آسیب‌ های اقتصادی جنگ داخلی سوریه / یک‌ هزار میلیاردی که در سوریه می‌ سوزد

نیم میلیون سوری کشته شده‌اند، نزدیک به 2میلیون بچه به اجبار پناهنده شده‌اند، بیش از 7 میلیون نفر مجبور به فرار از سوریه شده‌اند و صدها هزار نفر فقط به اروپا رفته‌اند. خانواده‌ها از هم پاشیده‌اند.

شهرها با خاک یکسان شده‌اند، ناامیدی در میان مردم موج می‌زند و 1/9 میلیون نفر آسیب دیده‌اند؛ یعنی بیش از یک‌دهم جمعیت کشور یا کشته شده‌اند یا مجروح. آمارها می‌گوید 470 هزار نفر در جریان این جنگ داخلی کشته شده‌اند؛ یعنی دو برابر آماری که سازمان ملل متحد منتشر کرده است.

اینها نتیجه جنگ داخلی سوریه است که از پنج سال پیش با اعتراض‌های خیابانی علیه بشار اسد شروع شد و هنوز ادامه دارد؛ جنگی که می‌گویند می‌تواند بیش از یک هزار میلیارد دلار ضرر اقتصادی برای این کشور به همراه داشته باشد.

این جنگ تا به حال نزدیک به 275 میلیارد دلار ضرر به اقتصاد سوریه وارد کرده است. این آخرین آماری است که براساس گزارش یک بنیاد خیریه کودکان از آسیب‌ اقتصادی جنگ سوریه موجود است. بر اساس  این گزارش تولیدات ناخالص داخلی این کشور هم درسال گذشته 45 درصد بوده؛ یعنی کمتر از زمانی که خبری از جنگ نبوده است.

در گزارش بنیاد ورد ویژن آمده: «این ضرر 275 میلیاردی که به اقتصاد سوریه وارد شده، اختلاف تولیدات ناخالص داخلی حال حاضر سوریه و آنچه می‌توانست در غیاب جنگ باشد، محسوب می‌شود.» پولی که هرگز صرف آموزش، مراقبت، محیط امن، زندگی یا آینده بچه‌های سوری نخواهد شد.

جنگ داخلی سوریه دست‌کم 250 هزار کشته داده؛ تنها 45 هزار نفر در آغاز سال 2016 جان خود را از دست داده‌اند؛ بین 11 تا 19 هزار نفر از این قربانی‌ها بچه‌ها بوده‌اند. فقط در خود سوریه، نزدیک به 5/13 میلیون نفر از جمله بیش از 6 میلیون بچه به کمک‌های بشردوستانه و محافظت نیاز دارند.

بنیاد ورد ویژن می‌گوید: «در بهترین حالت اگر جنگ امسال به پایان برسد، 10سال طول می‌کشد که تولیدات ناخالص داخلی به حالت عادی خود برگردد؛ این بازگشت برای رشد اقتصادی سوریه 448 تا 689 میلیارد دلار هزینه دربرخواهد داشت و در بدترین حالت اگر جنگ تا سال 2020 ادامه پیدا کند، 15 سال طول می‌کشد تا تولیدات ناخالص داخلی به حالت عادی خود برگردند و این 3/1 هزار میلیارد دلار هزینه در برخواهد داشت.»

بهایی که کودکان پرداخته‌اند

مدیر بنیاد ورد ویژن که در واقع خیریه‌ای برای کودکان است، می‌گوید بچه‌های سوری بهای سنگینی برای این جنگ پرداخته‌اند؛ عده‌ای که از دنیا رفته‌اند؛ از میان آنهایی هم که جان سالم به در برده‌اند، 2 میلیون نفر به مدرسه نمی‌روند و 5/7 میلیون نفر نه‌تنها به کمک آموزشی که به کمک روانی هم نیاز دارند تا بتوانند از عواقب تماشای چند سال خونریزی رها شوند.

مادر و پدرها هم البته از این قاعده مستثنا نیستند، آنها هم کمک می‌خواهند؛ و به آنهایی هم که از کشور فرار کرد‌ه‌اند باید حق قانونی برای کار کردن با بچه‌ها داده شود تا در نهایت آن بچه‌ها بتوانند به مدرسه برگردند. وقتی فقر گریبان مادرها و پدرها را بگیرد، بچه‌ها در معرض خطر قرار می‌گیرند و به کار اجباری کشیده می‌شوند؛ این والدین هستند که باید جلوی این فاجعه را بگیرند.

بهایی که دنیا پرداخته است

لبنان، اردن، ترکیه و کشورهای همسایه سوریه هم بار بحران پناهنده‌های سوری را به دوش کشیده‌اند؛ بیشتر از همه لبنان. به گفته «ورد ویژن» ضربه مستقیم اقتصادی که بحران پناهندگی سوریه به بودجه دولت لبنان وارد کرده، بین سال‌های 2012 و 2014 حدود 1/1 میلیارد دلار بوده است.

اما حضور پیچیده اقتصادی ترکیه در این جنگ خانمانسوز منطقه ابعاد متفاوتی برای بررسی دارد؛ از طرفی اسناد سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی ترکیه بر تروریست‌ها و گروه‌های داعشی بارها و بارها از سوی رسانه‌‌های خبری مستقل ترکیه و حتی نهادهای ناظر بین‌المللی منتشر شده است و از طرف دیگر نشریه نیویورکر به نقل از دو اقتصاددان بانک جهانی می‌گوید دولت ترکیه از زمانی که پناهنده‌های سوری پا به خاکش گذاشته‌اند، نزدیک به 5/37 میلیارد یورو هزینه کرده؛ هزینه‌ای که آن را از منابع مالی خودش تامین کرده است.

از میان کشورهایی هم که به سوریه جنگ‌زده کمک مالی‌ کرده‌اند، جای تعجب ندارد که ایالات‌متحده مقام اول را داشته باشد. بریتانیا در رتبه دوم قرار می‌گیرد. به گزارش گاردین، بریتانیا قصد دارد تا سال 2020 کمک‌های مالی خود به سوریه را دو برابر کند و به بیش از 3/2 میلیارد دلار برساند تا بودجه آموزش، مشاغل و مراقبت‌های انسانی را تامین کند.

مدیر ورد ویژن می‌گوید: «از بین بردن بهای سنگین اقتصادی که سوریه، مردمش و دنیا به دنبال این جنگ پرداخته‌اند، نیاز به یک برنامه گسترده احیاسازی و سرمایه‌گذاری بلند‌مدت دارد. کشورهایی که دارند به سوریه کمک مالی می‌کنند، نه تنها باید به دنبال راه‌حل سیاسی برای این کشمکش باشند بلکه باید سعی کنند سوری‌های پناهنده و فراری را به کشور بازگردانند تا بتوانند کشور را بسازند.»

ارتباط با نویسنده: azadehetehad@gmail.com