امید به افق‌های روشن پیش رو

صنعت مبلمان یکی از صنایع قدیمی و دیرپای کشور است که قدمت آن به حدود 70سال می‌رسد و در این مدت طولانی توانسته به‌عنوان یکی از صنایع مهم و اشتغال‌زا مطرح باشد. این صنعت مهم که به زیرشاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شود همواره مورد توجه تولیدکنندگان و صنعتگران قدیم و جدید ایرانی بوده و از رونق تقریبا خوبی نسبت به صنایع و حرفه‌های دیگر برخوردار است.

یکی از زیرشاخه‌های مهم صنعت مبل، تولید و عرضه مبلمان و دکوراسیون اداری است که با شدت گرفتن رشد شهرنشینی و افزایش جمعیت و ایجاد سازمان‌ها، نهادها و ارگان‌های دولتی و خصوصی نیاز به این بیش از پیش احساس می‌شود. برای بررسی بیشتر شرایط بازار و تولید این کالای چندمنظوره با آقای دکتر رامین سمیع‌زاده، دبیر انجمن تولیدکنندگان مبلمان و دکوراسیون اداری تهران به گفت‌وگو نشسته‌ایم. ‌

دکتر سمیع‌زاده در مورد صنعت مبلمان کشور می‌گوید: صنعت مبلمان به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود: مبلمان منزل، اداری و کودک. در قسمت مبلمان اداری نزدیک به 100درصد تولیدات موجود در بازار داخلی است و از این نظر خودکفا هستیم و نیازی به واردات نداریم. کیفیت خوب و بالای نمونه‌های داخلی موجب شده که اقبال عمومی با کالاهای تولید داخل باشد. مبلمان کودک مشتری تضمین شده و همیشگی دارد مثلا برای اتاق خواب نوزاد یا کودکان کم سن‌وسال چه وسایلی را باید تدارک ببینند که اینها مشخص شده و معلوم است که چه چیزهایی باید خریداری شود. در زمینه مبلمان منزل هم تولیدات ایرانی قابل رقابت با سایر محصولات خارجی هستند و از نظر کیفیت با مشکل چندانی مواجه نیستیم.

عمده متقاضیان مبلمان و دکوراسیون اداری همان‌طور که از نامش پیداست، ادارات، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی هستند که همیشه برای تهیه، تعویض و تغییر سراغ فعالان این حوزه می‌روند. سمیع‌زاده در مورد آثار و صدمات دوران تحریم می‌افزاید: تحریم‌هایی که علیه کشور وضع شد، لطمات سنگینی به کل اقتصاد و صنایع موجود کشور وارد کرد. صنعت مبل هم از این قاعده مستثنی نبود. اما اگر واقع‌بین باشیم و شرایط فعلی را خوب ارزیابی کنیم، با توجه به دوران پسابرجام رفع تحریم‌ها افق‌های روشنی را پیش‌روی این صنعت می‌بینم و می‌توان گفت که دورنمای خوبی در انتظار فعالان این حرفه متصور است. 

البته این چشم‌انداز مثبت به پیش‌فرض‌هایی نیاز دارد که باید در مدت کوتاهی برطرف شده تا تولیدکنندگان و فعالان این حوزه بدون نگرانی وارد دوران جدید بشوند. در این خصوص باید اقدامات فوری و زیادی صورت بگیرد تا بتوانیم به عرصه جهانی وارد بشویم. از جمله این اقدامات اعتمادسازی بین‌المللی برای بازگشت به دوران قبل از تحریم است. ترمیم سازو‌کارهای تجارت جهانی احتیاج به زمان دارد و این مهم باید هرچه زودتر اتفاق بیفتد. اگر این موارد رعایت و اجرایی شود، از نیمه دوم سال جاری شاهد شتاب و بازشدن فضای تجارت و کسب وکار خواهیم بود.

وی از میزان آمادگی تولیدکنندگان داخلی برای ایفای نقش بین‌المللی و تعامل سازنده با جهان می‌گوید: همکاران داخلی ما هم چندان آماده تعامل با دنیای خارج نیستند و نظر به اینکه ظرف چند سال گذشته مشکلات زیادی به وجود آمد، وقت می‌برد تا به حالت عادی برگردد. ضمن آنکه باید توجه اساسی به مقوله‌های مهمی مثل بازنگری سیستم‌های اطلاعاتی و خدمات پس از فروش، رعایت و اجرای نظام استاندارد بین‌المللی و از همه مهم‌تر حضور پررنگ و اثرگذار در قاره ششم یا همان فضای اینترنتی و شبکه‌های مجازی داشت.

