منتفعان و متضرران کاهش قیمت نفت خام

پایین آمدن قیمت نفت‌خام اوپک بدون شک تاثیرات مثبت و منفی خواهد داشت، در نگاه نخست این تاثیر برای کشور ما به کاهش درآمدهای نفتی منجر خواهد شد، اما بهتر است این سوال پرسیده شود که این ارزان شدن به نفع چه کسانی است؟ و چه کسانی بیشترین زیان را می‌بینند؟ بدون شک، کشورهایی که تولید نفت‌خام آنها با هزینه 80 تا 85 دلاری صورت می‌گیرد، عرضه نفت‌خام با قیمت کمتر زنگ خطری برای خودکفایی آنها است، چراکه تولید نفت‌خام آنها نشانه گرفته شده است. عرضه نفت‌خام ارزان در بازار و خرید کردن این نفت هزینه فایده بالاتری دارد.

هم‌اکنون 25 میلیون بشکه نفت‌خام در کشورهای امریکا و کانادا و مکزیک با هزینه 80 تا 85 دلار تولید می‌شود. برخلاف ظاهر مسئله تداوم کاهش قیمت نفت اوپک برای این کشورها مفید نیست. این کاهش قیمت پالایشگاه‌هایی را که به دلیل گران‌شدن نفت‌خام تعطیل شده بودند، مجددا احیا خواهد کرد.

این کاهش قیمت موجب خواهد شد، وابستگی غرب به نفت حوزه خلیج فارس بیش از گذشته شود. شاید بتوان گفت یکی از دلایل تحریم نفت ایران توسط غرب خودکفا شدن آن بود، یعنی حفاری چاه‌های نفتی که اگرچه قیمت آن بالا بود، اما در مقایسه با خرید و واردات مقرون به صرفه‌تر بود. نگاه شخصی من به ارزان‌شدن قیمت نفت اوپک کاملا مثبت است و این را فرصتی استراتژیک تعبیر می‌کنم که باید به نحو احسن از آن بهره جست.

تداوم این رویه می‌تواند تحریم را نسبت به ایران کاهش و حتی لغو کند، زیرا غرب ناچار است برای تامین نفت خود به سمت ایران بیاید. حتی اگر این رویه بتواند تولیدات نفتی غرب را نصف کند نیز تاثیر مثبت خواهد داشت، از این رو نباید از عرضه مازاد نفت‌خام عربستان نگران بود. این سیاست جای نگرانی ندارد، به درستی مشخص نیست که این تصمیم کشور عربستان سعودی از پیش تعیین شده است یا نه، اما بهتر است کشورهای عضو اوپک دغدغه‌ای برای از دست دادن سود موقت نداشته باشند، چراکه گرانی نفت‌خام در درازمدت به نفع آنها نخواهد بود.

در این میان برخی از نگرانی‌ها مبنی بر افزایش ارزش دلار و تاثیر مستقیم آن بر صنایع وابسته نفت وجود دارد که باید در این ارتباط گفت تجربه گذشته ثابت کرده، افزایش یا کاهش قیمت نفت‌خام در بورس تاثیرچندانی ندارد. نرخ نفت‌خام ضمانت محور است و قیمت نفت‌خام محلی برای اعراب در بورس ندارد. از این رو، برای تاثیر این موضوع در بازار سرمایه نگرانی وجود ندارد.

* رییس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده های نفت