بهره‌وری چیست؟

ما معمولاً در هر بنگاه اقتصادی، منابعی را مورد استفاده قرار می‌دهیم مثل منابع انسانی، ماشین‌آلات، تجهیزات، نرم‌افزارها، مواد و غیره تا بتوانیم محصول را تولید کنیم یا خدمتی را ارائه دهیم...

اگر نسبت میان ستاده(برونداد) با نهاده (درونداد) را محاسبه کنیم، بهره‌وری حاصل می‌شود.
باید بدانیم که بهره‌وری به معنای افزایش تولید نیست، چون ممکن است کارکنان وادار شوند تا کار بیشتری را نسبت به حد معمول و متعارف انجام دهند که در این صورت با کارکنان خسته و رنجوری روبه‌رو خواهیم شد که بعد از مدتی توان انجام کار را از دست می‌دهند یا به جهت ازدیاد مشغله به انجام اشتباه کارها می‌پردازند یا دچار سردرگمی می‌شوند.
همچنین بهره‌وری به معنای تعدیل نیروی انسانی نیست، چون تعدیل نیروی انسانی به یأس و سرخوردگی میان کارکنان باقیمانده منتهی می‌شود.
بعضی از بنگاه‌ها هم برای بهره‌وری بیشتر فکر می‌کنند که باید از کمیت و کیفیت محصول یا خدمات خود بکاهند تا هزینه‌ها را کاهش دهند و سود خود را بیفزایند که این موجب نارضایتی مشتریان و کاهش استقبال از محصولات و خدمات ما خواهد شد. در بعضی شرایط هم استفاده از ماشین‌آلات فرسوده و عدم رسیدگی و تعمیر یا تعویض آنان باعث طولانی شدن روند کار می‌شود که همین روند بهره‌وری را کاهش می‌دهد.
ما اگر دروندادهای یک شرکت را نیروی کار، مواد (مواد اولیه، انرژی و سایر مواد مصرفی) و ماشین‌آلات (ماشین‌ها، تجهیزات و وسایل حمل و نقل) بدانیم، چنانچه نیروی انسانی ناکارآمد و غیرشایسته یا مواد اولیه نامرغوب یا ماشین‌آلات فرسوده را مورد استفاده قرار دهیم هر کدام از این عوامل می‌تواند بهره‌وری را کاهش دهد. برای رسیدن به بهره‌وری لازم است از امکانات‌مان به صورت بهینه استفاده کنیم. از این منظر، بهره‌وری یعنی تولید محصول با کمیت و کیفیت و ظاهر مناسب، رضایت مشتریان، داشتن کارکنان باانگیزه، به دست آوردن سود معقول و داشتن نامی نیک در برابر شرکت های رقیب.

برای دستیابی به این بهره‌وری، توجه به نکات زیر ضروری است:
1-‌ مواد مناسب به کار ببریم و آنها را از صدمات و ضایعات محافظت کنیم.
2-‌ از ماشین‌آلات به دقت نگهداری کنیم و نگذاریم آنها به سرعت فرسوده و غیر قابل استفاده شوند.
3-‌ ‌از نیروی انسانی مناسب و شایسته در کارها استفاده کنیم، از توانایی‌های آنان به نحو مطلوب بهره ببریم و با ایجاد انگیزه و رعایت نکات ایمنی آنان را به انجام کار بهینه ترغیب کنیم.
4-‌ یافته‌های علمی مدیریت را بیاموزیم و با بهره‌گیری هنرمندانه از آنها، شیوه‌های مدیریت و رهبری خود را بهبود بخشیم.
5-‌ کارهای غیرضروری و دست و پا‌گیر را حذف کنیم، بروکراسی و دیوان‌سالاری را کاهش دهیم و کارکنان را به ارائه ایده‌های نو و پیشنهادهای خود تشویق کنیم. پس بهره‌وری به این معنا نیست که به هر قیمت شده هزینه‌ها را کم کنیم، بلکه بهره‌وری عبارت است از استفاده درست از منابع‌مان.
اثرات بهره‌وری
چنانچه بهره‌وری را به روش صحیح خود به کار گیریم اثرات زیر را در پی خواهد داشت:
1-‌ افزایش فروش و کاهش هزینه‌ها و در نتیجه سودآوری بیشتر
2-‌ ارائه محصول یا خدمات باکیفیت و قیمت مناسب به مشتری و در نتیجه اعتماد او به شرکت و محصولات یا خدمات ما
3-‌ امکان پرداخت دستمزد بیشتر به کارکنان و در نتیجه افزایش رضایت آنان
4-‌ فراهم شدن شرایط سرمایه‌گذاری بیشتر برای آموزش کارکنان و مدیران
5-‌ افزایش خوشنامی شرکت و ارزشمندتر شدن «برند» آن
6-‌ امکان گسترش دادن شرکت و شعبات آن
7-‌ فراهم شدن شرایط خرید ماشین‌آلات، تجهیزات و مواد به‌روز و مرغوب.