نقش کلیدی سرمایه‌گذاری خارجی در توسعه بخش انرژی هند

ایجاد دسترسی همگانی به انرژی و الکتریسیته در کشوری به بزرگی و پیچیدگی هند و یافتن راه‌حلی برای غلبه بر این مشکل به هیچ‌عنوان کار ساده‌ای نیست. وجود مشکلاتی از قبیل دسترسی نداشتن 300 تا 400 میلیون نفر در هند به برق و قطعی مکرر آن در بسیاری از نقاط در این کشور و همچنین با در نظر گرفتن این نکته که 60درصد نیروی برق در هند از طریق زغال‌سنگ تامین می‌شود و رشد بسیار آرام حرکت این کشور به سوی استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر، دولت نارندرا مودی، نخست‌وزیر جدید این کشور را مجاب کرده تا به‌دنبال تامین منابع مالی لازم جهت حل این مشکل و تامین نیازهای روزافزون این کشور به انرژی باشد.

همچنین تعهد اخیر هند به‌عنوان دهمین اقتصاد جهان به حرکت و استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر نشانگر عزم جدی نخست‌وزیر این کشور برای دستیابی به اهدافش در زمینه حل مشکل انرژی کشورش است. اخیرا در نشست اقتصادی هند در دهلی نو، پیوش گویال، وزیر انرژی هند سیاست‌های کشورش در زمینه انرژی را اعلام کرد. در این سیاست‌ها بیش از هرچیز دیگری زغال‌سنگ خود نمایی می‌کند؛ چراکه قرار است تولید شرکت تولید زغال‌سنگ هند از 500میلیون تُن در سال 2014 به یک میلیارد تُن در سال 2019 افزایش یابد.

گویال در ادامه از توجه کشورش به استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر اشاره کرد و مدعی شد هند قصد دارد تا سال 2022 میلادی 100 گیگاوات برق از طریق استفاده از انرژی خورشیدی تولید کند که در مقایسه با برنامه حزب کنگره ملی هند که پیشتر اعلام کرده بود قصد دارد تنها 20گیگاوات برق با استفاده از انرژی خورشیدی تولید کند و مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان قرار گرفته بود بسیار بیشتر و چشمگیر‌تر است. ن

کته مهم بعدی که در این نشست از سوی وزیر انرژی هند مطرح شد، در مورد استفاده از انرژی هسته‌ای بود. وی در این مورد افزود: هند با دقت به بحث انرژی‌های جایگزین و تجدید‌پذیر نگاه می‌کند و هیچ ریسکی را که تحت نام استفاده از این انرژی‌ها ممکن است وجود داشته باشد نخواهد پذیرفت و کشورش اجازه نمی‌دهد که به محلی برای اجرای ایده‌هایی که کشورهای غربی از اجرای آن سرباز زده‌اند تبدیل شود. گفتنی است هم‌اکنون 21راکتور هسته‌ای در هند فعال بوده و هفت راکتور دیگر در حال ساخت است و به گفته گویال، انرژی هسته‌ای همچنان به‌عنوان یک راه‌حل کارآمد برای تولید برق به‌شمار می‌آید.

نکته مهم اما در این میان این است که چه کسی هزینه افزایش تولید زغال‌سنگ و گسترش استفاده از انرژی هسته‌ای را پرداخت خواهد کرد؟ در این بین به‌نظر می‌رسد با افزایش مصرف برق در هند از 1100 تراوات در سال 2013 به حدود 3500تراوات در سال 2032 این کشور نیاز شدیدی به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بخش نیرو و انرژی خود خواهد داشت. علاوه بر این، وزیر انرژی هند پیشتر از ناتوانی دولت در عهده‌دارشدن تمامی هزینه‌های این برنامه خبر داده و به گفته وی، دولت هند امیدوار است بتواند سرمایه‌ای معادل 250 میلیارد دلار از طریق بخش خصوصی برای تامین منابع مالی این پروژه تا سال 2019 جذب کند.

طبق برنامه بنا است 100 میلیارد دلار به بخش انرژی‌های جایگزین و تجدید‌پذیر اختصاص یابد و 50 میلیارد دلار دیگر نیز برای توسعه شبکه ملی هزینه شود؛ چراکه بخش وسیعی از مردم هند خاموشی‌های مکرر را تجربه می‌کنند که این قطعی گاهی 48 ساعت به طول می‌انجامد.

اگرچه برنامه‌های دولت هند برای گسترش بخش انرژی و الکتریسیته برای شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی بسیار رویایی و جذاب به‌نظر می‌رسد، اما تردید‌های جدی در مورد میزان بازگشت سرمایه و سود برای این قبیل شرکت‌ها وجود دارد. از جمله نگرانی‌های شرکت‌های خارجی در این بین می‌توان به هدررفت 30درصدی برق در شبکه توزیع برق هند اشاره کرد که این میزان دو برابر هدررفت برق در شبکه توزیع کشورهای توسعه‌یافته است. هزینه‌های چنین هدررفتی معادل یک و نیم درصد تولید ناخالص داخلی هند است. گفتنی است جدا بودن شرکت‌های تولید و توزیع برق از یکدیگر به این معناست که با توزیع منظم و خاموشی‌های عمدی این شرکت‌ها می‌توانند تقاضا برای نیروی الکتریسیته را مدیریت کنند.

در همین ارتباط، دونگ کوانگ کیم، مدیرعامل گروه هانوها گفت: هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری در هند موجب بی‌میلی سرمایه‌گذاران خارجی شده؛ چراکه آنها با سرمایه‌گذاری مشابه در نقاط دیگر دنیا می‌توانند سود بیشتری را کسب کنند. با این همه و با وجود این قبیل اخبار ناخوشایند به نظر می‌رسد امیدهای هند برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی بی‌دلیل نبوده است. شرکت اسپانیایی گامسا که در زمینه انرژی‌های تجدید‌پذیر فعالیت می‌کند، اخیرا اعلام کرده که در پنج سال آینده 650 میلیون یورو در بخش انرژی هند به‌منظور تولید 75 مگاوات برق سرمایه‌گذاری خواهد کرد. در همین رابطه مدیر اجرایی شرکت گامسا پا را فراتر نهاده و اعلام کرده که هند می‌تواند به یک مرکز جدید صادرات انرژی تبدیل شود. گفتنی است وی این سخنان را به‌واسطه تمرکز و جهت‌گیری دولت مودی برای گسترش استفاده از انرژی‌های جایگزین و تجدید‌پذیر بیان کرده است.

در این میان اما ناظران و طراحان سیاست‌های بخش انرژی در هند راه‌حل‌های بسیار متفاوت‌تری را مطرح می‌کنند و خواهان اصلاحات جدی در شرکت‌ها و انیستیتوهایی هستند که به عقیده آنها انحصارطلب و فاسد هستند. این مسائل زمانی بیان می‌شود که دولت مودی مصمم است با اجرای برنامه‌های خود در زمینه حل مشکلات انرژی هند و مبارزه با تغییرات آب و هوایی منتقدانش را قانع کند. درپایان می‌توان گفت که با نگاهی به کارنامه دولت هند تا امروز به‌نظر می‌رسد نارندرا مودی در تلاش‌هایش برای رساندن برق به تمامی شهروندان هندی بسیار جدی عمل کرده است.