به‌طور کلی در همه زمینه‌ها از این مزیت بی‌بهره بوده‌ایم یا استفاده مطلوبی نداشته‌ایم. برای فعالیت بهتر و موثرتر باید در قسمت فضای مجازی هم بیشتر کار کنیم. مسئله حائز اهمیت دیگر بحث کیفیت و مرغوبیت کالاهای تولیدی است. این اصل مهم‌ترین و ضروری‌ترین مبحث تولید است. اگر فضای تعامل و مراوده با جهان باز شود و تولیدکننده ما در معرض قضاوت و نمایش بین‌المللی قرار بگیرد، قطعا موجب بالاتر رفتن کیفیت ساخته‌های ما خواهد شد. در حال حاضر کیفیت و مرغوبیت حرف اول را می‌زند. این مورد هم با رعایت قواعد و اصول کاری ممکن می‌شود نه با تعرفه و بخشنامه و دستورالعمل‌های سالانه. در هر صورت اگر گشایشی بشود بازار به خارجی‌ها واگذار نمی‌شود، بلکه باعث رقابتی‌تر شدن فضای کسب‌وکار شده و داخلی‌ها هم بهتر می‌شوند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان مبلمان اداری درباره زیرساخت‌های لازم گفت: نگاه ما باید به سوی دو قسمت باشد، یکی بعد سخت‌افزاری مثل ادوات و ماشین‌آلات مورد نیاز تولید، فضای مناسب و ابزار لازم برای کارهای تولیدی و دوم بعد نرم‌افزاری مانند طراحی برای ساخت محصولات تازه، سیستم‌های نوین بازاریابی و اطلاع‌رسانی، سامانه‌های چندمنظوره فروش و ارائه خدمات پس از فروش که همگی از بایسته‌های اصلی در تجارت امروز به‌شمار می‌روند. با تشکیل و تقویت موارد ذکر شده توان تولیدات داخل کشور زیاد می‌شود که این امر می‌تواند به صادرات کالاهای متعدد مبلمان منجر شود.

صادرات

سمیع‌زاده در مورد صادرات محصولات ایرانی و بازارهای هدف این بخش اضافه می‌کند: صادرات ساخته‌های اداری ما حجم زیادی را شامل نمی‌شود و در حول و حوش 30میلیون دلار در سال باقی مانده و بیشتر نشده است. بیشتر کالاهای ما در شیخ‌نشین‌های حوزه خلیج‌ فارس و کشورهای آسیای میانه عرضه می‌شود، که مقدار آن زیاد نیست. در بخش مبلمان اداری به اروپا صادراتی نداریم ولی در بخش مبلمان کلاسیک و فاخر منزل تولیدات ما در اروپا هم خریدار دارد، چون فقط یک کالا نیست بلکه هنردست استادکار متبحر هموطن ماست که به چوب و طرح ارزش می‌بخشد.

وی در ادامه می‌گوید: صادرات محصول کار ساده‌ای نیست. برنامه و استراتژی مدون و همه‌جانبه‌ای را می‌طلبد که برآیند آنها به صادرات ختم می‌شود. تسهیلات بانکی، تعرفه‌های گمرکی، حمایت از تولید داخلی، رفع قوانین دست‌وپاگیر، اصلاح نظام مالیاتی، همه اینها باید با هم هماهنگ شده و در جهت صحیح حرکت کنند تا کارآمد و مفید و پاسخگو باشند.

3هزار واحد تولید مبلمان اداری

وی در مورد نیاز کشور به این کالاها افزود: آمار مشخص و دقیقی نداریم چون مرجع واحدی برای اندازه‌گیری و رصد واحدهای تولیدی و صدور گواهینامه‌ها در کار نیست. برخی به‌صورت زیرزمینی و زیرپله‌ای کار تولیدی انجام می‌دهند که حساب آن از شمار شناسنامه‌دارها جداست. از حدود 50هزار واحد صنفی تولیدی این صنعت 3هزار واحد تولیدی به دکوراسیون، مبلمان اداری و صنایع وابسته اختصاص دارد. البته این رقم در مورد کارگاه‌ها و کارخانه‌های دارای مجوز است.

این صنعت چیزی نزدیک به 8درصد اشتغال کشور را دربرمی‌گیرد که عدد قابل توجهی است و ارزش آن را دارد که بیشتر از قبل مورد توجه قرار بگیرد. اگر استراتژی کلان کشور مشخص و مصوب شود، نقش هر فرد، دستگاه و نهادهای مربوطه معلوم خواهد شد. با ایجاد و توسعه زیرساخت‌های لازم انتظار جهش در تولید و ارتقای کیفیت را خواهیم داشت.

شیوه کار

مواد اصلی و دائمی این کار چوب است. مواد اولیه ما هم وارداتی است و هم از خارج می‌آید. چوب طبیعی خام به اضافه نئوپان و ام‌دی‌اف که مخصوص کارهای اداری، کودک، دکور و ویترین است. اگر تعرفه واردات کاهش پیدا کند، حجم تولید بالا می‌رود و ارزش افزوده بیشتری نصیب کشور می‌شود. اگر حذف تعرفه‌های گمرکی تدریجی باشد مثلا ظرف مدت چهار یا پنج سال اتفاق بیفتد، مناسب است. با این شرط که کاهش سالانه به افزایش کیفیت بینجامد.

در مورد وضعیت تولید هم بگویم که سال گذشته سال خوبی برای این صنف نبود. امسال هم چندان مساعد نیست ولی امیدواری‌های خوبی قابل پیش‌بینی است. ما در بخش اداری و کودک خیلی خوب پیشرفت کرده‌ایم که در مورد مبلمان خانگی کمتر بوده است. تولید در بخش اداری و کودک به‌صورت مکانیزه و در قسمت خانگی کارگاهی است. سمیع‌زاده در پایان اظهار داشت: اگر مربع دولت، دانشگاه، تشکل‌های صنفی و بنگاه‌های اقتصادی با هم منسجم عمل کنند بسیاری از موانع موجود در تمامی بخش‌های اقتصادی کشور برطرف خواهد شد. تقویت، توسعه، آموزش، مشورت و هدایت از مهم‌ترین عوامل نقش‌آفرینی در تولید و اقتصاد ملی هستند که باید بیشتر از گذشته مورد توجه متولیان امور قرار بگیرند.