عوامل موثر در گوش دادن

در هر فرآیند ارتباط گفتاری که یک گوینده وجود دارد و یک شنونده، چنانچه ما مخاطب باشیم، خوب است نکاتی را که در گوش دادن فعال مورد نیاز است بدانیم، مدنظر قرار دهیم و با رعایت آنها تلاش کنیم تا ارتباط مناسب‌تری با گوینده برقرار کنیم.

لازم است بدانیم، گوش دادن یک وجه عمده ارتباط کلامی است که به اندازه پاسخ گفتن به گوینده ارزش دارد. بنابراین، در ادامه روش‌های گوش دادن درست را بیان می‌کنیم. برای این منظور نخست  ضروری است عوامل موثر در گوش دادن را بدانیم.

1- گوش دادن جنبه انتخابی دارد، به‌طوری‌که از محرک‌های متعدد اطراف خود آنهایی را که با نیازها و اهداف ما سازگارتر هستند، برمی‌گزینیم.
2- آنچه  فردی انتظار دارد بشنود، ممکن است آنچه را که واقعا می‌شنود، تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، شنونده‌ای که انتظار دارد تا فردی عصبانی باشد، وقتی آن شخص صحبت می‌کند، به احتمال زیاد هر چه می‌گوید به عنوان صحبتی از روی خشم تعبیر می‌کند، تاثیر چنین پیش‌فرض‌هایی بر عمل گوش دادن بسیار مهم است.
3- هرگاه می‌خواهیم از دریافت اطلاعاتی اجتناب ورزیم، بالطبع از شنیدن آن اطلاعات طفره می‌رویم.
4- هنگامی که هدف گوینده ارائه اطلاعاتی است که با هدف ما برای کسب اطلاعات ارتباط پیدا می‌کند، احتمال زیادی وجود دارد که پیام را دریافت داریم.
5- با هر انگیزه‌ای، اگر توجه خود را به آنچه دیگری می‌گوید متمرکز نکنیم، نمی‌توانیم خوب گوش دهیم.
6- گاه انسان انتظارات خود را قبلا مشخص کرده و همان‌طور که به سخنان گوینده گوش می‌دهد، به دنبال انواع سخنان موردانتظار خود می‌گردد.
7- اگر اهداف گوینده برای شنونده آشنا باشد به احتمال تلاش زیادی برای گوش دادن به سخنان او نخواهد کرد، اما اگر به کسی گوش می‌دهد که فکر می‌کند سخنان تازه‌ای خواهد شنید که با نیازها و اهدافش ارتباط نزدیک دارد، بنابراین با دقت بیشتری به سخنان او گوش می‌دهد.
8- اگر به طرز تفکر گوینده آگاه باشیم، سخنان او را بهتر می‌توانیم درک کنیم، بنابراین تمرکز حواس برای شنیدن آنچه می‌گوید بیشتر خواهد بود.
9- گاه به دنبال اطلاعاتی می‌گردیم که به احتمال برای ما تازگی دارد یا مخالف عقایدمان است و فکر می‌کنیم گوینده این اطلاعات را به ما خواهد دادم. بنابراین، برای مقایسه با تصورات و ادراکات خودمان با دقت بیشتری به سخنان گوینده گوش می‌دهیم.

01- از آنجا که گوش دادن، یک فرآیند انتخابی است، بنابراین فقط به آن پیام‌هایی گوش می‌دهیم که برای ما بیشترین معنا را دربردارند و از شنیدن سخنانی که برای ما مفهوم نیستند، خودداری می‌کنیم.
توصیه‌هایی برای خوب شنیدن
1- با مسئولیت و انگیزه گوش دهید، به خودتان بقبولانید که شنیدن جریانی است که به تمرکز و صرف انرژی نیاز دارد.
2- سعی کنید در چارچوب‌ها و معیارهای گوینده به حرف‌هایش گوش دهید، نه ارزش‌ها و معیارهای خودتان.
3- حقایق را از اظهارنظرها تفکیک کنید.
4- برای اینکه پیام گوینده را دریافت کنید، برای درک کردن گوش بدهید نه برای رد کردن، رد کردن امری است که پس از درک و فهمیدن پیام پیش می‌آید.
5- به پیام‌های غیرکلامی گوینده که هنگام ارائه پیام می‌فرستد، توجه کنید.
6- درباره موضوع و گوینده قبلا تا آنجا که مقدور است، مطالعه کنید.
7- آزادمنشی را در خود به وجود بیاورید. با تعصب و پیش‌داوری گوش ندهید.
8- به تفاوت‌های فردی بین انسان‌ها توجه داشته باشید.
9- علاقه‌مندی خود را به گوینده گفتار، از طریق توجه داشتن، نگاه کردن، انجام حرکات مناسب، تکان دادن سر و لبخند زدن و سایر پیام‌های غیرکلامی نشان دهید.
10- تا همه پیام را دریافت نکرده‌اید، قضاوت نکنید.
11- فکر و نظر مخالف خود را کنترل کنید و با حالت پذیرا، بدون تعصب و طرز تفکری پیش‌ساخته گوش دهید.
12- از ابراز احساسات مناسب، در لحظه مناسب، هراس نداشته باشید.
13- آنچه را می‌شنوید با آنچه  میل داشتید بشنوید، مخلوط نکنید.
14- در برابر مطالب گوینده، به شدت به هیجان نیایید و عکس‌العمل‌های تند و افراطی از خود نشان ندهید.
15- با کلمات و اصطلاحات گوینده درگیری پیدا نکنید و فکرتان را به آنها مشغول نسازید، زیرا بقیه گفته‌ها را از دست می‌دهید.