گروه مالی، سرمایه گذاری و بانکداری کردیت سوئیس (Credit Suisse)، با انتشار سیزدهمین ویرایش گزارش ثروت جهانی، وضعیت کشورها و میانگین سرانه ثروت افراد در هر کشور را اعلام کرد. ویرایش سیزدهم گزارش جهانی ثروت از رشد مستمر ثروت در تمام مناطق جهان به رهبری آمریکای شمالی و چین حکایت دارد. آمریکای شمالی ثروتمندترین منطقه جهان و در مقابل، آفریقا فقیرترین قاره دنیاست. چین نیز بالاترین جمعیت با ثروت متوسط را در اختیار دارد و هند هم در گروه کشورهای فقیر دسته بندی شده است. به گفته کردیت سوئیس، کل ثروت جهانی در سال 2021 میلادی، 9.8 درصد رشد داشته و ثروت هر فرد بالغ به 87 هزار و 489 دلار رسیده است. البته اگر تغییرات نرخ ارز در جهان را لحاظ نکنیم، کل ثروت جهانی 12.7 درصد در سال 2021 رشد داشته که سریع ترین نرخ سالانه ثبت شده است.
گزارش ثروت جهانی 2022 نشان می دهد که همه مناطق دنیا در افزایش ثروت جهانی سهیم بوده اند، اما آمریکای شمالی و چین در این زمینه پیشگام هستند. در بین قاره های جهان نیز آمریکای شمالی ثروتمندترین و آفریقا فقیرترین منطقه دنیاست. همچنین در منطقه خاورمیانه و در بین همسایگان ایران، قطر با سرانه ثروت سالانه 183 هزار دلار برای هر فرد بالغ، رتبه نخست منطقه را به خود اختصاص داده و پس از قطر نیز کشورهای کویت با میانگین ثروت سرانه 171 هزار دلار، امارات با 122 هزار دلار، بحرین با 98 هزار دلار، عربستان با 84 هزار دلار و عمان با سرانه ثروت سالانه 39 هزار دلار به ترتیب در جایگاه دوم تا ششم منطقه خاورمیانه ایستاده اند. عراق نیز رتبه دهم منطقه خاورمیانه را در سرانه ثروت افراد بالغ به خود اختصاص داده است. برآوردها نشان می دهد که نزدیک به 4 میلیون ایرانی، ثروتی بالای ۱۰۰هزار دلار دارند و ایران بیستمین خانه پولداران است.
ایران در رتبه بیستم ثروت جهانی
کردیت سوئیس، یک موسسه مالی اعتباری است که از سال ۲۰۰۰ میلادی، ثروت خانوار و فردی در سطح جهان را بررسی می کند و سیزدهمین ویراست گزارش خود را به تازگی منتشر کرده است. شاید مهمترین قسمت این گزارش برای مخاطبان ایرانی، اطلاعاتی است که درباره میزان ثروت ایرانیان ارائه شده است. گزارش ثروت جهانی 2022 میگوید که ثروتمندان بسیاری در ایران زندگی می کنند و کشورمان در میان کشورهای مورد مطالعه در این گزارش، از نظر تعداد ثروتمندان در جایگاه بیستم جهان قرار دارد. نزدیک به 4میلیون نفر در ایران، ثروتی بالای ۱۰۰ هزار دلار دارند و ۱۴۷ هزار نفر میلیونر حقیقی با مقیاس جهانی در کشورمان حاضر هستند؛ یعنی افرادی که ثروتی بیش از یک میلیون دلار دارند. ایران در مجموع، ملتی ثروتمند است و هم بر پایه ناخالص تولید که نزدیک ۲۵ هزار دلار برای هر بزرگسال است و هم بر پایه ناخالص ثروت که در سال ۲۰۲۱ میلادی، رقمی بالاتر از ۳۹ هزار دلار برای هر بزرگسال گزارش شده است، ایران مجموعا و در سطح جهان، کشوری در گروه کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط محسوب می شود.
