وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع در نامهای مشترک به رئیسجمهور با انتقاد از برخی تصمیمات و سیاستهای ناهماهنگ دستگاهها، هشدار دادند اگر تصمیم عاجل اقتصادی گرفته نشود، رکود تبدیل به بحران خواهد شد. به گزارش مهر، در نامه مشترک علی طیبنیا، محمدرضا نعمت زاده، علی ربیعی و حسین دهقان وزرای اقتصاد، صنعت، کار و دفاع به حسن روحانی رئیسجمهور آمده است: «همانطور که مستحضرید از دی ماه ۱۳۹۲ تاکنون بازار سرمایه متاثر از تحولات و متغیرهای کلان بینالمللی و داخلی از جمله کاهش بهای نفت و کالای اساسی از جمله فلزات و همچنین تحریمها و برخی تصمیمات و سیاستهای ناهماهنگ دستگاهها در داخل کشور شاهد افتی کمسابقه شده است به نحوی که از دی ماه سال ۱۳۹۲ تاکنون طی مدت ۱۹ ماه ارزش بازار براساس شاخص قیمت ۴۲ درصد کاهش یافته و به لحاظ افت ارزش، بازار کاهشی معادل ۱۸۰ هزار میلیارد تومان را شاهد است. (ارزش بازار از ۵۱۱ هزار میلیارد تومان در دی ماه ۱۳۹۲ امروز به عدد ۳۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است) و امروز در پی دستاورد بسیار ارزشمند و بزرگ هستهای ملت ایران و در عین وجود پیامدهای مثبت اقتصادی فراوان آن ابهاماتی نیز در بازار ایجاد شده که باید سریعا واکنش نشان داد.»
در این نامه که 18 شهریور نوشته شده آمده: «براساس پیشبینیهای بودجهای شرکتها که در بازار سرمایه موجود است و واقعیتهای موجود در عملیات صنایع مختلف بورسی در برهه کنونی اگر بهصورت ضربالاجل و براساس قواعد حاکم در شرایط بحران اتخاذ تصمیم نگردد، بیم آن میرود که این رکود تبدیل به بحران و آنگاه بیاعتمادی شود که برای زدودن آثار آن شاید مدتها وقت لازم باشد.»
در ادامه نامه مشترک چهار وزیر کابینه به رئیسجمهور، میزان افت بازار سرمایه از دی ماه ۱۳۹۲ تا پایان مردادماه سالجاری ۱۷۹.۴۲۹ میلیارد تومان اعلام شده و آمده است: توجه به این نکته ضروری است که ۳۵ درصد ارزش بازار مربوط به محصولات شیمیایی و فرآوردههای نفتی و ۱۴درصد ارزش بازار مربوط به فلزات اساسی و استخراج کانههای فلزی و ۱۳ درصد ارزش بازار نیز مربوط به بانکها و موسسات اعتباری است. لذا این پنج ردیف ۶۲ درصد ارزش بازار سرمایه کشور را شامل میشود. سپس تحلیل علل این کاهش به دو دسته عوامل بینالمللی و عوامل داخلی اشاره شده است و آمده: در حوزه عوامل بینالمللی باید به روند کاهشی قیمتهای جهانی کالاهای پایهای و نفت اشاره کرد.
در بخش دیگری از این نامه به افزایش قیمت دلار مبادلهای از ۲۷۹۹ تومان در پایان سال ۱۳۹۳ به ۲۹۹۶ تومان، اشاره شده و تأکید شده: هماکنون افزایشی معادل ۲۰۰ تومان به ازای هر دلار موجب افزایش بهای تمام شده محصولات در داخل کشور شده که در پیشبینی شرکتها ملحوظ نیست و در آینده آثار آن در تعدیل سودآوری شرکتها خواهد آمد.
در ادامه این نامه نوشته شده: باتوجه به نقش بانکها و موسسات اعتباری در هدایت جریانهای نقدی و ایجاد تحرک در صنایع توجه به ارقام و اطلاعات مالی این گروه اهمیت ویژهای دارد. مزید استحضار حضرتعالی سود تقسیمی این گروه از ۶۷۰۰ میلیارد تومان سال قبل به ۱۹۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۳ رسیده و با توجه به روند عملیات بانکها و الزامات بانک مرکزی جهت جبران کسری ذخایر تا پنج سال آتی بازار بهبود مناسبی در این حوزه را پیشبینی نمیکند.
