پرتو اختر دوردست

17 امرداد را روز خبرنگار نام کرده اند. روزی مثل باقی روزها برای خبرنگاران و دیگران. چه بنویسیم در این روز و کدام خواسته را یادآوری کنیم که به کار آید. از مطالبات جزئی و کوچک بگوییم که امیدی به انجام آن باشد، ولی دیگران طعنه بزنند که در این هنگامه پرآشوب، طرف به دنبال مداخل خود است یا از خواست های بزرگ تر بگوییم که دل ما و خیلی ها کمی خنک شود و به هیچ کار نیاید.

روزنامه ها (از روزنامه ها می گویم که خبر دارم) سال هاست به سختی نفس می کشند. آدم های خوش ذوق و با استعدادی در آنها کار می کنند. می توانند بنویسند که مبالغی از مردم به وجد آیند، اما چرخ آنها خوب نمی چرخد. می گویید اگر استعدادکی دارند چرا نمی روند دنبال یک کار دیگر و جواب می شنوید که همچون شخصیت های تئاتر در انتظار گودو امیدوارند. چراغ را روشن نگه داشته اند به امید. تنها چیزی که فرق گذاشته است بین آدم و غیر آدم.

چه کار می شود کرد که رونق به بازار خواندن برگردد؟ نه یارانه کارساز است و نه توصیه و تشویق به خریدن و خواندن. برعکس، کاش به کسی از همراهان برنخورد، من یکی طرفدار قطع یارانه به تولیدکننده روزنامه(به صورت یکجا و برای همه) و حتی قطع برنامه های تبلیغاتی در تشویق مردمان به مطالعه هستم. بعید است این دو کار تا به حال کمکی به مطلوب فرهنگ کرده باشد.

ما همه فن های نوشتن را فوت آبیم. آنچه به کارمان بیاید در جلب و جذب مخاطب را آموخته ایم. ما بلدیم که آنچه را تولید کرده ایم بفروشیم. اما ما خواهان جریان آزاد اطلاعات هستیم.

منظور از جریان آزاد، که می تواند زمینه تمایز بین رسانه های مختلف را ایجاد کند، قدرت دسترسی به اطلاعات است. اطلاعاتی که در وزارتخانه ها، سازمان ها و ادارات مختلف دولتی و حکومتی از جنس آمار خرید، فروش، هزینه، درآمد، عنوان تصمیم ها، نام تصمیم گیران، طرف ها و برندگان مناقصه ها و مزایده ها و از این قبیل وجود دارد و بر مبنای آن می توان محتوای متمایز و مورد نیاز اقشار مختلف را تولید کرد. لازم نیست تأکید کنم که در مورد اسرار مملکت سخن نمی گوییم.

ما می خواهیم که بر مبنای شناخت خودمان از بازار، محتوایی متفاوت تولید کنیم. جریان آزاد اطلاعات که نباشد، روزنامه ها مثل هم می شوند. حداقل در بیش از دو سوم محتوا.

ما حرف شترهای خودمان را پیش کشیدیم والا چه کسی است که نداند دسترسی راحت به اطلاعات تنها و یگانه راه مبارزه با فساد اداری است؟ فکر می کنید از نهادهای نظارتی که یکی پس از دیگری متولد می شوند و به سالگرد تولدشان نرسیده از حیز انتفاع ساقط شده اند کاری برمی آید؟ از آنها کاری برآمد در آنچه در دولت های نهم و دهم بر این مملکت رفت؟ از آنها کاری برآمد در جریان دستمزدهای نامتعارف که از سال ها پیش آغاز شده بود؟ نیامد و تازه آنچه شد و به جایی رسید باز هم از جوانب کار رسانه ای بود. موضوع نیت ها بماند.

ناکارآمدی نهادهای نظارتی حقوق بگیر- از انواع مختلفش و با وابستگی به قوای مختلف - عیان شده است. نتیجه اش شده است همین وضعی که الان داریم. اختراع داخلی ولی دوباره چرخ هم مضحک و ناکارآمد است. همه آن کشورهایی که در غلبه بر فساد به موفقیتی دست یافته اند از راه باز گذاشتن دست رسانه ها در دسترسی به اطلاعات و انتشار آن، موفق شده اند. دنبال راه حل دیگری نباشید.

عضو شورای سردبیری