در نظر می‌گیرد حتما از مشارکت کارکنان استفاده کند. در مباحث علمی این شیوه را مدیریت برمبنای هدف می‌نامند. یعنی با مشارکت کارکنان، سیستم هدف‌گذاری سازمان هماهنگ می‌شود.

دراین صورت موقع ارزیابی کارکنان؛ آنها در ریز اهدافی که تعیین شده مشارکت خواهند داشت. دو- شاخص‌های انگیزشی مناسب را نیز برای ارزیابی عملکرد کارکنان درنظر بگیرد یعنی اگر کارمندی عملکرد مناسب یا نامناسبی داشت، اثر و نتیجه کارکردش در ارزیابی محاسبه و دیده شود. اگر بتواند موارد ذکر شده را در کنار یکدیگر قرار دهد می‌تواند یک نظام ارزیابی استراتژیک عملکرد داشته باشد. تنها حلقه مفقوده در این شیوه ارزیابی عملکرد تعیین شاخص‌های انگیزشی ارزیابی است که به نظرمن بهترین شاخص‌ همان المانی‌هایی است که در اهداف سازمان آورده شده است. در واقع همان نقشی است که هر کدام از کارکنان در شکل‌گیری اهداف به عهده دارند.

برای مثال اگر براساس اهداف سازمان، کسب و کار بعد از مدت تعیین شده باید به فروش A برسد، مدیر باید نقش هر کدام از کارکنان را در این هدف مشخص کند که همین موضوع به یکی از شاخص‌های انگیزشی تبدیل خواهد شد. البته مدل‌های دیگری نیز برای ارزیابی وجود دارد مانند سیستم ارزیابی عملکرد360 درجه، مدیر مستقیم و... اما مزیت پیشنهادی که عنوان کردم از این جهت است که ارزیابی عملکرد براساس اهداف سازمان صورت می‌گیرد و باعث پیشرفت این کسب وکار خواهد شد.