مهندسین سازه همواره سعی میکنند در طراحیهای خود از مصالح سبک با مقاومت بالا استفاده کنند تا وزن سازه در بهینهترین حالت قرار گیرد. در پاسخ به این نیاز از حدود دو قرن پیش، استفاده از ورق کرکره ای فلزی صنعت ساختمان را دچار تحول کرد. این اختراع ساده اما انقلابی – یعنی ایجاد موج در ورق صاف – که ما امروزه آن را با نام ورق کرکره ای میشناسیم، به طرز چشمگیری مقاومت خمشی ورق فلزی را بدون افزودن وزن قابل توجه، افزایش میدهد. مقاومت بالا در عین سبکی کاربرد ورق سینوسی را از پوشش سقفهای صنعتی عظیم تا سازههای مسکونی گسترش داده است.

در ادامه، به بررسی فنی انواع این ورقها، مشخصات کلیدی و راهنمای برآورد هزینه آنها در پروژههای عمرانی میپردازیم.
قبل از اینکه به جزئیات فنی و انواع مختلف ورق کرکره ای بپردازیم، بهتر است یک نگاه کلی به مشخصات اصلی این محصول در جدول زیر بیندازیم:
|
مشخصه اصلی |
جزئیات / مثال |
|
انواع شکل ظاهری |
سینوسی (موجدار)، ذوزنقه (کتابی) |
|
انواع پوشش |
گالوانیزه (Zn)، رنگی (Polyester)، آلوزینک (Al-Zn) |
|
کاربردهای اصلی |
سقف شیروانی، درب کرکرهای، دیوارپوش سوله |
|
ویژگیهای کلیدی |
فرم موجدار (افزایش مقاومت)، مقاومت بالا همراه با وزن کم |
همانطور که مشاهده میکنید، تنوع در شکل ظاهری، پوشش و کاربرد، ورق کرکره ای فلزی را به یک محصول بسیار انعطافپذیر در پروژههای عمرانی تبدیل کرده است. اما چیزی که ارزش واقعی آن را مشخص میکند، فرآیند تولید و مشخصات فنی آن است که در ادامه بررسی خواهیم کرد.
ورق کرکره ای به زبان فنی، یک ورق فلزی (معمولاً فولادی کمکربن) است که طی فرآیند فرمینگ سرد، شکل آن از حالت صاف به شکل یک ورق با موج های یکنواخت تغییر یافته است. این تغییر فرم هندسی، اساس افزایش خواص مکانیکی آن است.
تولید ورق سینوسی از طریق فرآیند پیوسته رول فرمینگ یا نورد سرد انجام میشود. در این روش، کویل ورق خام با عبور از غلتکهای شکلدهنده، به تدریج به فرم کرکره ای مورد نظر تبدیل میشود.
مشخصات کلیدی این ورق شامل ضخامت، ابعاد و وزن است. ضخامت ورق بر مقاومت خمشی آن تاثیر مستقیم دارد. همچنین در برآورد هزینه، عرض مفید ورق پس از Overlap ملاک است، نه عرض اسمی.
ویژگی کلیدی ورق سینوسی در نسبت بالای مقاومت به وزن آن نهفته است. شکل موجدار باعث میشود ورق در برابر خمش بسیار مقاومتر از ورق صاف عمل کند، بدون آنکه وزن قابل توجهی به سازه اضافه کند. این کاهش وزن در عین حفظ مقاومت، تاثیر مهمی در سبکسازی سازه دارد.
قیمت ورق کرکره ای فلزی ثابت نیست و برآورد نهایی هزینه به عوامل مهندسی متعددی بستگی دارد. در جدول زیر، عوامل کلیدی تاثیرگذار بر قیمت نهایی آورده شده است:
|
فاکتورهای اصلی |
چگونگی تاثیر آن بر قیمت |
|
نوع ورق (پوشش) |
گالوانیزه ارزانتر از رنگی یا آلوزینک |
|
ضخامت ورق |
ضخامت بیشتر = وزن بیشتر = قیمت بالاتر |
|
مبنای محاسبه قیمت |
معیار محاسبه قیمت واحد (بر اساس کیلوگرم یا متر-طول) باید مشخص باشد |
|
عوامل جانبی |
طول سفارشی (هزینه برش)، حملونقل (فاصله مبدا از پروژه) |
به شما پیشنهاد میکنم که بیشتر توجه داشته باشید که کدام گزینه در طولانیمدت برای پروژه شما اقتصادیتر است. گاهی خرید ورق کرکره ای گالوانیزه با ضخامت بالاتر (که گرانتر است)، به دلیل افزایش مقاومت، اجازه افزایش فاصله پرلینها را داده و در مجموع، هزینه سازه سقف را کاهش میدهد.
لازم است به این نکته نیز اشاره کنیم که شما با مراجعه به صفحه قیمت ورق کرکره ای در وب سایت امروز آهن میتوانید قیمت انواع رنگ و کارخانه ورق های سینوسی گالوانیزه یا همان کرکره ای سقفی را مشاهده کنید.

