شرایط و ضوابط اخذ نمایندگی بیمه از شرکت‌های بیمه‌گر بازرگانی

با ورود شرکت‌های بیمه‌گر خصوصی به بازار و صنعت بیمه ایران و گسترش شبکه فروش آنها با هدف ایجاد رقابت بهتر و بیشتر در فضای حاکم در یک دهه گذشته شاهد افزایش نمایندگان شرکت‌های بیمه‌گر در ارائه خدمات بیمه‌ای بازرگانی بوده‌ایم. هرچند در دو سال گذشته تاکنون با راه‌اندازی سامانه سنهاب در بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران فیلتر‌ها و کنترل‌های زیادی در جذب و ابقای نمایندگان شرکت‌های بیمه به وجود آمده است، ولی باز هم متقاضی برای ورود به بازار این صنعت همچنان وجود دارد.

در صنعت بیمه ایران و خیلی از کشور‌های دنیا دو دسته از نمایندگان فعالیت دارند، نمایندگان حقیقی و نمایندگان حقوقی. نمایندگان حقیقی افراد حقیقی هستند که موفق به اخذ مجوز از شرکت‌های بیمه‌گر برای ارائه خدمات صدور و مشاوره بیمه‌ای و به‌صورت کلی فروش بیمه‌نامه می‌شوند و نمایندگان حقوقی، شرکت‌های خدمات بیمه‌ای هستند که با ترکیب سهامدار اعم از عام و خاص اداره امور دفتر نمایندگی را بر عهده می‌گیرند.

در برخی از موارد به دلایلی همچون گستردگی جغرافیایی و فاصله طولانی نمایندگان از شعب و ادارات ستادی شرکت‌های بیمه‌گر، نمایندگان حقیقی و حقوقی اقدام به ارائه خدمات پرداخت خسارت با کسب مجوز از واحد‌های ستادی و مدیریتی شرکت‌های بیمه‌گر می‌کنند. همچنین نمایندگانی هستند که پرتفوی بیمه‌ای خاص و بزرگی دارند و برای بیمه‌گزاران خود اقدام به ارائه این خدمت می‌کنند. براساس آیین‌نامه 75 شورای عالی بیمه مصوب 6/6/91 مسئولیت احراز شرایط نمایندگان حقیقی و حقوقی بر عهده شرکت‌های بیمه‌گر است. شرایط ابتدایی نمایندگان حقیقی به شرح زیر است: 

1- تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران
2- اعتقاد به دین اسلام یا یکی از ادیان رسمی کشور
3- عدم اعتیاد به مواد مخدر
4- عدم حجر
5- فقدان سوءپیشینه کیفری و همچنین نداشتن سابقه محکومیت به جرائم نام‌برده شده در ماده 64 قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری
6- دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی در رشته بیمه یا سایر رشته‌ها با گرایش بیمه بدون نیاز به داشتن سابقه کار بیمه‌ای و دارا بودن مدرک کارشناسی در رشته‌های مرتبط (اقتصاد، امور مالی، حسابداری، آمار، مدیریت و حقوق) با یک‌سال سابقه کار بیمه‌ای فنی و تخصصی یا حداقل مدرک دیپلم با سه سال سابقه کار بیمه‌ای فنی تخصصی.
*متقاضیان فاقد سابقه کار باید دوره آموزشی مربوط را حداقل به مدت 120 ساعت بگذرانند.
*اعطای مجوز نمایندگی به صاحبان مدارک دیپلم و فوق دیپلم منوط به تأیید کتبی مدیریت عامل شرکت بیمه‌گر است.
7- موفقیت در آزمون نمایندگی که توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران (پژوهشکده بیمه) برگزار می‌شود.

در عین حال اعطای نمایندگی به اشخاص حقوقی منوط به احراز شرایط زیر است:

1- تشکیل و ثبت در قالب شرکت سهامی خاص یا شرکت تعاونی متعارف
2- تهیه اساسنامه مطابق با نظر بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
3- مشخص بودن موضوع فعالیت نماینده حقوقی
4- دارابودن حداقل سه نفر به‌عنوان عضو هیات‌مدیره
5- داشتن حداقل یک میلیارد ریال سرمایه اولیه
6- ارائه گواهینامه بانک حاکی از تأییدیه قسمت نقدی سرمایه حداقل به مقدار 50 درصد کل سرمایه نماینده حقوقی
7- ارائه صورت کامل سهامداران، مدیران و میزان سهام هر یک
8- گواهی عدم سوءپیشینه کیفری مدیران
9- مدیرعامل و حداقل یک عضو بیمه باید شرایط مندرج درخصوص نمایندگان حقیقی را دارا باشند
10- ارائه صورت جلسات مجمع عمومی موسس و هیات‌مدیره
11- ارائه اظهارنامه ثبت نمایندگی حقوقی و تأییدیه آن.

در این میان برگزاری دوره‌های آموزشی به جهت کسب مهارت‌های محض و کاربردی که توسط شرکت‌های بیمه‌گر و پژوهشکده بیمه به‌عنوان متولی آموزش صنعت بیمه برگزار می‌گردد نیز انجام می‌شود که با برگزاری آزمون‌های مختلف و کسب امتیازات خاص خود به پربارکردن فرآیند جذب نمایندگان کمک می‌کند. در واقع یکی از شیوه‌های نظارت بیمه مرکزی ایران به‌عنوان متولی این صنعت در فرآیند جذب و توسعه شبکه فروش نمایندگان نهفته است، چرا که با تعیین شاخص‌هایی در این میان و از فیلتر گذراندن اشخاص متقاضی به‌گونه‌ای نظارت خود را در این حیطه عملیاتی می‌کند.

در خاطر داشته باشیم که حدود 85 تا 90 درصد فروش شرکت‌های بیمه‌گر از طریق شبکه فروش انجام می‌شود و با توجه به اینکه این شغل مستلزم دارابودن سرمایه اندکی است لذا از جمله کسب‌وکارهایی است که خصوصا در یک دهه گذشته توسعه زیاد پیدا کرده و همچنان به دلیل ضریب نفوذ بیمه در جامعه که نسبت به سایر کشورها بسیار ناچیز است همواره نیازمند توسعه‌یافتگی است، در عین حال تکلیف بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و شرکت‌های بیمه‌گر در اعطای مجوز به افراد دارای شرایط و توانمند‌سازی آنها در حین انجام فعالیت با برگزاری کلاس‌های کارگاهی و موردپژوهی در این میان بسیار حائز اهمیت است و امید است در آینده شاهد آن باشیم که با برون‌سپاری فعالیت‌های بیمه در حیطه‌های مختلف و واگذاری آن به شبکه فروش براساس دارابودن ابزارهای مختلف در این خصوص، صنعت بیمه و عملیات بیمه‌گری جایگاه واقعی خود را پیدا کند.

* کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی با گرایش تحول