واردات غول‏ پیکرها

بخش معدن یکی از موثر‏ترین بخش‏ها در اقتصاد هر کشوری محسوب می‏شود که با کمی توجه به آن می‏توان بهره‏برداری‏های مناسب و خوبی از آن داشت. البته برای بهره‏برداری مناسب از بخش‏های اقتصادی باید برخی زیرساخت‏های مهم را ایجاد کرد، ایجاد زیرساخت‏ها نیز مستلزم وجود سرمایه‏گذاری است؛ سرمایه‏ای که بخش اعظم آن در دست دولت است. در سال‏های اخیر نیز حضور بخش‌خصوصی در سرمایه‏گذاری‏ها به‏خصوص در بخش معدن بیش از گذشته شده است، اما سرمایه‏گذاری در بخش معدن تنها به کشف ماده معدنی و بهره‏برداری از آن ختم نمی‏شود. این سرمایه‏گذاری می‏تواند شامل بخش‏های دیگری همچون اکتشاف، استخراج، ماشین‌آلات، بهره‏برداری، فروش و.‌.‌. شود. ماشین‌آلات معدنی امروز یکی از اصلی‏ترین ارکان فعالیت در بخش معدن به حساب می‏آیند که تامین و تجهیز آنها برای توسعه این بخش امری حیاتی است.

تجهیز بخش معدن پس از اخذ گواهی کشف و پروانه بهره‏برداری، جزو یکی از اصلی‏ترین اقدامات به حساب می‏آید، زیرا بدون استفاده از ماشین‌آلات، برداشت ماده معدنی غیر‏ممکن است، اما گران بودن ماشین‌آلات معدنی و همچنین وجود موضوعی به نام تحریم باعث شد تجهیز معادن به ماشین‌آلات کاری دشوار همراه با هزینه‏های زیاد باشد. در حال‌حاضر باتوجه به صحبت فعالان معدنی تنها افرادی که سرمایه بسیار زیادی در اختیار دارند به سراغ واردات ماشین‌آلات معدنی می‏روند.

 ماشین‌آلات معدنی
 و سرمایه زیاد
در چند سال اخیر به دلیل فشار تحریم‏های وضع شده، واردات ماشین‌آلات برای فعالان بخش معدن سخت شد. یکی از وارد‏کنندگان بزرگ ماشین‌آلات در
بندر عباس، اظهار ‏کرد: ماشین‌آلات مورد نیاز برای معدنکاری با حضور چندین واسطه خریداری می‏شود. در واقع به دلیل مشکلات به‏وجود آمده نمی‏توانیم خرید مستقیم داشته باشیم.
رضا جعفری، یکی از فروشندگان ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی درباره بازار فعلی این کار گفت: متاسفانه در سال‏های اخیر و با وجود شرایط نامساعد اقتصادی وضعیت بازار چندان تعریفی ندارد.
وی ادامه داد: به دلیل نبود تسهیلات برای خرید ماشین‌آلات معدنی بیشتر افراد به دنبال خرید ماشین‌‏هایی هستند که سال‏های زیادی از عمرشان می‏گذرد و همین موضوع موجب کاهش کارایی ماشین‌آلات می‏شود. البته لازم به ذکر است که خرید ماشین‌آلات معدنی با عمر چندساله نیز آنچنان ارزان نیست.
جعفری افزود: متاسفانه فعالیت در بخش معدن، فعالیتی توام با صرف هزینه‏های بسیار است و این موضوع در آغاز کار بیش از هر زمان دیگر به چشم می‏‏آید. بدون شک فردی که بدون سرمایه‏گذاری مناسب وارد بخش معدن می‏شود، نمی‏تواند از عهده تامین مالی این کار برآید، زیرا در آغاز کار برای مطالعات اکتشافی، اخذ گواهی اکتشاف، بهره‏برداری و... هزینه‏های بسیاری صرف کرده است به همین دلیل هزینه تجهیز ماشین‌آلات برایش سخت خواهد بود. چنین فردی تصمیم به خرید ماشین‌آلاتی با عمر زیاد می‏گیرد. این موضوع باعث شده امروز بیشتر معادن موجود در کشور با مشکل فرسودگی ماشین‌آلات مواجه باشند.

