نقدینگی به یک هزار و ۶۴۶ هزار میلیارد تومان رسید / نمای نزدیک اقتصاد ایران در بهار 97

فرصت امروز: گزیده آمارهای اقتصادی مردادماه سال 1397 در آخرین روز کاری هفته گذشته از سوی بانک مرکزی منتشر شد. شاید مهم ترین نکته آمارهای اقتصادی مردادماه امسال، نقدینگی داغ یک هزار و ۶۴۶ هزار میلیارد تومانی باشد که در رسانه ها نیز انعکاس گسترده ای داشت و تیترهای هشداردهنده ای در مورد آن کار شد. بررسی ها نشان می دهد حجم نقدینگی بالا یکی از مهم ترین دلایل امکان ناپذیری کنترل تورم در اقتصاد ایران است؛ نقدینگی سرگردانی که هر از گاهی با هجوم به یک بازار، تعادل آن بازار را بهم می زند و شرایطی نامساعد را ایجاد می کند.

تازه ترین آماری که بانک مرکزی از تغییرات نقدینگی اعلام کرده نشان می دهد که حجم نقدینگی با رشد ۲۰.۵درصدی نسبت به مردادماه سال گذشته تا ۱۶۴۶ هزار میلیارد تومان ثبت شده است؛ این رقم در مقایسه با ۱۳۶۶ هزار میلیارد تومان مرداد ۱۳۹۵ تا بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان رشد دارد. همچنین نسبت به اسفندماه سال گذشته ۷.۸ دهم درصد رشد دارد. این در حالی است که در مقایسه با ۱۶۰۲ هزار میلیارد تومان تیرماه امسال نیز حدود ۴۴ هزار میلیارد تومان در یک ماه افزایش داشته است.

بررسی ها نشان می دهد با وجود رشد مستمر نقدینگی، از سرعت آن در مردادماه امسال تا حدی کاسته شده است؛ چنانچه در مردادماه سال گذشته نسبت به همین ماه در سال ۱۳۹۵ حدود ۲۴.۳درصد افزایش داشته که این رشد برای امسال به ۲۰.۵ دهم درصد رسیده است. از مجموع نقدینگی ۱۶۴۶ هزار میلیاردی موجود، حدود ۱۴۱۵ هزار میلیارد تومان مربوط به شبه پول یعنی مجموع سپرده های بانکی مردم بوده و تا ۲۳۱ هزار میلیارد تومان دیگر به پول در گردش اختصاص دارد.

همچنین آخرین آمار بانک مرکزی نشان می دهد بدهی بخش دولتی در مردادماه امسال تا ۲۸۷ هزار میلیارد تومان ثبت شده که از این رقم ۲۵۴ هزار میلیارد تومان مربوط به دولت و ۳۲ هزار میلیارد تومان دیگر به شرکت ها و موسسات دولتی اختصاص دارد. بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی در مردادماه 97 در قیاس با همین ماه در سال گذشته تا ۲۴درصد و نسبت به اسفندماه ۱۱.۱درصد رشد داشته است.

رشد اقتصادی 0.7درصدی در بهار امسال

اما همزمان با انتشار این گزارش، بانک مرکزی نماگرهای اقتصادی بهار 97 را هم منتشر کرد. در این گزارش، شاخص های عمده اقتصادی سه ماه اول امسال منتشر شد و براساس آن، رشد تولید ناخالص داخلی در این مدت با احتساب نفت 1.8درصد و بدون نفت 0.7درصد بوده است.

در سه ماهه نخست امسال، میزان تولید روزانه نفت ایران به طور متوسط به 3 میلیون و 805 هزار بشکه در روز رسید که از این میزان 2 میلیون و 390 هزار بشکه صادر می شد. در این مدت نفت خام نیز با افزایش قیمت مواجه شد تا ارزش افزوده بخش نفت پس از دو فصل دوباره مثبت شود و به تقویت رشد اقتصادی کمک کند.