ورق های کرکره ای عمدتاً بر اساس نوع پوشش محافظ و شکل ظاهری دستهبندی میشوند که هر کدام خواص و کاربردهای مهندسی خاص خود را دارند.
نوع پوشش محافظ، نقش کلیدی در دوام ورق کرکره ای در برابر خوردگی ایفا میکند. رایجترین پوششها عبارتند از:
· ورق کرکره ای گالوانیزه؛ رایجترین نوع؛ پوشش Zinc آن مقاومت عالی در برابر خوردگی (زنگزدگی) ایجاد میکند.
· ورق کرکره ای رنگی؛ همان ورق گالوانیزه با یک لایه رنگ کورهای (مثل ورق کرکره ای سفید)؛ علاوه بر زیبایی، یک سد محافظتی اضافی در برابر خوردگی دارد.
· ورق آلوزینک؛ پوششی ترکیبی از آلومینیوم-روی؛ مقاومت به خوردگی بالاتری نسبت به گالوانیزه دارد، اما گرانتر است.

انتخاب نوع پوشش مناسب، مستقیماً به شرایط محیطی محل پروژه (میزان رطوبت، آلایندههای صنعتی و...) بستگی دارد.
شکل مقطع ورق کرکره ای نیز بر عملکرد سازهای و کاربرد آن تاثیرگذار است. دو فرم اصلی عبارتند از:
· ورق کرکره ای سینوسی؛ همان ورق سینوسی با مقطع موجدار گرد است و به دلیل ظاهر کلاسیک و آببندی خوب استفاده از آن برای ورق شیروانی رایج است.
· ورق کرکره ای ذوزنقه؛ تفاوت این ورق با ورق سینوسی فقط از لحاظ ظاهری نیست. این ورق به دلیل شکل هندسی، مدول مقطع بالاتری دارد و برای دهانههای بزرگتر و بارهای سنگینتر، گزینه مطمئنتری نسبت به ورق سینوسی است.
انتخاب بین فرم سینوسی و ذوزنقه، به نیازهای سازهای، دهانه پوشش و البته سلیقه معمار بستگی دارد.
کاربرد گسترده ورق های کرکره ای یا سینوسی فلزی ناشی از ترکیب سبکی، مقاومت، سرعت نصب و قیمت به صرفه آن است. مهمترین کاربردها عبارتند از:
· پوشش سقفهای شیبدار؛ ورق شیروانی کرکره ای (گالوانیزه و رنگی) انتخاب اول برای سقف ویلاها، سولهها و انبارها است.
· ساخت دربهای کرکرهای؛ استفاده بسیار گسترده از ورق کرکره ای گالوانیزه در ساخت کرکره فلزی برای دربهای فروشگاهی و پارکینگها (حدود ۴۰ درصد)، اتفاقی نیست. این ورقها هم استحکام لازم برای تامین امنیت را فراهم میکنند و هم وزن کمی دارند که عملکرد روان و طول عمر موتور کرکره را تضمین میکند؛ همه اینها با یک قیمت تمامشده رقابتی.
· دیوارپوش سولهها؛ به عنوان پوشش نهایی دیوار در ساختمانهای صنعتی کاربرد دارد.
· حصارکشی موقت؛ برای محصور کردن کارگاهها به دلیل نصب آسان و قیمت مناسب استفاده میشود.
· سقف کاذب؛ گاهی در سازههای صنعتی یا پارکینگها استفاده میشود.
در نهایت، میبینیم که ورق موج دارکرکره ای یک راهحل مهندسی همهکاره و بهینه است. چه در سقفها به شکل ورق سینوسی برای هدایت مؤثر بارهای جوی و پوشش دهانههای مختلف و چه در کاربردهای دیگر به صورت ورق کرکره ای فلزی برای ایجاد حصار یا امنیت، این محصول توانسته با ترکیبی از فرم و قیمت مناسب و عملکرد سازهای قابل قبول، به یکی از پرکاربردترین مصالح در پروژههای مختلف عمرانی تبدیل شود.v