سیاست های جدید ارزی بازار را آرام می کند / خطای استراتژیک ارزی

فرصت امروز: در شرایطی که در چند روز گذشته، قیمت دلار رکوردی تاریخی از خود برجای گذاشته و در بازار آزاد به بیش از 10 هزار تومان رسیده است و همه بازارهای موازی از بازار طلا گرفته تا مسکن، التهابات شدیدی را پشت سر می گذارند، معاون اول رئیس جمهور دیروز بار دیگر از اعلام بسته جدید اقتصادی دولت تا پایان هفته خبر داد. به گفته اسحاق جهانگیری، رئیس جدید بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت در حال تدوین سیاست هایی متناسب با شرایط جدید کشور هستند و این بسته پیشنهادی قرار است تا آخر همین هفته رونمایی شود.

البته این چندمین باری است که مقامات دولت در این هفته از بازنگری در سیاست های ارزی خبر می دهند؛ چنانچه هم معاون اول رئیس جمهور و هم رئیس مجلس شورای اسلامی در روزهای اخیر تلاش کردند تا با اعلام خبرهای امیدبخش بازارها را آرام کنند و جلوی افزایش هیجانی قیمت دلار و انواع کالاها را بگیرند؛ سیاست هایی که به گفته آنها، در چند روز آینده نهایی و اعلام می شود.

از سوی دیگر، این خبرهای نویدبخش در شرایطی از سوی مسئولان مدام تکرار می شود که از 20فروردین ماه امسال، سیاست های جدید ارزی به یکباره از سوی بانک مرکزی و سایر دستگاه های اقتصادی اعمال و از سوی معاون اول رئیس جمهور اعلام شد و حالا با التهاب بازارهای مختلف مشخص شده که این سیاست ها در چند ماه گذشته هیچ گونه کارایی نداشته اند؛ سیاست هایی که طبق آن قیمت دلار امروز 4200 تومان تعیین شد و محدودیت هایی برای واردات، صادرات و گردشگری مصوب شد و نه تنها پاسخگوی شرایط کشور و بازارها نبود که خود نیز به اعتقاد کارشناسان و فعالان بخش خصوصی به شکل گیری رانت و فساد در کشور دامن زد؛ تاجایی که به باور اقتصاددانان، عملا سیاستگذاری ارزی دولت نه تنها باعث ایجاد آرامش در بازارها نشد، بلکه آسیب هایی را هم در سطوح مختلف اقتصادی برجای گذاشت.

در همین ارتباط، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، روز دوشنبه در نشست فراکسیون شفاف سازی، سالم سازی اقتصاد و انضباط مالی با اشاره به اینکه سیاست های جدید ارزی در روزهای آینده اعلام می شود، گفت: «در سه ماه گذشته سیاست های ارزی نادرست بوده است و باید قیمت ارز به سمت شناورشدن هدایت شود.»

همچنین معاول اول رئیس جمهور هم که پیش از این خود به عنوان رئیس ستاد اقتصادی دولت، اجرای تک نرخی شدن ارز برمبنای قیمت 4200تومان را رسما در تلویزیون اعلام کرده بود، تاکید کرد که «بانک مرکزی باجدیت به دنبال بازنگری سیاست های ارزی و ارائه بسته جدید برای مدیریت بازار است.»

بازنگری در سیاست های ارزی

تدوین سیاست های جدید بانک مرکزی در ارتباط با ارز در واقع با انتخاب رئیس کل جدید بانک مرکزی کلید خورده است. عبدالناصر همتی در هفته گذشته پس از اینکه روی صندلی ریاست بانک مرکزی در ساختمان لاجوردی میرداماد تکیه زد و جای ولی الله سیف را گرفت؛ چندباری اعلام کرد که تغییرات اساسی در سیاستگذاری های مالی و ارزی ایجاد خواهد کرد تا آرامش به بازارها بازگردد.

همچنین پس از اینکه نرخ دلار رکوردشکنی کرد و مرز 10 هزار تومان را پشت سر گذاشت، بانک مرکزی در بیانیه ای اعلام کرد: «تحولات اخیر در بازار ارز و طلا را که عمدتاً ناشی از توطئه دشمنان کشور و در راستای ایجاد التهاب در اقتصاد و سلب آرامش روانی از مردم می باشد، به دقت زیرنظر داشته و ضمن اعتقاد به اینکه این تحولات غیرعادی، تناسبی با واقعیات اقتصادی و توان ارزی کشور ندارد، برنامه های مقتضی و رویکردهای جدیدی را که در برنامه اعلامی رئیس کل جدید نیز آمده بود در دست تهیه دارد که ظرف روزهای آینده عملیاتی کرده و اطلاع رسانی لازم را در این خصوص به عمل خواهد آورد.»

شکل گیری بازار ثانویه

اما با توجه به اعلام اجرای سیاست های جدید ارزی، سوال اصلی این است که این سیاست ها دقیقا چیست؟ به اعتقاد بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان، نکته مهمی که در بسته جدید سیاست های ارزی وجود خواهد داشت، شکل گیری قوی بازار ثانویه ارزی است؛ نکته ای که پیش از این، فعالان اقتصادی و اعضای پارلمان بخش خصوصی هم بر شکل گیری آن تاکید کرده بودند. این تشکل های بخش خصوصی در سه ماه اخیر بارها از دولت خواسته بودند تا ارز دولتی با قیمت 4200تومانی را تنها برای اقلام ضروری و دارو اختصاص دهد و اجازه دهد که با شکل گیری بازار ثانویه ارزی، واردکنندگان و صادرکنندگان ارز مورد نیاز خودشان را با قیمت توافقی مبادله کنند. همچنین در گزارشی که مرکز پژوهش های مجلس در ابتدای این هفته منتشر کرد، تاکید شده بود که سیاست تامین ارز برای بخش بزرگی از واردات با دلار ۴۲۰۰ تومانی، یک خطای استراتژیک از سوی دولت بوده است.