رشد ارزش افزوده بخش نفت در فصل های پاییز و زمستان 96 به زیر صفر تنزل کرده بود، اما در بهار امسال رشد 5.2درصدی در این بخش رقم خورد به همین دلیل رشد اقتصادی با احتساب نفت 1.1درصد بیشتر از شاخص رشد بدون نفت محاسبه شده است.
براساس این گزارش، تغییرات شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (نرخ تورم) در 12 ماهه منتهی به خردادماه ۱۳۹۷ نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم) ۹.۴درصد، خرداد ۹۷ نسبت به ماه قبل از آن ۴.۳درصد و خرداد ۹۷ نسبت به ماه مشابه سال قبل ۱۳.۷درصد بوده است.

بر این اساس تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه عملکرد سه ماهه نخست سال ۹۷ (به قیمت های جاری) ۳ هزار و ۹۸۸ هزار میلیارد ریال، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص ۵۸۴ هزار میلیارد ریال، هزینه های مصرفی بخش خصوصی یک هزار و ۹۹۱هزار میلیارد ریال و هزینه های مصرفی بخش دولتی ۴۶۹ هزار میلیارد ریال اعلام شده است.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران نیز در دوره بهار ۹۷ رقم ۱۰۸۸۷۳ و ارزش سهام و حق تقدم معامله شده نیز ۱۲۲.۲ هزار میلیارد ریال اعلام شده است. در این دوره حجم سهام و حق تقدم معامله شده نیز ۵۷.۶ میلیارد سهم بوده است.

متوسط نرخ دلار آمریکا در بازار بین بانکی ۴۱ هزار و ۱۵۹ ریال بوده است. همچنین نرخ رشد نقدینگی در خرداد ۱۳۹۷ نسبت به پایان سال قبل ۳.۴درصد، حجم پول ۵.۸درصد، شبه پول ۳.۱درصد و سپرده های بخش غیردولتی ۳.۸درصد بوده است.
بخش خارجی شاخص های عمده اقتصادی حاکی از تراز بازرگانی 12983 میلیون دلار است. طبق اطلاعات این بخش تراز حساب جاری 11061میلیون دلار، صادرات 29336 میلیون دلار و واردات کالا 16353 میلیون دلار بوده است. همچنین کل بدهی های خارجی 10441 میلیون دلار بوده است. وضع مالی دولت نیز نشان از درآمد 264.2 هزار میلیارد ریال دارد.

در بخش جمعیت و نیروی انسانی، وضعیت نرخ بیکاری در سه ماه سال 97 مورد بررسی قرار گرفته است. نرخ بیکاری کل در این مدت 12.1درصد بوده است. نرخ بیکاری شهری و روستایی به ترتیب 13.6 و 7.9درصد بوده است. زنان در این مدت بیکاری 19.2درصدی و مردان بیکاری 10.3درصدی داشته اند. جوانان 15-29 ساله بیکاری 25.5درصدی داشته اند و جوانان 15-29ساله با رکورد 28.3درصدی در صدر قرار گرفته اند.

رشد ۳۴درصدی صدور پروانه ساختمانی در تهران

همچنین گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که در بهار امسال ۳۲ هزار پروانه جدید ساختمانی در مناطق شهری کشور صادر شده است که سهم شهر تهران حدود ۳هزار پروانه بوده است. براساس گزارش بانک مرکزی، در سه ماهه نخست امسال 32 هزار پروانه های ساختمانی در مناطق شهری صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 7.5درصد رشد داشته است. همچنین تنها در تهران حدود 3000 پروانه صادر شده که شاهد رشد 34درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل بوده است.

در عین حال، شاخص بهای تولیدکننده مصالح ساختمانی در این مدت 28.7درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده است.

رشد ۴۰۰درصدی سرمایه گذاری در واحدهای صنعتی

اما نکته دیگر گزارش بانک مرکزی، رشد ۴۰۰درصدی سرمایه گذاری در واحدهای صنعتی بود و جواز تاسیس واحدهای صنعتی در بهار امسال رشد ۲۸درصدی داشته است.

گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که در سه ماهه نخست سال جاری 4211 فقره جواز تاسیس واحدهای صنعتی صادر شده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 27.8درصدی داشته است.

این در حالی است که براساس این گزارش، پروانه های بهره برداری از واحدهای صنعتی نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 5درصد کاهش داشته است. میزان سرمایه گذاری انجام شده در این مدت حدود 25 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 400درصد رشد داشته است.