با چه مقدار هزینه وارد بازار ماشین‌آلات معدنی شویم؟
با توسعه فعالیت‏های معدنی، خیلی از افراد بر این باورند که با ورود به بازار ماشین‌آلات معدنی و واردات آنها می‏توانند وضعیت اقتصادی خوبی را برای خود ایجاد کنند، اما بررسی قیمت‏ها و صحبت با افراد فعال در این بازار نتیجه دیگری را رقم زد.
جعفری با بیان اینکه در حال حاضر قیمت یک لودر معدنی با 30سال کارکرد نزدیک به 130‌میلیون تومان خریدوفروش می‏شود، اظهار کرد: بدون شک با سرمایه چند 10 میلیونی نمی‏توان وارد این کار شد زیرا برای خرید برخی از ماشین‌آلات باید رقم‌های میلیاردی پرداخت کرد.
البته نکته قابل توجه این است که قیمت ماشین‏های تولیدی در کشور بسیار کمتر از انواع وارداتی است.
در کنار صحبت با چندین وارد‏کننده و فروشنده ماشین‌آلات که بیشتر آنها تمایلی به انتشار نام خود نداشتند به این نتیجه رسیدیم که با یک سرمایه کم نمی‏توان وارد این حوزه شد. اگر جزو آن دسته افرادی هستید که تمایل به واردات ماشین‌آلات دارید خوب است بدانید که به غیر‏از هزینه خرید کالا با هزینه‏های دیگر از جمله حمل کالا تا ایران، هزینه واردات و... مواجه خواهید بود. البته واردات ماشین‌آلات معدنی و راهسازی مستعمل غیراسقاطی برندهای کوماتسو، کاترپیلار، ولوو، لیبهر، ترکس و هیتاچی با عمر حداکثر 10 سال تا پایان سال 1394 آزاد و طبق بخشنامه ضوابط واردات ماشین‌آلات معدنی و راهسازی مستعمل غیراسقاطی و با نشان معتبر جهانی ابلاغی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به گمرک‏های اجرایی ابلاغ شد.
اما از سوی دیگر اگر خواهان راه‏اندازی کارخانه تولید ماشین‌آلات معدنی هستید باید سرمایه بیشتری در دست داشته باشید و تا حد ممکن روی تسهیلات بانکی حسابی باز نکنید که این کار فعلا در ایران به دلیل مسائل مالی تقریبا ناممکن است.

نبود نیروی کافی برای تعمیرماشین‌آلات معدنی
اما مشکلات دیگر، پس از مجهز شدن معادن به ماشین‌آلات آغاز می‏شود. یکی از واردکنندگان ماشین‌آلات معدنی که در جنوب کشور نیز ساکن است، اظهار کرد: بیشتر مشکلات پس از واردات ماشین‌آلات آغاز می‏شود و آن هم زمانی است که یکی از ماشین‌آلات موجود در بندر خراب می‏شود.
وی ادامه داد: متاسفانه نیروی متخصص و کافی در کشور برای تعمیرات ماشین‌آلات معدنی وجود ندارد. از سوی دیگر گاهی قطعات خراب شده در کشور وجود ندارد و باید از طریق کشور‏های دیگر خریداری شود.
به گفته این فرد، گاهی به دلیل عدم تخصص کافی برای تعمیرات ماشین‌آلات، ماشین خراب شده بلااستفاده باقی می‌ماند. آن طور که از شرکت‏های فروشنده برخی ماشین‏آلات معدنی پرس‌و‌جو کردیم، به طور کلی قیمت این ماشین‏ها از 2میلیارد تومان کمتر نیست. به‏عنوان مثال، نوع دست دوم «دام‏تراک» برند کوماتسو حدود 2میلیارد تومان و صفر آن 4 تا 5میلیارد تومان قیمت دارد. قیمت بقیه ماشین‏ها هم در همین محدوده هاست.

