نگاهی به وظایف و نقش مدیر منابع انسانی در سازمان / مدیری برای حفظ سرمایه‌های انسانی

منابع انسانی و کارمندان سازمان سرمایه‌ها و ارزش‌های هر سازمانی هستند و توجه و حفظ نیروهای بهینه و آموزش نیروهای ضعیف از وظایف مدیر منابع انسانی است. امروزه تنها عامل موفقیت سازمان‌ها در عصر اطلاعات، کارکنان و مدیران آن هستند؛ مدیرانی هوشمند که از تخصص خود در برخورد با چالش‌های سازمانی بهره بگیرند و کارکنانی که با قدرت خلاقیت خود و ارائه ایده‌های مناسب، مدیر و سازمان خود را یاری کنند.

یکی از مزیت‌های رقابتی برای سازمان‌ها در جامعه اطلاعاتی اتخاذ رویکرد دانش‌محور و پرورش کارکنان دانشی است، چراکه کارکنان، سرمایه ماندگار سازمان محسوب می‌شوند و برخلاف منابع طبیعی تمام‌شدنی و استهلاک‌پذیر نیستند. بنابراین اهمیت استخدام یک مدیر منابع انسانی در سازمان پررنگ جلوه می‌کند. برای آشنایی با وظایف این نقش سازمانی گزارش زیر را دنبال کنید.

هدایت موثر کارکنان

سرمایه انسانی نیازمند مدیـریت صحیح و برنامه‌ریزی شده است. بدون هدایت این سرمایه و در صورت مدیریت ضعیف آن، اهداف ســازمان تحقق نخواهد یافت و زمینه برای کوچ افراد نخبه و فعال فراهم می‌شود. در قرن اخیر به منابع انسانی به‌عنوان عنصری هوشمند توجه شده است که با مهارت و خلاقیت خود نقش اساسی در سازمان ایفا می‌کند. نیروی انسانی کارآمد در یک سازمان جزو سرمایه‌های ارزشمند به شمار می‌آید. ایجاد انگیزه‌های کاری و بروز خلاقیت و نوآوری به شیـوه مدیریت منابع انسانی بستگی دارد. بهبـود روابط انسانی در محیط کار، کم کردن استرس‌ها و ارزش‌گذاری برای فکرها از شیوه‌هایی است که این مدیریت باید اعمــال کند.

مهارت‌ها

مهارت‌های یک مدیر منابع انسانی عبارت است از: گوش دادن فعالانه، تفکر در مسائل پیچیده و حساس، ادراک خوب از خواندن، صحبت کردن و مهارت‌های نوشتاری، مدیریت منابع پرسنلی، هماهنگ کردن، مهارت‌های قضاوتی و تصمیم‌گیری، مدیریت زمان و درک مناسب از شرایط، حس رهبری، مهارت حل مسئله و وظایف چندگانه. همچنین نیاز است مدرک تحصیلی لازم در رشته مدیریت منابع انسانی را نیز داشته باشد.

توانایی‌ها

نیاز است که یک مدیر منابع انسانی دارای توانایی‌هایی به شرح زیر باشد: ادراک از طریق ارتباطات شفاهی و توانایی ابراز مسائل به‌صورت شفاهی، ابراز مسائل از طریق نوشتار، حساسیت و درک وجود مشکل، به روشنی صحبت کردن، تشخیص مشکلات از طریق صحبت و مکالمه، توانایی ارائه کردن دلایل و توجیهات از طریق استقرا و نیز از طریق روش قیاس و دارا بودن چشم‌انداز نزدیک و قابل دستیابی و تجزیه و تحلیل شغل. تجزیه و تحلیل شغل، نه‌تنها برای مدیران منابع انسانی و مدیران سایر واحدها، بلکه برای یک کارجو هم مفید است. اگر شخصی در جست‌وجوی کار بوده و بتواند موقعیت شغلی مطلوب خود را به‌درستی و دقت، تجزیه و تحلیل کند، نه‌تنها می‌تواند به یادگیری هدفمند و توسعه منظم توانمندی‌هایش بپردازد، بلکه در جلسه مصاحبه شغلی هم، این پیام را که «من گزینه مناسبی برای شما هستم» به بهترین شیوه به طرف مقابل منتقل کند.

