بانک اسکناس‌های بی‌گوشه را چند می‌خرد؟

شاید موقع گرفتن اسکناس بی‌گوشه دقت نکرده باشید یا مسئله را زیر سبیلی رد کرده باشید، اما همه مثل شما نیستند. اسکناس بی‌گوشه بیخ ریش صاحبش می‌ماند. مگر اینکه با زرنگی آن را لابه لای بقیه پول‌ها راهی جیب کس دیگری کنید تا او هم همین تاکتیک را به کار بگیرد و از شر آن خلاص شود. اما چرا گرفتن اسکناس بی‌گوشه این قدر دردسر دارد؟ اگر هر کسی بدون توجه به گوشه پول آن را قبول کند کسی ضرر می‌کند؟ تصور عموم بر این است که اسکناس‌های بی‌گوشه در بانک‌ها قابل قبول نیستند و ارزش‌شان از دست رفته است، به خصوص اگر عدد گوشه‌شان کنده شده باشد. اما این تصور به‌طور کامل درست نیست.

با مراجعه به یکی از شعب بانک ملی وضعیت ارزش اسکناس‌های بی‌گوشه را پرسیدیم. متصدی بانک توضیح داد: «ما برای تعیین ارزش این پول‌ها جدولی داریم که تعدادی خانه ‌دارد. این جدول برای هر اسکناس متفاوت است. مثلاً برای 500 تومانی یک جدول داریم و برای 10هزار تومانی یک جدول دیگر. هر کدام از خانه‌های جدول ارزشی دارند و وقتی پول روی آن قرار می‌گیرد باید همه خانه‌ها پر شوند تا ارزش آن کامل باشد. وقتی پول گوشه ندارد، با قرار گرفتن روی جدول، مثلاً 5 خانه بیرون می‌ماند. به ازای هر خانه براساس ارزش خانه‌های جدول هر اسکناس مبلغی کم و بقیه آن به صاحب اسکناس برگردانده می‌شود. مثلاً اگر چند خانه از اسکناس 1000 تومانی خالی باشد، مشتری می‌تواند در ازای تحویل آن 800 تومان بگیرد.‌»‌

او توضیح می‌دهد که در اغلب مواقع نگرانی مردم برای بی‌ارزش شدن اسکناس‌ها بی‌مورد است. چرا که بانک در این باره سخت‌گیری نمی‌کند و برای یک یا دو خانه چیزی از مبلغ اسکناس کم نمی‌کند. تنها در مواردی که پارگی بسیار زیاد باشد یا مثلاً نیمی از اسکناس سر جایش نباشد مبلغی معادل خانه‌های باقی‌مانده جدول از اسکناس کم می‌شود در غیر‌این صورت بانک مته به خشخاش نمی‌گذارد و اسکناس را بدون کم کردن مبلغی تعویض می‌کند.

متصدی بانک، پولی را نشان می‌دهد که به اندازه سه خانه گوشه ندارد. بعد می‌گوید: «مثلاً برای این از مشتری چیزی کم نکردیم. حتی پارگی بیشتر از این را هم بدون خسارت عوض کرده‌ام. چون شماره سریال سر جایش بود و این فاکتور مهمی است. اساسا چندان در این باره سخت نمی‌گیریم. اسکناس‌ها در دست مردم جابه‌جا می‌شوند و این فرسودگی‌ها طبیعی است. گرچه مردم هم می‌توانند با قرار دادن آنها در کیف پول به کم شدن این فرسودگی‌ها کمک کنند.‌»‌

آن طور که از این شواهد برمی‌آید، نگرانی در مورد گوشه اسکناس‌ها چندان لازم نیست و مسئله در بانک این قدرها هم جدی گرفته نمی‌شود. اسکناس‌های بی‌گوشه هم ارزشمندند و چیزی از اسکناس‌های دیگر کم ندارند.