یافته های این گزارش همچنین نشان می دهد که عمده جمعیت با ثروت بالاتر از متوسط جهان، در چین سکونت دارند و براساس آمارها، 44 درصد از افرادی که در دهک های ۷ تا ۹ جهانی قرار می گیرند، امروز در چین زندگی می کنند. بنابراین چین، بالاترین جمعیت با ثروت متوسط جهان را در اختیار دارد. آمریکای شمالی نیز ثروتمندترین و آفریقا فقیرترین قاره جهان محسوب می شوند. در آمریکای شمالی حدود نیمی از جمعیت، ثروتی بالای ۱۰۰ هزار دلار دارند و جمعیت فقیر آن (جمعیت با ثروت زیر ۱۰ هزار دلار) حتی در نسبت با اروپا نیز کمتر است. طبق گزارش ثروت جهانی 2022، نزدیک به 22 درصد جمعیت در آمریکای شمالی، ثروتی زیر ۱۰ هزار دلار دارند؛ حال آنکه این رقم در اروپا 32 درصد است. همچنین جمعیت زیر ۱۰ هزار دلاری جهان در چین از آمریکای شمالی نیز کمتر است و ۱۸ درصد از جمعیت چین را شامل می شود. به عبارت بهتر، ۹۰ درصد بزرگسالان در آفریقا و ۷۵ درصد بزرگسالان در هند، کمتر از ۱۰ هزار دلار ثروت دارند. این سطح از ثروت در اروپا ۳۲ درصد جمعیت و در آمریکای شمالی ۲۲ درصد جمعیت و در چین 18 درصد جمعیت را تشکیل می دهد. همچنین ۶۵ درصد از جمعیت در آمریکای لاتین و ۶۳ درصد از جمعیت در منطقه آسیا-پاسیفیک، درآمدی کمتر از ۱۰ هزار دلار دارند. از سوی دیگر، 32 درصد جمعیت اروپا و ۴۹ درصد از جمعیت آمریکای شمالی، ثروتی بالاتر از ۱۰۰ هزار دلار دارند.
اطلس جهانی توزیع ثروت 2022
کردیت سوئیس در مقدمه گزارش ثروت جهانی 2022 می نویسد: هیچ کشوری در جهان، منبعی جامع از اطلاعات مربوط به ثروت شخصی افراد ندارد و بسیاری از کشورهای با درآمد پایین و میانه، شواهد مستقیم بسیار اندکی از هر شکل در این رابطه ارائه می کنند. با این حال، تعداد رو به رشدی از کشورها از جمله هند و چین و اکثر کشورهای با درآمد بالا، آماری مرتبط از بسیاری از منابع دارند که با اهداف این گزارش (محاسبه میزان و شکل ثروت فردی و خانوار در جهان) همخوان است. تمرکز این گزارش بر ۲۱۷ سرزمین است که از نظر اقتصادی خودگردان هستند؛ یعنی عمده کشورهای عضو سازمان ملل و سرزمینی مانند هنگ کنگ که جمعیت آن به وسیله سازمان ملل ثبت می شود و همینطور آماری از تولید ناخالص داخلی و نرخ برابری ارز دارند. ترکیب آمار نمونه های مختلف از همه کشورهای جهان، نشان دهنده خصوصیات کلی توزیع جهانی ثروت است. براساس آمارها، دارایی 8.360 دلاری در پایان سال ۲۰۲۱ کافی است که شخصی در نیمه جمعیتی ثروتمند جهان قرار بگیرد، اما برای قرار گرفتن در میان ۱۰ درصد جمعیت ثروتمند جهان باید ثروتی 138.346 دلاری داشته باشید و برای قرار گرفتن در میان یک درصد ثروتمند جهان باید 1.146.685 دلار ثروت اندوخته باشید.