وظایف مدیر منابع انسانی

مدیر منابع انسانی مسئول برنامه‌ریزی، هدایت و هماهنگی فعالیت‌های مدیریت منابع انسانی یک سازمان به منظور استفاده استراتژیک از منابع انسانی و برقرار کردن مواردی نظیر پرداخت‌های پرسنل، استخدام، خط مشی‌های پرسنلی و موارد روزانه در این زمینه‌هاست. دیگر وظایف مدیر منابع انسانی عبارتند از: خدمت‌‌دهی به‌عنوان رابط بین مدیریت و پرسنل شرکت از طریق پاسخگویی به مسائل، تفسیر و اداره قراردادها و کمک به حل مشکلات کاری، تجزیه و تحلیل و اصلاح خط مشی پرداخت‌ها و پاداش‌ها و اطمینان یافتن از اینکه این موارد منطبق بر قوانین و مقررات باشد، مشاوره به مدیران در رابطه با مسائل مرتبط با خط‌مشی‌هایی نظیر فرصت‌های برابر استخدامی، تبعیض‌های جنسیتی و پیشنهاد برای تغییرات مورد نیاز. اجرای وظایف پیچیده مرتبط با کارکنان شامل تعدیلات، قضاوت در مشاجرات، اخراج کارکنان و اداره مقررات انضباطی، برنامه‌ریزی، هدایت و جهت‌دهی کارکنان جدید به منظور پرورش گرایش مثبت برای نیل به اهداف سازمانی از دیگر وظایف اوست.

حفظ انگیزه همکاران

حفظ انگیزه همکاران وظیفه دیگری است که بر عهده واحد مدیریت منابع انسانی است. کسانی که در یک سازمان مشغول به کار و فعالیت هستند، به دلایل مختلف ممکن است از انگیزه کافی برای کار برخوردار نبوده یا انگیزه خود را از دست داده باشند. بسیاری از وظایف دیگری که بر عهده واحد منابع انسانی است، بر ایجاد و حفظ و افزایش یا کاهش انگیزه اعضای سازمان تاثیر دارد. نظام پاداش و پرداخت و جبران خدمات، نظام ارزیابی توانمندی‌ها، نظام جذب، فرآیند ترک سازمان، همه و همه می‌توانند انگیزه کارکنان را افزایش یا کاهش دهند. با این وجود به دلیل اهمیت بالای بحث انگیزه، عموما در فهرست وظایف واحد منابع انسانی، حفظ انگیزه کارکنان را هم درج می‌کنند. برخی منابع علمی هم ترجیح می‌دهند حفظ انگیزه را نه به‌عنوان یکی از وظایف، بلکه به‌عنوان ماموریت واحد منابع انسانی مطرح کنند.

ارتباط متقابل ویژگی‌های شغلی و رفتاری

همچنین اگر قرار باشد كه واحدهای منابع انسانی در دستیابی و نگهداری نیروی كار مطلوب به سازمان كمك كنند باید متخصصان و مدیران منابع انسانی درك كاملی از خصوصیات شغل و ویژگی‌های فردی كاركنان به هنگام طراحی شغل داشته باشند. در این صورت می‌توان با تركیب مناسب ویژگی‌های فردی و شغلی از یكسو موجبات افزایش كیفیت و ارتقای عملكرد و بهره‌وری را فراهم كرد و از سوی دیگر، به واسطه تاثیر مثبت این فرآیند بركاركنان، اسباب كاهش مشكلات انسانی در مدیریت منابع انسانی از جمله خشنودی، انگیزه بالا، روحیه و رفتار مطلوب را مهیا كرد.