هندوستان و افغانستان؛ صادر کنندگان بزرگ فرش دستباف در جهان

یکی از گرایشات عمده‌ای که در دنیای مدرن امروز به چشم می‌خورد، علاقه‌ای است که در بین مردم جهان نسبت به تولیدات صنایع دستی و سنتی به چشم می‌خورد، این امر خصوصاً در طراحی‌ محصولات مختلف، از البسه گرفته تا سایر لوازم زندگی، به چشم می‌خورد، تلفیق طرح‌های سنتی و مدرن نشان‌دهنده گرایش سلیقه عمومی به سوی صنایع سنتی‌تر است؛ در این میان، فرش دستباف یکی از صنایع سنتی جهان محسوب می‌شود که با اقبال زیادی مواجه شده است.

این صنعت خصوصاً در کشورهای آسیایی، قدمتی دیرینه داشته و دارای طرح‌ها و رنگ‌های منحصربه‌فردی بوده و در بازار جهان، مخاطبان زیادی دارد. در این گزارش به معرفی دو بازار مهم فرش دستباف جهان، افغانستان و هندوستان پرداخته می‌شود. این دو کشور از تولیدکنندگان مهم فرش در جهان هستند که طرح، رنگ و کیفیت تولیدات آنها در بازار جهانی شناخته شده و از صادرکنندگان عمده فرش در جهان به شمار می‌روند.

جایگاه صنعت فرش در افغانستان

صنعت فرش در افغانستان تنها یک تجارت محسوب نمی‌شود، بلکه میراث فرهنگی مردم این کشور است که پس از گذشت سالیان زیاد، هنوز هم با تار و پود زندگی آنها درهم تنیده شده و جزئی از حیات اقتصادی و فرهنگی این سرزمین را رقم می‌زند. این هنر موروثی که در خانواده‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، یکی از مهم‌ترین صنایع امروزه افغانستان به شمار می‌رود که نقش مهمی در موقعیت اقتصادی این کشور به عهده دارد. انواع مختلف فرش دستباف در این کشور تولید می‌شود، از جمله فرش‌های پشمی که بیشتر عشایر آنها را تولید می‌کنند، گلیم‌ها، فرش‌های کرکی، ابریشمی و پنبه‌ای.

تولید فرش در افغانستان توسط شبکه بزرگی از بافندگان انجام می‌شود که هر کدام روی یک فرش خاص مشغول هستند، بافتن یک فرش دستباف بزرگ چیزی بین 6 تا 9ماه طول می‌کشد و پس از اتمام یک فرش، نمایندگان و بازرگانان زیادی هستند که با بافندگان محلی وارد معامله شده و فرش را از آنها خریداری می‌کنند و واسطه رسیدن فرش به دست خرده‌فروشان و عمده‌فروشان هستند.

فرش سنتی افغانستان در سال‌های اخیر جایگاه مهمی در صادرات این کشور یافته، تولید فرش بر مبنای طرح‌های سنتی و بومی با استقبال بازار جهانی روبه‌رو شده و سرمایه‌گذاران این بخش با استفاده از نیروی کارآمد و ماهر به تولیدات انبوه در این صنعت رسیده‌اند. همچنین بافندگی، یکی از کسب‌وکارهای خانگی در افغانستان امروز به شمار می‌رود که به درآمد خانوارها کمک شایانی کرده و اقتصاد خانگی را تحت‌الشعاع قرار داده است. از طرفی هزینه‌های مربوط به ابزار فرش‌بافی نیز پایین بوده و همین عوامل جایگاه افغانستان را در صادرات فرش تثبیت کرده است.

ظرفیت بالای بازار جهانی برای فرش‌های افغانی

فرش افغانستان با داشتن طرح‌های منحصربه‌فرد و کیفیت بافتی که دارد، در طول قرن‌ها به‌عنوان یکی از فرش‌های مطرح در سطح جهان شناخته شده است. امروزه نیز بازار صنعت فرش افغانستان، بازاری پویا و رو‌به‌رشد است که با توجه به صادرات قوی این کشور در زمینه این صنعت، بهبود زیرساخت‌ها، توسعه روابط تجاری و. . . انتظار می‌رود در سال‌های آتی به ارزش 40میلیون دلار برسد.

همچنین سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان این صنعت نیز به دنبال یافتن فرصت‌های جدیدی هستند تا بتوانند ارزش محصولات خود را بالاتر برده و سود بیشتری داشته باشند؛ از میان برداشتن واسطه‌ها، انتقال سیستم تولید فرش به داخل، فرصت‌های سرمایه‌گذاری روی زنجیره تولید فرش از تولید پشم و رنگ گرفته تا بازاریابی و خدمات حمل‌و‌نقل و. . . از جمله راهکارهای جدید صاحبان این صنعت در افغانستان به منظور بهبود شرایط آن است.

هندوستان بزرگ‌ترین صادرکننده فرش در جهان

کشور هند از دیگر کشورهای آسیایی است که هنر بافندگی فرش در آن قدمتی دیرینه دارد، به‌طوری‌که امروزه یکی از سرآمدان این صنعت در جهان به شمار می‌رود. طراحی بسیار عالی، رنگ‌های جذاب و کیفیت از جمله خصیصه‌های اصلی فرش هندوستان است که در سراسر جهان، در بین صاحبان این صنعت، شناخته شده است. طبق آمارهای موجود هند از نظر ارزش و حجم، بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده فرش دستباف در جهان است و بین 70 تا 75درصد از فرش‌‌های تولید شده در این کشور، صادر می‌شوند.

جالب است بدانید که 35درصد از صادرات صنعت فرش در جهان را هند به عهده دارد و به بیش از 70کشور جهان فرش صادر می‌کند، در این میان آمریکا نیز بزرگ‌ترین واردکننده فرش در جهان است. در فاصله آوریل سال 2014 تا فوریه 2015، صادرات فرش هند به ارزش 1.173میلیون دلار تخمین زده شده بود و انتظار می‌رود که تا پایان سال 2016، این صنعت در هندوستان با نرخ رشد 9درصد حرکت کند.