رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی از جایگاه نامناسب ایران در ریسک اعتباری می گوید / مهم ترین مشکل ما تأمین مالی است

علی دیواندری با اشاره به گزارش WEF  (مجمع جهانی اقتصاد) گفت براساس آخرین گزارشی که از رتبه ایران در میان ۱۳۸ کشور جهان اعلام شد، ایران از نظر رقابت پذیری در جهان رتبه ۷۶ را دارد و از نظر GDP جهانی ۳۸۷ میلیارد دلار از کل این مبلغ را به خود اختصاص داده است.

به گزارش ایلنا، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی در پنل تخصصی تأمین مالی و تضامین بخش خصوصی در بخش پایین دستی و میان دستی صنعت نفت ایران که در کنفرانس نفت ایران ۲۰۱۷ برگزار شده بود، درباره جزییات رتبه بندی ایران در این گزارش گفت: ایران در حوزه تنوع منابع مالی و روش ها رتبه ۸۳ را در دنیا به خود اختصاص داده و نمره ۳. ۳ را که نمره بسیار پایینی است دریافت کرده است.

وی تأکید کرد: همچنین از نظر حمایت از سرمایه گذار رتبه ۱۱۷ و نمره ۴ را به خود اختصاص داده که این موضوع نشان دهنده این است که از سرمایه گذار حمایت خوبی صورت نگرفته است.

دیواندری درباره ریسک اعتباری کشور گفت: ایران از میان ۱۳۸ کشور جهان رتبه ۱۰۵ را به خود اختصاص داده که این نشان می دهد این نوع ریسک در ایران در جایگاهی که باید باشد نیست.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی درباره دیگر رتبه های ایران در این گزارش افزود: کارایی بازار سه موضوع را مورد توجه قرار داده که به ترتیب شامل مشوق های مالیاتی برای سرمایه گذاران، رواج مالکیت خارجی و قواعد تجاری مؤثر بر سرمایه گذاری خارجی است که ایران در هر یک از این موارد به ترتیب رتبه های ۷۸، ۱۳۷ و ۱۳۳ را به خود اختصاص داده است.

وی با بیان اینکه در ۱۲ فاکتور مورد بررسی WEF ایران جز در خصوص سایز بازار وضعیت خوبی در سایر فاکتورها ندارد، گفت: عواملی از جمله خدمات نهادهای مالی و تأمین نیاز بنگاه ها رتبه ۱۳۱ را کسب کرده که این موضوع نشان دهنده این است که نهادهای مالی در جهت اهداف واقعی بنگاه ها عمل نمی کنند.

دیواندری خاطرنشان کرد: ایران از نظر امکانپذیری و قابل دسترس بودن امکانات رتبه ۱۰۸ را از میان ۱۳۸ کشور جهان کسب کرده است. علاوه بر این، از نظر دسترسی آسان به تسهیلات رتبه ۱۲۴ را دریافت کرده است.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی بیان کرد: همچنین از نظر سلامت بانک ها رتبه ۱۲۲ را دارد. از نظر قوانین و قانونگذاری های لازم نیز رتبه ۱۲۸ را به خود اختصاص داده که این موارد باعث شده در داخل و خارج کشور در تأمین مالی با مشکلاتی مواجه باشیم.

وی درباره عدم موفقیت ایران در استفاده از منابع خارجی گفت: ایران در بهترین شرایط تنها از ۱۰ درصد سرمایه های خود که در خارج به عنوان فاینانس بوده استفاده کرده، البته این صحبت ادعایی بی سابقه است.

دیواندری تصریح کرد: ما کشوری بودیم که همیشه مازاد ذخیره ارزی داشتیم، اما در حال حاضر بیشتر از ۱۰ درصد منابع در خارج نتوانستیم استفاده کنیم. با این حال در داخل هم مشکلاتی داریم که از جمله آن عدم تنوع ابزارها است.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی رقم تأمین مالی از طریق شبکه بانکی را ۱۴۲ هزار میلیارد ریال عنوان کرد و درباره تأمین مالی در سال ۹۴ و امسال گفت: سهم بازار پول از کل تأمین مالی در این سال ها ۸۹ درصد بود که نشان دهنده این است که اقتصاد ما بانک محور است و سهم بازار سرمایه ۷. ۶ درصد بوده است.

وی با اشاره به اینکه حجم اوراق داخل بازار تا ۳۵ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است، گفت: چین و ایران دو کشوری هستند که بیش از ۵۰ درصد تأمین مالی آنها از طریق سیستم بانکی انجام می شود. متأسفانه بوروکراسی های دولت در موارد مختلف پابرجاست و ریل های سرمایه گذاری خارجی نیز به درستی آماده نشده است.

دیواندری درباره تأمین مالی پروژه های نفت و گاز بیان داشت: مشکل این حوزه این است که در صنایع بالادستی مشکل تأمین مالی وجود دارد و تا زمانی که این مشکلات حل نشود صنایع پایین دستی نمی توانند به درستی عمل کنند. براساس تجارب به دست آمده حداکثر ۳۰ تا ۳۵ درصد تأمین مالی ریالی بوده و حدود ۶۵ تا ۷۰ درصد نیز ارزی است.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی افزود: در سال های اخیر اقدامی در این زمینه انجام نشده و عمده تأمین مالی ها ریالی بوده است.

وی از انتشار اوراق جعاله به صورت ارزی و ریالی، اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام در حوزه انرژی، اوراقی که امکان وثیقه گذاری پروژه ها وجود داشته باشد و اوراق سلف که در صنایع نفت قابل به کارگیری باشد به عنوان پیشنهادات خود برای حل این مشکل نام برد و گفت:  نیاز کشور ما در حال حاضر ارزی است و بیشتر تحرکات ما ریالی است و باید با استفاده از اوراق این شرایط را بهبود ببخشیم و سرمایه گذاری خارجی نمی تواند به سرعت ما را به نتایج مورد انتظار برساند.