نیمه پایینی جمعیت جهان تنها یک درصد از کل ثروت جهان را دارند. در مقابل، دهک بالای ثروتمند جهان ۸۲ درصد از کل ثروت دنیا را در اختیار دارند. یک درصد از این دهک صاحب ۴۶ درصد از کل مجموع دارایی های جهان هستند. چین با توجه به جمعیت انبوه خود، نیمی از جمعیت طبقات بالاتر از متوسط ثروت جهان را اشغال کرده است. 44 درصد از جمعیت دهک های ۷ تا ۹ جهان چینی هستند. در مقابل، جمعیت هند حضور چشمگیری در نیمه پایینی ثروت جهان دارد و از هر چهار نفر که در نیمه پایینی هرم ثروت جهان قرار گرفته اند، یک نفر هندی است. ساکنان آمریکای لاتین نیز به شکل مساوی در میان هرم ثروت جهان پراکنده شده اند. روند توزیع ثروت در منطقه آسیا-پاسیفیک هم (با در نظر نگرفتن چین و هند) مطابق با شکل کلی توزیع ثروت در سطح جهان است. همچنین ساکنان آفریقا حضوری بسیار سنگین در نیمه پایینی ثروت جهان دارند و نیمی از جمعیت آفریقا در دو دهک پایینی جهان جای می گیرد. در مقابل و برخلاف آفریقا، دو قاره آمریکای شمالی و اروپا به نیمه بالایی ثروت جهان گرایش دارند. این دو قاره در مجموع، ۵۲ درصد از جمعیت دهک های بالای ثروت جهان را در خود جای داده اند و 72 درصد از جمعیت دهک دهم در این دو قاره زندگی می کنند.
دارایی های جهان عمدتا مالی اند
کشورها و مناطق جهان براساس سطح و شکل دارایی ها، با یکدیگر متفاوت هستند. از ابتدای هزاره سوم میلادی، تمامی مناطق شاهد افزایش ثروت برحسب هر نفر بوده اند. اگر ثروت برحسب ارزهای محلی محاسبه شود، این رشد بدون گسست و مستمر بوده است (البته به جز زمان بحران مالی 2008 که جز آمریکای لاتین، همه کشورها شاهد عقبگرد بوده اند)، اما اگر این رشد را برحسب دلار محاسبه کنیم، این موضوع شکل متفاوتی پیدا می کند. حدفاصل سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷ میلادی، کاهش ارزش دلار موجب افزایش نرخ رشد دارایی ها در مناطق دیگر شده، اما افزایش نرخ برابری دلار در سال های اخیر، این روند را معکوس کرده و به نابرابری ثروت در جهان دامن زده است. با وجود اینکه سطح ثروت در اروپا و آمریکا همیشه بالاتر از مناطق دیگر جهان بوده، ناترازی منطقه ای در سال های ابتدایی قرن حاضر رو به کاهش بوده است. آفریقا، هند و از همه چشمگیرتر، چین همگی سهم خود از تجارت جهانی را حدفاصل سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷ بیشتر کرده اند و این نوید را داده اند که امکان کاهش نابرابری منطقه ای در بلندمدت وجود دارد. سهم یک درصد بالایی و یک دهک بالایی جهان حدفاصل سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ به شکلی چشمگیر کاهش یافته است؛ سهم دهک بالایی برای نمونه از 48.3 درصد کل ثروت جهان به 42.6 درصد در این سال ها افت کرده است. سهم ۱۰ درصد بالا پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸، اندکی کاهش داشته، اما سهم یک درصد بالایی ثروتمند جهان از سال ۲۰۱۶ شاهد افزایش بوده است.
اما درباره شکل دارایی ها؛ گزارش ثروت جهانی 2022 نشان می دهد که دارایی های مالی به طور متوسط، ۵۴ درصد از دارایی های خالص جهان را تشکیل می دهند؛ در حالی که دارایی های غیرمالی تشکیل دهنده ۴۶ درصد از خالص دارایی هاست و دیون و سطح استقراض به ۱۱ درصد خالص دارایی ها رسیده است. دارایی های مالی نسبتا در کشورهای با درآمد بالا، اهمیت بیشتری دارند؛ چنانکه ۷۰ درصد از خالص دارایی ها در آمریکای شمالی را دارایی های مالی تشکیل می دهند. در مناطق درحال توسعه عمدتا دارایی های غیرمالی، عمده ثروت خانوار را شامل می شود، به طوری که 54 درصد از خالص دارایی ها در آمریکای لاتین و ۷۷ درصد از خالص دارایی های هند، دارایی های غیرمالی هستند. همچنین ارتباطی نظام مند میان سطح توسعه یافتگی و سطح استقراض خانوار برحسب درصد دارایی های خالص وجود دارد. این سهم برای آفریقا ۷ درصد، هند ۸ درصد و چین ۱۱ درصد گزارش شده، اما در آسیا-پاسیفیک، اروپا و آمریکای شمالی ۱۲ درصد بوده است.
ارتباط با نویسنده: [email protected]