درمان عارضه های زانو با فیزیوتراپی

زانو درد ممکن است ناشی از ابتلا به یک بیماری، در اثر ضربه یا در نتیجه استفاده بیش از حد از این مفصل باشد. تقریبا ۲۵ درصد افراد بزرگسال، در برهه ای از زندگی خود زانو دردی را تجربه میکنند که عملکرد صحیح زانوی آنها را مختل میکند. زانو درد و عارضه های درگیر کننده زانو بسیار شایع هستند. در افرادی که اهل دویدن و ورزش دو میدانی هستند، زانو عمده ‎ترین بخشی است که همواره دچار آسیب دیدگی میشود. تغییرات ساختاری زانو که ناشی از افزایش سن است (استئوآرتریت زانو) معمولا در افراد بالای ۵۰ سال بیشتر رخ میدهد. چرا که در طول سالیان دراز مدت عمر، هزاران هزار بار گام برداشتن، بلند شدن از زمین و چرخیدن زانو به اطراف، به هر حال میتواند منجر به ایجاد تغییرات ساختاری در عضروف و سایر بخش های زانو شود.

زانو درد ممکن است خفیف و مزمن یا شدید و تیز باشد. وارد شدن ضربه مستقیم به زانو یا حرکت و چرخش ناگهانی که فشاری بیش از حد به زانو اعمال میکنند، همگی عواملی هستند که میتوانند منجر به آسیب دیدگی زانو شوند. زانو درد میتواند حتی راه رفتن، بلند شدن، بالا رفتن از پله و ورزش کردن را نیز برای فرد دشوار کند. از اینرو، فیزیوتراپیست متخصصی است که در زمینه تشخیص علل و درمان زانو درد آموزش دیده و میتواند در تسکین درد و بازیابی توانایی حرکتی به شما کمک کند. همچنین، فیزیوتراپیست میتواند برای درمان موثرتر، با سایر پزشکان معالج و تیم درمانی شما همکاری داشته باشد.

فیزیوتراپیست ها متخصص بازیابی و بهبود توانایی حرکتی بیمار هستند. این متخصصان، با تجویز کردن تمرین هایی متناسب با اختلال مربوطه، مراقبت های عملی و آموزش دادن به بیماران، کیفیت زندگی و توانایی حرکتی آنها را بهبود می بخشند.

آسیب رباط صلیبی قدامی (کشیدگی یا پارگی رباط صلیبی قدامی)

تعریف:

رباط صلیبی قدامی، رباطی است که در مرکز زانو قرار دارد و به عنوان تثبیت کننده مفصل زانو عمل میکند. این رباط از چرخش و حرکت رو به جلوی درشت نی (استخوان ساق پا) جلوگیری می کند. خالی کردن زانو (که بسیار شایع است) یا چرخش و تغییر جهت ناگهانی میتواند منجر به وارد شدن آسیب جدی به این رباط شود. آسیب رباط صلیبی قدامی اغلب در طول فعالیت های ورزشی و فعالیت هایی که فشار زیادی به زانو وارد میکنند رخ میدهد.

عوامل افزایش دهنده احتمال بروز:

چنانچه این آسیب بموقع و بطور صحیح درمان نشود، احتمال تشدید آسیب دیدگی مفصل زانو، رباط ها یا غضروف زانو(فرسودگی و تحلیل غیر طبیعی) بشدت افزایش می یابد.

علائم و نشانه های عارضه:

• تورم مفصل زانو
• درد در ناحیه
• خشکی زانو« خشکی زانو معمولاً محدوده ی حرکات ما را محدود کرده، عملکرد ما را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت زندگی ما را کم می کند. »
• خالی کردن ناگهانی زانو
• صدای تق تق در هنگام حرکت دادن زانو

پارگی غضروف / مینیسک زانو

تعریف:

مینیسک، به دو دیسک با بافتی عضروفی به شکل حرف لاتین C گفته میشود که به عنوان یک ضربه گیر در زانو عمل میکند و تراز مفصل زانو را بهبود میبخشد. عوامل متعددی میتوانند باعث آسیب دیدگی با درجات مختلف در این دیسک ها شوند که معمولا عمده ترین دلیل آن حرکات چرخشی ناگهانی است.

عوامل افزایش دهنده احتمال بروز:

چنانچه مینیسک بشدت پاره شود، این آسیب دیدگی میتواند تراز مفصل زانو را بهم ریخته و در نتیجه منجر به فرسودگی و تحلیل سریع مفصل زانو شود.

