بانک مرکزی آماده طراحی شیوه‌نامه‌های جدید براساس مذاهب پنج‌گانه

دبیرعلمی شورای فقهی بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در راستای بانکداری اسلامی آماده طراحی شیوه‌نامه و قرارداد جدید براساس فقه مذاهب پنج‌گانه اسلامی است. به گزارش ایرنا، حجت‌الاسلام دکتر سیدعباس موسویان روز یکشنبه در همایش همدلی و همزبانی با محوریت بانکداری اسلامی در زاهدان با بیان اینکه در شورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با مطالعه گسترده به این جمع‌بندی رسیدیم که در زمینه ربا و معاملات، تفاوتی بین مذاهب اسلامی وجود ندارد، افزود: در برخی مسائل اقتصادی اختلاف جزیی به لحاظ نظری و مفهومی است که آن نیز از طریق طراحی جدید قراردادها و شیوه‌نامه‌ها برطرف می‌شود. وی ادامه داد: در این راستا اقدامات خوبی از سال‌های گذشته آغاز شده و هم اینک نیز این آمادگی در بانک مرکزی برای تدوین شیوه‌نامه‌های جدید وجود دارد تا با همکاری علمای اهل تسنن آیین‌نامه‌های جدید تدوین شود. 

وی اظهار داشت: اندیشمندان اسلامی از حدود 100 سال پیش به فکر طراحی بانکداری بدون ربا افتادند، بانکی که از یک طرف بتواند همه فعالیت‌های بانکی را انجام دهد و از طرف دیگر معاملات آن خالی از ربا باشد که در این راستا نخستین بانک‌های بدون ربا به‌صورت رسمی از حدود 40 سال پیش آغاز به کار کردند که بانکداری بدون ربای ایران یکی از آنها محسوب می‌شود. دبیرعلمی شورای فقهی بانک مرکزی گفت: از آنجایی که بانک‌ها به‌عنوان موسسات بانکی و خدماتی در جامعه نقش تعیین‌کننده در گردش پول و ثروت دارند لذا طبیعی است که این دسته از احکام جایگاه ویژه‌ای در فقه داشته باشند به‌گونه‌ای که بیش از نیمی از ابواب مختلف فقهی مربوط به مسائل و احکامی است که یا مستقیما اقتصادی هستند یا به نحوی با مباحث اقتصادی مرتبطند. موسویان ادامه داد: باید علم فقه به موازات توسعه بانکی با رشدی متناسب، پاسخگوی نیازهای مختلف باشد و به نحو شایسته تکلیف مکلفان را در مواجهه با این‌گونه اقتضائات و پیشرفت‌های اقتصادی مشخص کند.

رییس دارالافتاء و مدرس حوزه‌های علمیه اهل سنت زاهدان نیز در این نشست گفت: جایگاه ربا در تمام احادیث و فقه اهل سنت همانند اهل تشیع ثابت است به‌طوری که بدترین و سخت‌ترین آیات قرآن درباره ربا بیان شده است. مفتی محمد قاسم قاسمی تصریح کرد: ربا علاوه بر مسلمانان برای غیر‌مسلمانان نیز دارای اثرات ناشایست فراوانی است به‌طوری که بحران 2008 دنیا ناشی از وجود این امر در سیستم‌های بانکی جهان بود. وی گفت: در جهان سه نظام کاپیتالیسم، سوسیالیسم و نظام اسلامی در حال رقابت با یکدیگر هستند که نظام سوسیالیسم با تمام قربانیانی که گرفت به بن‌بست رسید اما نظام سرمایه‌داری کاپیتالیسم هنوز پابرجا است اما این نظام بیشتر مبتنی بر ربا با عقود غیر‌اسلامی و غیر‌شرعی است.

وی ادامه داد: به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی دنیا نظام سرمایه‌داری با دادن وام‌های زیاد به مردم و عدم توانایی آنان در پرداخت موجب ورشکستگی خود شده است. وی اظهار داشت: خوشبختانه در جهان اسلام تجربیات خوبی وجود دارد که هدف اصلی آنها اشتغال‌زایی، مساوات، فقرزدایی و عدم تمرکز ثروت بین افراد ویژه است لذا در این زمینه باید فعالیت‌های اقتصادی اسلامی توسعه یابد.