در نگاه اول، محیط مطب دندانپزشکی شاید تمیز و حرفهای به نظر برسد؛ اما آیا همیشه آنچه میبینیم، ضامن سلامت ماست؟ رعایت بهداشت در مراکز درمانی بهویژه مطبهای دندانپزشکی اهمیت حیاتی دارد. انتقال بیماریهای عفونی از طریق ابزار، سطوح آلوده و حتی برخوردهای معمول، موضوعی جدی است که کمتر به آن توجه میشود.
در این مقاله، به بررسی خطرات پنهان در مطبهای غیراستاندارد دندانپزشکی میپردازیم و نکاتی را بیان میکنیم که به شما کمک میکند در انتخاب دندانپزشک مناسب، سلامت خود و خانوادهتان را تضمین کنید.
روند درمان دندانپزشکی اغلب با خون، بزاق و بافتهای دهانی سروکار دارد؛ این یعنی ریسک بالای انتقال آلودگی. چنانچه پروتکلهای بهداشتی بهدرستی اجرا نشوند، امکان انتقال ویروسهایی مانند HBV، HCV، HIV به سادگی وجود دارد.
عامل تهدیدکننده |
توضیح |
عدم ضدعفونی صحیح ابزار |
ابزارهای غیراستریل یکی از اصلیترین راههای انتقال بیماری هستند. |
استفاده مکرر از تجهیزات مصرفی |
برخی مطبها بهجای وسایل یکبار مصرف از ابزار چندبار مصرف استفاده میکنند. |
نبود سیستم فیلتراسیون آب |
آبی که برای یونیت استفاده میشود اگر تصفیه نشده باشد، محل رشد باکتری است. |
سطح تماس آلوده |
سطوحی که بین بیماران ضدعفونی نمیشوند میتوانند ناقل بیماری باشند. |
تهویه نامناسب |
باعث تجمع میکروبها و افزایش آلودگی هوابرد میشود. |
1. ابزارهای استریلشده و پلمبشده
2. استفاده از پیشبند یکبار مصرف دندانپزشکی
3. محیط تمیز، خوشبو و دارای تهویه فعال
4. استفاده از ماسک، دستکش و گان توسط پرسنل
5. مشاهده پروسه ضدعفونی یا اتوکلاو در دید بیماران
در دندانپزشکی مدرن، استفاده از وسایل یکبار مصرف نهتنها الزامی بلکه نشانه رعایت اصول حرفهای است. تجهیزاتی مانند سینی یکبار مصرف دندانپزشکی از انتقال ویروس و آلودگی بین بیماران جلوگیری میکنند و سطح ایمنی را افزایش میدهند.
آبی که از یونیتهای دندانپزشکی خارج میشود باید عاری از باکتری و املاح باشد. در غیر این صورت، ممکن است به منبع رشد میکروارگانیسمهای خطرناک تبدیل شود. استفاده از آب مقطر در سیستم یونیت، یکی از مطمئنترین راهکارها برای تضمین سلامت بیماران است.
کودکان به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب هستند. بنابراین انتخاب مطبی با تهویه مناسب، ابزار استریلشده و رعایت بهداشت بالا برای درمان دندان کودکان ضروری است.
مواد حرفهای مانند کلرهگزیدین، پراکسید هیدروژن و ترکیبات آمونیومی بهصورت تخصصی در مطبهای دندانپزشکی برای ضدعفونی سطوح، ابزار و یونیتها استفاده میشوند و اثربخشی بسیار بالاتری نسبت به الکل دارند.
نظارت بر بهداشت مطبها توسط وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی انجام میشود. اما به دلیل گستردگی، حضور آگاهانه مردم و پیگیری شکایات نقش بسیار مهمی در ارتقاء کیفیت دارد.
برخی مطبها مجهز به سیستمهای بدون تماس، ساکشن با فیلتر ضدباکتری، توربین قابل اتوکلاو، و دستگاههای ضدعفونی اتوماتیک هستند. چنین تجهیزاتی نشاندهنده سطح بالای حرفهای بودن مطب است.
با بررسی نظرات آنلاین، پرسوجو درباره مواد مصرفی، تماس تلفنی و مشاهده محیط مطب میتوان مطب مناسبتری انتخاب کرد. شفافیت، رعایت بهداشت و پاسخگویی مطب از شاخصهای مهم ارزیابی آن هستند.
سازمان بهداشت جهانی و CDC استانداردهایی مانند استفاده از تجهیزات یکبار مصرف، استریلسازی کامل ابزار، تهویه مناسب و آب تصفیهشده را در اولویت قرار دادهاند. رعایت این موارد در کشورهای پیشرفته الزامی است.
· تعویض دستکش و ماسک بین بیماران
· پوشیدن شیلد، گان و عینک محافظ
· استریلسازی تمام ابزار در اتوکلاو
· ضدعفونی کردن یونیت پس از هر بیمار
· آموزش مداوم تیم درمانی درباره کنترل عفونت
در سال ۱۳۹۸، چند بیمار در یک مطب دندانپزشکی در تهران به هپاتیت مبتلا شدند. دلیل این حادثه، استفاده از تجهیزات غیراستریل و چندبار مصرف بود. این رویداد زنگ خطری جدی برای کل جامعه درمانی است.
· استفاده از مواد ضدعفونی دست در بدو ورود
· پرهیز از لمس سطوح غیرضروری
· تذکر مودبانه در صورت مشاهده موارد مشکوک
· همکاری در استفاده از ماسک و فاصله اجتماعی
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که سالانه بیش از ۳ میلیون مورد ابتلا به عفونتهای ناشی از خدمات درمانی ثبت میشود که ۱۵٪ از آنها مربوط به محیطهای دندانپزشکی است. این آمار نشاندهنده ضرورت رعایت بهداشت دقیق در مطبهاست.
شرکت زلال طب شیمی یکی از تأمینکنندگان اصلی تجهیزات یکبار مصرف دندانپزشکی در کشور است. محصولات این برند با کیفیت بالا، ایمنی اثباتشده و قیمت مناسب عرضه میشوند و نقش مهمی در حفظ سلامت بیماران دارند.
آیا ممکن است در مطب دندانپزشکی به بیماری مبتلا شویم؟
بله، اگر اصول بهداشتی رعایت نشود، احتمال آن وجود دارد.
چگونه مطب ایمن را تشخیص دهیم؟
با بررسی ظاهر مطب، وسایل مصرفی، ابزار بستهبندیشده و رفتار پرسنل.
آیا استفاده از تجهیزات یکبار مصرف هزینهها را افزایش میدهد؟
خیر. هزینه آن بسیار کمتر از درمان بیماریهای منتقلشده است.
چرا برخی مطبها از آب تصفیهنشده استفاده میکنند؟
بهدلیل نبود آگاهی یا کاهش هزینه، اما سلامت بیماران را در خطر میگذارند.
حفظ سلامت دهان و دندان تنها به مهارت دندانپزشک بستگی ندارد. رعایت اصول بهداشتی، استفاده از تجهیزات استریل و یکبار مصرف، و انتخاب مطبهایی با استاندارد بالا، از مهمترین راهکارهای جلوگیری از بیماریهای عفونی هستند. با دقت، آگاهی و پرسوجو میتوانید تجربهای ایمن، مطمئن و حرفهای در مطب دندانپزشکی داشته باشید.