علائم و نشانه ها:

• تورم مفصل زانو (که ۲ الی ۳ ساعت پس از آسیب دیدگی شروع میشود)
• درد در ناحیه
• قفل کردن یا گیر کردن مفصل زانو

سندرم درد پاتلوفمورال یا زانوی دوندگان (PFPS)

تعریف:

کشکک (کاسه زانو) یک استخوان کوچک در جلوی مفصل زانو است که در شیار استخوان ران (فمور) قرار گرفته و به عنوان یک سیستم قرقره ای عمل می کند تا به عضلات چهار سر ران که از محرک های اصلی مفصل زانو هستند کمک کند تا زانو را خم و راست کنند. گاها بدلیل فعالیت شدید ناگهانی یا عدم تعادل بافت همبند، کشکک بطور مکرر از موقعیت خود خارج شده و موجب ایجاد درد میشود.

عوامل افزایش دهنده احتمال بروز:

گاها انحطاط سریع عضروف پشت کشکک رخ میدهد و منجر به بروز مشکلات دیگری نظیر نرمی غضروف زانو می شود. « نرمی غضروف زانو اغلب در جوانان و نوجوانان رخ می دهد و بیشتر زنان دچار آن می شوند. »

علائم و نشانه ها:

• درد ساطع شونده در مفصل زانو (که با فعالیت تشدید می شود)
• درد حین بالا رفتن یا پایین آمدن از پله
• کریپیتوس یا "صدای تق تق و خش خش" با حرکت مفصل زانو

تاندونیت کشکک زانو

تعریف وضعیت:

کشکک زانو بوسیله یک تاندون قوی به استخوان درشت نی متصل میشود. فعالیت های پر تنش و پر فشار میتوانند باعث ایجاد پارگی های ریزی در این تاندون شوند. گاها این پارگی با سرعت بیش از آنچه بدن قادر به ترمیم آن است رخ میدهد که درنتیجه این امر باعث تخریب و التهاب تاندون میشود.

عوامل افزایش دهنده احتمال بروز:

ادامه دادن به فعالیت بعد از ایجاد تاندونیت کشکک، منجر به تخریب مزمن و بیشتر تاندون شده و همچنین این شرایط می تواند موجب هم ترازی ضعیف پا و زانو یا سفتی بیش از حد سایر عضلات ران شود.

علائم و نشانه ها:

• درد بعد از فعالیت جسمانی
• درد در حین و بعد از فعالیت جسمانی
• درد در حین و بعد از فعالیت جسمانی که با کاهش شدید عملکرد زانو همراه است

فیزیوتراپیست چگونه عارضه های زانو را درمان می کند؟

فیزیوتراپیست یک برنامه توانبخشی متناسب با وضعیت شما ایجاد خواهد کرد. این برنامه توانبخشی به شما کمک میکند تا بتوانید فعالیت های مد نظر خود را از سر بگیرید. برخی از تکنیک های کلی درمان شامل موارد زیر خواهند بود:

