آیا واقعا طرح فاضلاب تهران به اهداف خود خواهد رسید

در سال 1329 هنگامی که اجرای طرح شبکه آب تهران از خیابان جمهوری آغاز شد، از همان زمان مسئولان پیش‌بینی اجرای شبکه فاضلاب تهران را در دستور کار داشتند اما هر روز که گذشت به دلیل فانتزی بودن این طرح هیچ‌گاه اجرایی نشد و مشکل روز به روز بزرگ‌تر شد تا جایی که در بسیاری از مناطق تهران فاضلاب‌های خانگی و بیمارستانی موجب آلودگی محیط زیست و منابع آب زیر زمینی شد و کم‌کم به فاجعه نزدیک شد. در سال 1374 بزرگ مردی به نام مهندس حسن عسکری، مدیر عامل آب منطقه‌ای تهران و آب و فاضلاب تهران بود.

او که در کارنامه فعالیت‌های خود رکورد زمانی انتقال آب از سد 15خرداد به قم را در مدتی کوتاه حدود پنج ماه داشت و او که ساخت سد 15 خرداد را که 15 سال طول کشیده بود و به بهره‌برداری نرسیده بود در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پایان رساند و او که طرح انتقال خط محرم را به جنوب کشور در کوتاه‌ترین زمان ممکن اجرا کرد، تنها فردی بود که شهامت و جسارت داشت تا در زمان مهندس زنگنه، وزیر نیرو و با حمایت وی مسئولیت را قبول کند و کلنگ طرح فاضلاب تهران را در تقاطع شهید رجایی و خط کمربندی قم به زمین زد و کار را آغاز کرد. در زمان بسیار کوتاهی این خط تا خیابان ولیعصر و به چهار راه مولوی رسید. قرار بود شهرداری تهران نیز همزمان طرح جمع‌آوری آب‌های سطحی را اجرا کند. از ادامه کار جلوگیری کرد که بلافاصله با مذاکرات و گفت‌وگو کار ادامه یافت و به خیر گذشت و اما...

1- در حالی که جمعیت تهران به مرز فاجعه رسیده از تمام منابع زیر زمینی شمال تهران استفاده شده تا آنجا که در توان همکاران سازمان آب منطقه‌ای و شرکت آب و فاضلاب بوده شمال تهران را سوراخ سوراخ کرده‌اند تا آب مردم شمال تهران به‌ویژه در ازگل، کاشانک، ولنجک، شهران، اشرفی اصفهانی، جنت آباد و قسمت‌هایی از مرکز و شرق تهران را تامین کنند، به طوری که سطح سفره‌های زیر زمینی به‌شدت پایین رفته و آبی باقی نمانده است.

2- آب تصفیه شده فاضلاب فقط قرار است برای مزارع و شاید صنایع جنوب تهران از شرق تا غرب از ورامین تا اسلامشهر را پوشش دهد، بنابراین فضای سبز تهران و کارخانجاتی که در خط کمربندی مرکز تهران از شرق تا کرج وجود دارد از این آب استفاده نخواهند کرد.

3- طرح جمع‌آوری آب‌های سطحی نیز به جنوب تهران منتقل می‌شود و برای مرکز و شمال تهران فکری نشده است.

سوال: آیا فکر نمی‌کنید یک گوشه کار می‌لنگد و مشکل دارد؟

پاسخ: آیا بهتر نبود به‌جای اینکه تمام فاضلاب تهران را به جنوب منتقل کنیم در گوشه و کنار شهر به‌ویژه در شمال تصفیه خانه‌های محلی ایجاد کرده و پساب آن را برای استفاده فضای سبز و غیره در اختیار منطقه قرار دهیم تا مجبور نشویم از آب زیر زمینی و آب سطحی برای مصارف غیر‌شرب استفاده کنیم و تا دیر نشده به‌جای انتقال فاضلاب از شهرک بوعلی، ایثار، فرحزاد، کوی فراز، ازگل و کاشانک به فکر ایجاد تصفیه‌خانه باشیم که مجبور نشویم فاضلاب را تا جنوب شهرری منتقل کنیم.

نتیجه: جای مهندس عسکری‌ها، مهندس حاکمی، مهندس وثوقی، مهندس چراغچی، مهندس یوسفی، مهندس حجت، مهندس رحیمی کیان، مهندس میرهادی و به‌ویژه مهندس بهاری کیا پیشکسوت فاضلاب تهران و آقای سعادت خالی...

خاطره: تصفیه‌خانه فاضلاب زرگنده، قیطریه، اقدسیه، شهرک غرب و اکباتان شاهد مدعاست.

و ‌ای کاش زمانی که عنوان می‌کنیم طرح بزرگی را اجرا کرده‌ایم کسانی که برای آن قدم برداشته‌اند هرچند کوچک فراموش نکنیم. از یادبردن آنها ما را بزرگ نمی‌کند. آنها هم نیازی به آن ندارند و حتی بعضی از این بزرگان دار فانی و این زندگی زودگذر را ترک کرده‌اند.

کارشناس آب