معاونت شرکت بورس اوراق بهادار تهران / توضیحات معاون بورس از ماجرای مبین

به گزارش اقتصاد آنلاین، صبح روز گذشته، تعدادی از سهامداران بورس برای اعتراض به عملکرد مدیران بازار سرمایه و رفتار وزیر اقتصاد در مواجهه با بازار سرمایه در محل تالار حافظ تجمع کردند. عمده‌ترین خواسته‌های این افراد که هم به‌صورت شفاهی و هم در بنرهایی در دست آنها دیده می‌شد، توقف عرضه‌های اولیه در روزهای رکودی بازار، شفاف شدن اطلاعات شرکت‌های بورسی به‌ویژه پتروشیمی و پالایشگاه‌ها و رسیدگی به فساد برخی از مدیران بورسی بود. علی صحرایی درباره وقایع دیروز تالار حافظ گفت: عرضه اولیه در اختیارشرکت بورس یا سازمان بورس نیست، بلکه در اختیار ناشر و سهامدار عمده است. عرضه اولیه می‌تواند هم در شرایط رونق باشد و هم در شرایط رکود. بنابراین وقتی شرکت‌ها آماده شدند، آماده عرضه می‌شوند. همچنین روند کشف قیمت سهم در خود بازار و توسط همین سهامداران انجام می‌شود.

در داستان «مبین» تخلف نشده

معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران درباره شائبه تخلف در ابطال معاملات سهم تازه عرضه شده مبین گفت: در مورد مبین داستان به این شکل است که کشف قیمت به عهده بورس نیست و فقط مکانیزم کشف قیمت در اختیار بورس است. خریداران عمده و عرضه کننده، قیمت عرضه را به نحوی کشف می‌کنند که از لحاظ کارشناسی برای آنها مناسب باشد. هرچند که این موضوع حتی در برنامه پایش مورد بررسی قرار گرفت و آقای صدرحسینی گفتند که این سهم 450 تومان می‌ارزید یا هر عدد دیگری که ادعا شود. اما به هر حال تصمیم خریدار و فروشنده در این قیمت دخیل نبود و این اعداد قابل پذیرش نبوده است.

او افزود: در مورد ابطال معاملات مبین اصلا تخلفی رخ نداده است. داستان مبین این بود که روز سه‌شنبه عرضه اولیه انجام شد و سهمیه‌بندی برای اشخاص حقیقی و حقوقی صورت گرفت. گسترده‌ترین توزیع عرضه اولیه هم در این سهم انجام شد. 5 هزار نفر از سرمایه‌گذاران تصمیم گرفتند یا موفق شدند که این سهم را بخرند. از سوی دیگر روز چهارشنبه با توجه به اینکه ما سهمیه آنلاین را 10 هزار عدد قرار داده بودیم و حداکثر امکان سفارش‌شان 100 هزار سهم بود، با توجه به اینکه مبین بالغ بر 14 میلیارد سهام دارد، ولی چون حداکثر امکان معاملاتی روز قبل آن 10 هزار سهم بود، در روز چهارشنبه قبل از ساعت 8:30 که زمان سفارش‌گیری بود، به 10 هزار تقلیل پیدا کرد.

او افزود: از سوی دیگر با توجه به مصوبه اخیر حجم مبنا، ما باید در آخرین روز کاری هر هفته حجم مبناها را تغییر دهیم. یکی از شرکت‌هایی هم که باید تغییر حجم مبنا پیدا می‌کرد، نماد مبین بود. بعد از ظهر که مدیریت فناوری شروع به تغییرات حجم مبنا کرد که از طریق ماژول مربوطه وارد می‌کرد، وقتی تغییری می‌دهد و آن را آپدیت می‌کند، ‌سیستم به‌صورت اتوماتیک آن تغییرات را ثبت می‌کند. به همین دلیل صبح یکشنبه، تمام سفارش‌دهندگان با محدودیت 10 هزارتایی مواجه بودند و این‌گونه، شرایط منصفانه سفارش‌گیری از بین رفته بود. به همین دلیل تصمیم گرفته شد که تمام سفارشات حذف شوند و زمان سفارشات را به 9:15 تغییر دادیم.

صحرایی تصریح کرد: از سوی دیگر نحوه سفارش‌گیری‌ها از طریق سه ابزار می‌تواند انجام شود؛ دسته سفارش، سبد سفارش و اردر یا سفارش تنها. ما یک محدودیت برای ایجاد شرایط منصفانه در سفارش‌های ساعت 8:30 داریم و از طریق سبد سفارش این کار را انجام می‌دهیم. این محدودیت سبد سفارش هم تا ساعت 8:40 روی سامانه است. وقتی ما ساعت سفارش‌گیری مجدد را به 9:40 تغییر دادیم، ‌برخی از کارگزاری‌ها، امکان ارسال دسته سفارش که محدودیت حجمی ندارد، موفق شدند تعداد زیادی سفارش ارسال کنند و هم زمان آن سفارش‌گیری 9:15 بالغ بر 5‌میلیارد سفارش خرید برای مبین وارد شد و این تقاضای بیش از اندازه باعث شد که فشار به سامانه معاملات وارد شود.

او افزود: در یک زمان محدود، تعداد زیادی سفارش ثبت شده بود و سامانه‌های کمکی از کار افتادند. به همین دلیل کل بازار متوقف شد. وقتی ساعت 10 بازار را بازگشایی کردیم و سهامدار عمده به دلیل تعهد عرضه‌ای که داشت، یعنی 10 درصد تعهد عرضه که 5 درصد از آن را برای کشف قیمت عرضه کرده بود، 2درصد برای کارکنان داده بود و قرار بود مابقی را در روزهای بعدی عرضه کند. در همان حال ما متوجه شدیم که برخی از کارگزاران توانستند حجم زیادی خرید کنند. به عبارتی همان عدد 18/5 میلیون که در برخی رسانه‌ها و سایت‌ها نوشته شد، برای 46 نفر از سرمایه‌گذاران خریداری شد. وقتی متوجه این موضوع شدیم، نماد را متوقف کردیم و با توجه به اینکه اختلال در سفارش‌گیری بوده است، تصمیم گرفتیم معاملات را باطل کنیم.

صحرایی گفت: ابطال معاملات یک موضوع غیرمعمول نیست. در بازار روزهایی داشتیم که کل معاملات بازار را باطل کردیم اما متاسفانه عده‌ای انعکاس نادرستی از این موضوع داشتند. یکی از این تیترها این بود که بورس 18/5 میلیون سهام را به کدهای خاص انتقال داد. این نحوه انعکاس اطلاعات غلط بوده و باعث سلب اعتماد سرمایه‌گذاران و تشویش اذهان عمومی بوده است. این کار اصلا درست و حرفه‌ای نیست و دستگاه‌های مربوطه باید انگیزه این افراد را پیگیری کنند.