سودوکو,شماره88

سال گذشته، متوسط مخارج سالانه خانوارهای شهری ایرانی (مخارج ناخالص) نزدیک به 4/31 درصد رشد داشته و به حدود 28 میلیون و 400 هزار تومان رسیده است. در‌حالی‌که متوسط درآمد سالانه خانوارها (کل درآمد پولی و غیرپولی) با وجود رشد 4/32 درصدی، هنوز از مخارج کمتر بوده و حدود 27 میلیون و 700 هزار تومان شده است؛ یعنی با وجود تداوم «کسری بودجه خانوار»، درصد آن در سال گذشته اندکی کمتر شده و به سطح 7/2 درصدی رسیده است. براساس گزارش‌های بانک مرکزی، میزان کسری بودجه سالانه خانوارهای شهری ایرانی در سال 1391 معادل 6/3 درصد، در سال 1390 معادل چهار درصد و در سال 1389 معادل 5/3 درصد بود. 

همچنین، این آمارها نشان می‌دهد مشابه سال‌های پیشین، در سال گذشته نیز نرخ‌های رشد مخارج و درآمدهای خانوارها کمتر از نرخ تورم بوده است. یعنی درآمدهای «اسمی» خانوارها به اندازه تورم افزایش نیافته است و به این ترتیب، خانوارهای شهری نتوانسته‌اند مخارج مصرفی خود را در مقایسه با تورم افزایش دهند.

در سال گذشته، مقادیر متوسط هزینه‌ها و درآمدهای خانوارهای شهری کشور به‌ترتیب به میزان 4/31 درصد و 4/32 درصد افزایش یافت، در‌حالی‌که تورم متوسط سال گذشته به میزان 7/34 درصد بود. از این موضوع می‌توان نتیجه گرفت که با وجود اینکه ارقام «اسمی» درآمدها و هزینه‌های خانوارها افزایش یافته، ولی این افزایش به اندازه‌ای نبوده که کاهش قدرت خرید ناشی از تورم بالای داخلی را جبران کند. در‌نتیجه مقادیر «واقعی» مخارج و درآمدهای خانوارها در سال گذشته نسبت به سال 1391 کمتر شد. مشابه این قضیه در سال 1391 نیز وجود داشته است. 

در این سال، نرخ تورم متوسط معادل 5/30 درصد گزارش شد، در‌حالی‌که رشد مخارج اسمی خانوارها معادل 5/24 درصد و رشد درآمدهای اسمی خانوارها معادل 25 درصد بود. با توجه به این داده‌ها، می‌توان نتیجه گرفت در دو سال گذشته، درآمد متوسط خانوارهای شهری از لحاظ «قدرت خرید» کاهش یافته است و خانوارها برای مقابله با این موضوع، اقدام به کاهش «مخارج» خود کرده‌اند. به‌عبارت دیگر، «سبد مصرفی خانوارها» که می‌توان آن را معادل عمومی‌تری برای مفهوم «سفره خانوارها» نامید، از لحاظ «مقداری» با کاهش مواجه بوده است.

در‌صورتی‌که مقادیر اسمی مخارج و درآمدها در این سال‌ها با شاخص قیمت مصرف‌کننده تعدیل شود، می‌توان نتیجه گرفت که ارزش «واقعی» مخارج خانوارهای شهری کشور در دو سال گذشته، نزدیک به 7 درصد کاهش یافته است و ارزش «واقعی» درآمدهای متوسط خانوارهای شهری کشور نیز در دو سال اخیر، تقریبا 9/5 درصد کمتر شده است.