سفر یا فرار از خود؟

شرق- تعطیلاتی مانند ایام نوروز یا نظایر آن که از کنارهم‌نشستن چندروز تعطیلی به وجود می‌آیند، به نظر فرصتی است برای فرار ما از خودمان یا از محیط و مکانی که در آن هستیم. تلقی من این است که شتاب و تعجیل ما در سفرهای نوروزی ناشی از ناامنی روانی ما در برابر خود ماست؛ یعنی آن خودِ موجود برایمان خودِ مقبولی نیست چراکه اگر بود، دلیلی نداشت از آن به کوه و دشت یا مکان دیگری بگریزیم. اینجاست که سفر با هراس‌ها و دغدغه‌های نامکشوفش پیش‌روی هر مسافری قرار می‌گیرد.

در این شتاب و دلواپسی سفرها، بخشی از حوادث جاده‌ای که پیش می‌آید، بیش از آنکه معلول نقص فنی ماشین‌ها و نقص مهندسی جاده‌ها باشد، حاصل نقص روحی، روانی و عدم تمرکز خود ماست. ما که می‌خواهیم وضع موجود (مکان زندگی‌مان) را ترک کنیم با این امید که در وضع موعود (مقصد سفر) خودِ بهتری خواهیم داشت، آن‌قدر تحت فشار سفر قرار می‌گیریم که در مقصد هم حالی بهتر از مبدأ برایمان نمی‌ماند.

اینها به این معنی نیست که در سفر لذتی تحصیل نمی‌شود چراکه جوان‌ها که بر اساس آمار، اصلی‌ترین راکبان وسایل نقلیه در سفرهای نوروزی و اتفاقا مقصران اصلی تصادف‌های عیدانه هستند همچنان از این آشفتگی‌های سفر، سر‌به‌سر‌گذاشتن دیگران، ماندن در راهبندان‌های طولانی و... لذت می‌برند اما برای بسیاری چون من وضع به‌گونه دیگری است: ما در ظاهر سفر نوروزی می‌کنیم و در باطن، فرار می‌کنیم تا بلایی سرمان بیاید و خب دیگر، طبیعی است این‌همه حادثه تلخ و کشنده!

بُعد دیگر این حوادث، جاده‌ها و ماشین‌ها هستند؛ ماشین‌هایی که در ظاهر تولید سال و درواقع مونتاژ قطعات تولید سال‌های قبل‌اند، جاده‌هایی که مربوط به گذشته دور هستند و رانندگانی از جنس «پس‌فردا»؛ جوان‌هایی که فضای مجازی را دنیای واقعیت می‌پندارند و در پیچ یک جاده یا همان بزنگاه یک سفر، آنچه اتفاق می‌افتد به‌ناگهان برایشان عینی می‌شود. در چنین شرایطی نه قاتلی وجود دارد و نه مقتولی، حتی پلیس هم خود قربانی حوادث جاده‌ای است که مجبور است تمام ایام تعطیلی را آماده‌باش بماند و شاهد سرگشتگی مسافران در جاده‌های کشور باشد و خبرهای بد را مخابره کند.

در این اوضاع آیا انتظارداشتن از رسانه‌ها برای نقش‌آفرینی انتظاری واقع‌بینانه است؟ رسانه‌هایی که به دلایلی جایگاه خود را از دست داده‌‌اند، چطور می‌توانند به مردم در کاهش تصادفات جاده‌ای پیام‌رسانی کنند؟ ما که نه مخترع ماشین هستیم و نه خالق رسانه، جز جستن این مشکل در نظام آموزشی کشور چه می‌توانیم بکنیم؟