• آموزش به بیمار: فیزیوتراپیست با شما همکاری میکند تا هر فاکتور و عاملی که منجر به ایجاد درد میشود را شناسایی کرده و تغییر دهید. فیزیوتراپ در مورد نوع و مقدار تمرین، فعالیت های ورزشی و کفش مورد استفاده با شما کار خواهد کرد. همچنین راهکارهایی نیز در رابطه با فعالیت های روزانه به شما ارائه میکند. فیزیوتراپ با ارائه یک برنامه ورزشی شخصی، به شما کمک میکند که تا حد امکان بتوانید فعالیت های مد نظر خود را از سر بگیرید.
• مدیریت و کنترل درد: فیزیوتراپ برنامه ای را برای تسکین درد شما طراحی میکند که استفاده از کیسه یخ بروی ناحیه آسیب دیده نیز جزو این برنامه است. فیزیوتراپ برخی از فعالیت هایی که باعث ایجاد درد در شما میشوند را اصلاح میکند. همچنین، تکنیک هایی برای مدیریت و کنترل درد که شامل کاهش یا حذف نیاز به دارو است را به شما آموزش میدهد.
• تمرینات افزایش دهنده دامنه حرکتی: محدود شدن تحرک زانو میتواند فشار بروی زانو را افزایش دهد. عدم تحرک مناسب لگن، پا یا مچ پا نیز میتواند عملکرد زانوی شما را مختل کند. فیزیوتراپیست تکنیک هایی برای کاهش فشار از روی زانو و بازیابی دامنه حرکتی به شما آموزش میدهد. این تکنیک ها تمامی مفاصل از ناحیه لگن تا کف پا را شامل میشوند.
• درمان دستی (منوآل تراپی): فیزیوتراپیست از درمان دستی بوسیله حرکت دادن آرام عضلات و مفاصل، برای تسکین درد استفاده میکند. این تکنیک به بازیابی و بهبود حرکت شما کمک میکند. از این تکنیک ها برای کاهش درد، افزایش دامنه ی حرکت، کاهش یا برطرف ساختن التهاب و ایجاد راحتی در انجام حرکات استفاده می شود. ممکن است فیزیوتراپیست در حین انجام برخی حرکات خاص، مقاومت ملایمی نیز برای بهبود قدرت شما اعمال کند.
• تمرینات تقویت کننده عضلات: ضعف عضلانی میتواند منجر به تشدید عارضه های مربوط به زانو شده و باعث شود که علائم تداوم داشته باشند. بسته به مشکل شما، فیزیوتراپیست یک برنامه تمرینی استقامتی برای شما طراحی خواهد کرد. این برنامه تمرینی شامل تقویت عضلات قسمت میانی و اندام های تحتانی خواهد بود. فیزیوتراپیست این کار را با تمریناتی که روی تخته، میز یا به حالت درازکش بروی زمین انجام میشوند شروع خواهد کرد.پس از آن سراغ تمریناتی خواهید رفت که بصورت ایستاده انجام میشوند (برای مثال اسکوات ایستاده). در این برنامه، تمریناتی که متناسب با سن و فیزیک بدنی شما باشند انتخاب خواهند شد. فیزیوتراپیست به شما خواهد گفت که از چه تجهیزات ورزشی در خانه یا باشگاه استفاده کنید.
• تمرینات فانکشنال (فانکشنال ترینینگ): زمانی که درد شما تسکین یافته و قدرت عضلانی و توانایی حرکتی شما بهبود یافت، میتوانید با خیال راحت و بطور تدریجی به سراغ فعالیت های سنگین تر بروید. یادگیری نحوه انجام ایمن و کنترل شده حرکات برای کنترل فشار روی زانو بسیار مهم است. بر اساس اهداف مد نظر شما، فیزیوتراپیست مجموعه ای از تمرینات را برای حرکت صحیح و ایمن بدن ارائه خواهد کرد.
• بریس ها و سایر وسایل کمکی: بسته به وضعیت و شرایط شما، فیزیوتراپ یا سایر تیم پزشکی که زیر نظر آنها درمان خود را پیش میبرید ممکن است ابزاری مانند بریس، وسایل کمک حرکتی، پدها و نوار چسبی الاستیک درمانی فیزیوتراپی را برای کمک به بهبودی شما توصیه کنند.
• ابزاری مانند عصا یا واکر میتوانند به کاهش درد و بهبود توانایی حرکتی شما کمک کنند. فیزیوتراپ ممکن است استفاده کوتاه مدت از این وسایل کمک حرکتی را به شما توصیه کند. چنانچه به عارضه خاصی مانند استئوآرتریت مبتلا باشید ممکن است لازم باشد که مدت طولانی تری از این ابزار استفاده کنید.
• در مراحل اولیه، ممکن است فیزیوتراپ بریس یا زانو بند را به شما توصیه کند. فیزیوتراپ نحوه نصب صحیح و استفاده از آنرا به شما اموزش خواهد داد.
• باند پیچی و بستن زانو میتواند به کاهش تورم کمک کند. فیزیوتراپ از تکنیک خاصی برای این کار استفاده میکند. همچنین، ممکن است استفاده از جوراب های فشاری را نیز به شما توصیه کند.

فیزیوتراپیست ممکن است شما را به متخصص ارتوپدی که در زمینه عارضه ها و انواع آسیب زانو تخصص دارد، ارجاع دهد. این پزشک ممکن است از آزمایش های تصویربرداری تشخیصی مانند عکسبرداری با اشعه ایکس برای کمک به شناسایی ناهنجاری های استخوانی (مانند آرتروز یا شکستگی) یا از ام آر ای برای تشخیص آسیب تاندون و رباط زانو استفاده کند.