رسانه‌ها و جذب جوانان

با جوانان صحبت می‌کنید گلایه دارند که در تلویزیون با افراد محبوب خود مواجه نمی‌شوند و وقتی تلویزیون نگاه می‌کنند گویندگان، مجریان و هنرمندان محبوب خود را نمی‌یابند و به این دلیل جذب برنامه‌ها نمی‌شوند. پیش از این گویندگان، مجریان و بازیگران محبوب در تلویزیون بیشتر وجود داشتند اما هم‌اکنون نسل تازه‌ای از عوامل در صحنه حضور پیدا کرده‌اند که خیلی نتوانسته‌اند نظر جوان‌ها را به خود جلب کنند و در نتیجه، این رسانه نتوانسته است نقش خود را در ساختن گروه‌های مرجع ایفا کند. برخی از جوانان در فقدان توانایی گروه‌های مرجع و رسانه‌های رسمی برای هنجارسازی و معناآفرینی، خود به هنجارسازی و معنا‌آفرینی می‌پردازند و با ابتکارات گوناگون سعی می‌کنند به زندگی خودشان به نحوی معنا دهند. شبکه‌های اجتماعی مجازی نوعی ارتباط بین جوانان مختلف ایجاد کرده اند که اتفاقا می‌توان روی جنبه‌های مثبت آن تکیه کرد. شبکه‌های اجتماعی اکنون نقشی مهم در هنجارسازی و معنا‌آفرینی دارند و حس زندگی در این شرایط خاص را به جوان‌ها منتقل می‌کنند. به دلیل آنکه مخاطبان این شبکه‌ها با مشارکت در آنها و گفت‌وگو کردن و تعامل داشتن، احساس می‌کنند زنده و در حال تعامل با همدیگر هستند. 

به میزانی که نهادهای فرهنگی و نهادهایی همچون رسانه‌های جمعی، خانواده، آموزش و پرورش و... که وظیفه جامعه‌پذیری را برعهده دارند، ضعیف‌تر می‌شوند، ابتکارهای فردی و خرده‌گروهی شکل می‌گیرد و جوانان دنبال راهبردهای بدیل می‌روند تا برای خود معنا و حس زندگی ایجاد کنند. ضعف نهادهای جامعه‌جویی، یک خلأ فرهنگی ایجاد می‌کند و جوانان با انتخاب نوع خاص سبک زندگی و جست‌وجوی علایق روزمره، در حال پرکردن این خلأ هستند. در این میان، متاسفانه، اعتیاد بدترین راهبردی است که پاره‌ای از جوانان برمی‌گزینند. در یک نگاه جامعه‌شناختی، برای کاهش میزان اعتیاد در بین جوانان باید بر جاذبه‌های زندگی اجتماعی افزود. جذب جوانان در زندگی جمعی، تقویت سرمایه‌های اجتماعی آنان، ارضای نیاز جوانان به خودابرازی جمعی و حضور در فضای عمومی و رفع مشکلات مربوط به اشتغال و ازدواج از طریق غنی‌سازی زندگی جوانان آنان را به سوی انتخاب سبک زندگی سالم هدایت خواهد کرد. 

* جامعه شناس