بزرگ‏ترین ماشین‏های حفاری جهان

1- شاول هیدرولیك آر اچ 400 باكیروس
آر اچ 400 با حفر 9 هزار تن در عرض یك ساعت ركورد بر جای گذاشت. آر اچ 400 می‏تواند 94 تن یا 57 یارد مربع را در شاول خود نگه دارد. در این ماشین که 10 متر (33 فوت) ارتفاع و 6/8 متر پهنا و 980 تن وزن دارد، دو موتور 16 سیلندری یكی شده‏اند تا 4400 اسب بخار نیرو تولید كنند و این ماشین حتی یك اتاق جداگانه پشت كابین دارد كه می‏تواند به یخچال و مایكروویو مجهز شود. این شاول هیدرولیك در ماسه‏های نفتی آلبرتای کانادا در حال استفاده است.
2- بیل مكانیكی چرخشی بگر 293 شركت TAKRAF
این بیل چرخشی صاحب ركورد جهانی گینس برای بزرگ‏ترین ماشین زمینی است. بگر 293 برای استخراج لیگنیت كه نوعی زغال‌سنگ عیار پایین مورد استفاده در نیروگاه‌های برق است، زمین را حفاری می‏كند. چرخ بگر به قطر 71 فوت 18 بیل 1452 گالنی این دستگاه را می‏چرخاند و زمین را كنده و به یك تسمه نقاله می‏ریزد كه در پشت بازوی بارگیریش ساخته شده است. هر روز بگر 48/8 میلیون فوت مربع مواد را جابه‌جا می‏كند كه برای پر كردن 96 استخر شنای المپیك كافی است. این دستگاه که در معدن هومباخ آلمان مورد استفاده است، 5/94 متر ارتفاع و 220 متر طول و 45500 تن وزن دارد.
3- كاترپیلار 797 اف
زمانی كه كاترپیلار 797 بی‏ را در سال 2002 معرفی كرد، آن‏را در كلاس یكی از بزرگ‏ترین دامپتراك‏های جهان قرار داد. شش سال بعد كاترپیلار با مدل 797 اف یك گام دیگر جلوتر گذاشت و مدل قبلی خود را از نظر ظرفیت حمل بار و اسب بخار كنار زد. دامپتراك 797 اف دارای یك موتور تك 20 سیلندری با توان 4 هزار اسب بخار است که 51 متر ارتفاع و 9 متر پهنا و 687. 5 تن وزن دارد.
4- سنگ شكن سیار متسو
در حالی كه ماشین‌های دیگر زمین را حفاری كرده و مواد را جابه‌جا می‏كنند، سنگ‌شكن‌های سیار جابه‌جایی و حمل قلوه‌سنگ‌ها را از محل راحت‏تر می‏كنند. یكی از بزرگ‏ترین سنگ‌شكن‌های سیار در بازار لوكوترك ال تی 160 است كه می‏تواند در هر ساعت حداكثر 1550 تن سنگ یا بتن را بشكند و تخته سنگ‏هایی به اندازه یك متر مربع را جابه‌جا كند. متسو با زنجیرهایی شبیه شنی تانك این ماشین را طراحی كرده است از این‏رو می‏تواند به راحتی از زمین‌های ناهموار در معادن روباز و زیرزمینی عبور كند. این دستگاه که در هر دوی معادن روباز و معادن زیرزمینی کاربرد دارد، دارای 64 فوت طول و 2/9 فوت پهنا و 60/30 تن وزن است.
5- لو تورنو 2350
بزرگ‏ترین لودر پیش‏كاو جهان با چرخ‌های لاستیكی زمین را با شاول 53 یارد مكعب كاوش كرده و جابه‌جا می‏كند. یك موتور دیزل 65 لیتری با توان 2300 اسب بخار این ماشین غول‌آسا را كه 67 فوت پهنا و 21 فوت ارتفاع دارد و بیش از 72 تن مواد را تقریبا 44 فوت در هوا بلند می‏كند، حركت می‏دهد. وزن این لودر 289 تن است و از ظرفیت حمل 72 تن بار برخوردار است.