وزرا ادامه دادهاند: در بعد عوامل داخلی کاهش ارزش بازار شرکتهای فعال در بازار سرمایه، میتوان به نبود تقاضای کافی برای محصولات، مشکل حاکم بر فعالیتهای اقتصادی و افزایش انباشت موجودی و حسابهای دریافتی صنایع مختلف اشاره کرد. بهعنوان نمونه در صنعت خودرو صورتهای مالی زیان انباشتهای معادل ۴.۲۰۰ میلیارد تومان را نشان میدهد و این در حالی است که به دلیل بحران نقدینگی، صنعت مزبور در معرض توقف است و موجودی انبار محصول خودروسازان به متجاوز از ۱۰۰.۰۰۰ خودرو کف کارخانه رسیده است.
در ادامه این نامه آمده است: وضعیت مشابهی در صنعت فولاد، صنعت مس، مسکن، سیمان، کاشی و سرامیک و معدنیها به عینه مشهود است. در صنعت پتروشیمی که بیش از ۳۵ درصد از ارزش بازار سرمایه را تشکیل میدهد، سیاستهای نامعلوم تعیین نرخ خوراک گاز و همچنین افزایش قیمت دلار مبادلهای که موجب افزایش بهای تمام شده آنها شده است، به رکود این بخش دامن میزند، همچنین کنترل قیمت محصولات تولیدی بعضی از شرکتهای بورسی مانع از تعدیل متناسب درآمدها و هزینهها شده است.
در بخش دیگری از این نامه آمده است: دستاوردهای بزرگ هستهای اگرچه موقعیت بسیار ممتازی برای کشور شده و پیامدهای اقتصادی مثبت فراوانی در آتی به همراه خواهد داشت لیکن کاهش تقاضا در بازار به دلیل انتظار در کاهش قیمت کالاها مشهود است. ضمن اینکه توقع در بازار سرمایه ورود رقبای جدید خارجی برای شرکتهای بورسی است و این نکته خود صنایع داخلی را با چالش مواجه کرده و باید برای آن سیاست شفافی اتخاذ و اعلام شود.
وزرا نوشتهاند: برخی از نمادهای معاملاتی شرکتها هماکنون در بازار سرمایه بسته است. از جمله این نمادها، فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، پالایشگاه بندرعباس، پالایشگاه لاوان، پالایشگاه شیراز، سنگ آهن چادرملو، سنگ آهن گل گهر، بانک پارسارگاد، بانک پارسیان، بانک سرمایه و بانک ایران زمین است که پیشبینی میشود بازگشایی نمادهای مزبور طی یک هفته آتی بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ واحد شاخصهای بورس را کاهش دهد. نگاهی به اعداد و ارقام محقق شده طبق صورتهای مالی ۹۳ نسبت به ۹۲ و پیشبینی شرکتها برای سال ۹۴ نشان میدهد: مالیات ابرازی شرکتها در سال ۹۳ نسبت به ۹۲ از ۴۲۵۲ میلیارد تومان با ۳۷ درصد کاهش به ۲۶۸۲میلیارد تومان رسیده است.
در پایان این نامه آمده است: تسهیلات مالی در سهماهه اول ۹۴ نسبت به سال ۹۲ از مبلغ ۴۰۶۳۳ میلیارد تومان با افزایش ۱۷ درصد به مبلغ ۴۷۳۶۲ میلیارد تومان رسیده ولی هزینه مالی شرکتها در سال ۱۳۹۲ مبلغ ۶.۶۰۰ میلیارد تومان بوده درحالیکه این عدد در سال ۱۳۹۳ به ۸.۱۰۰ میلیارد تومان رسیده که این افزایش نشاندهنده افزایش نرخ سود تسهیلات اعطایی در سال ۱۳۹۳ است. قابل توجه اینکه بخشی از افزایش رقم تسهیلات به میزان هزینه مالی پرداخت شده شرکت است. این در حالی است که مانده تسهیلات نظام بانکی متجاوز از ۷۰۰.۰۰۰ میلیارد تومان و سهم شرکتهای معظم بورسی از این رقم کمتر از ۷ درصد است.»