المانیتور / ایران به این زودی نمی تواند دلار را کنار بگذارد

با اینکه بانک مرکزی ایران از برنامه اش برای حذف و جایگزینی دلار تا آخر سال گذشته خبر داده بود، اما مشکل بازگشت پول های نفتی، احتمال کاهش بیشتر ارزش ریال و تاثیر منفی بر اقتصاد، مانع اجرای آن شده است.

به گزارش فارس به نقل از المانیتور، حدود چهار ماه پیش بانک مرکزی ایران از برنامه خود برای کنار گذاشتن دلار در محاسبات و گزارشات مالی خود خبر داد و ولی الله سیف در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که از ابتدای سال مالی جدید دیگر از دلار به عنوان ارز مرجع در گزارشات مالی استفاده نخواهد شد.

با توجه به اینکه سال مالی جدید ایران از روز 21مارس آغاز شده، هنوز هیچ تغییری در نحوه گزارشات مالی ایران اتفاق نیفتاده است و در حقیقت کارشناسان معتقدند حتی اگر بانک مرکزی ایران در این تصمیم خود مصمم باشد این مسئله به این زودی اتفاق نخواهد افتاد.

موسسه فوربس در گزارش خود در ماه ژانویه اعلام کرد که تصمیم بانک مرکزی ایران برای کنار گذاشتن دلار می تواند به نوسان و بحران ارزی در این کشور منجر شود. این گزارش تاکید داشت اقتصاد ایران در شرایط مطلوبی قرار نداشته و هرگونه شوک ارزی می تواند بهبود در این کشور را به مخاطره انداخته و تمام دستاوردهای سال های گذشته در کنترل قیمت ها را که از سوی مقامات پولی این کشور مدیریت شده بود، نابود کند.

نخستین نکته مهم در کنار گذاشتن دلار از سوی ایران این است که ایران هزینه نفت صادراتی خود به عنوان اصلی ترین کالای صادراتی را به دلار دریافت می کند .بسیاری بر این باورند که در صورتی که دولت ایران بخواهد مبنای گزارش دهی خود را از دلار به ارز دیگری تغییر دهد با شرایط بسیار پیچیده ای مواجه خواهد شد.

البته بانک مرکزی ایران با این مسئله که در صورت تغییر ارز مبنای گزارشات مالی خود با مشکل مواجه خواهد شد، مخالف است اما از سوی دیگر نگرانی خود نسبت به بحران های اقتصادی ناشی از جایگزین کردن دلار در مدت زمان کم را پنهان نمی کند. سال هاست که تقاضا در بازار ایران برای خرید دلار بالاست و به همین دلیل جامعه ایران نسبت به هرگونه نوسان در ارزش ریال حساس است. از سال 2010 و آغاز جنگ تحریم بین ایران و غرب، بانک مرکزی ایران تلاش کرده است دلار را از سبد ارزی خود کنار بگذارد. این بانک دلار را با یورو، یوان، روبل و روپیه در مبادلات خود با شرکای تجاری نظیر امارات، چین، روسیه، ترکیه، عراق و هند جایگزین کرده است.

بنا به اعلام یک منبع آگاه از بانک مرکزی ایران، ایران همچنین بخشی از درآمد نفتی خود را به یورو دریافت می کند. وی که خواست نامش فاش نشود تاکید کرد: به همین دلیل است که گزارش دهی مالی بر مبنای یورو برای ما آسان تر است.

وی تاکید کرد: برای دولت ایران از نظر اقتصادی تغییر ارز دریافتی (یورو) به دلار از نظر اقتصادی به صرفه نیست، اما به این دلیل که ما باید سالانه میلیاردها دلار پول به بازار داخلی عرضه کنیم مجبور به تبدیل یوروهای دریافتی به دلار هستیم.

یکی دیگر از دلایلی که بانک مرکزی ایران را به کنار گذاشتن دلار ترغیب کرده است اعمال هرگونه تحریم های خارجی در آینده و تهدید دارایی این بانک در خارج از کشور است. اگرچه توافق هسته ای امضا شده و از بار تحریم های بین المللی علیه ایران کاسته شده است، اما تحریم های اولیه آمریکا که به بهانه های حقوق بشر، حمایت از تروریسم و فعالیت های موشکی ایران برپا شده بود، همچنان پابرجا هستند. باید توجه داشت که طی سال های گذشته میلیاردها دلار از دارایی بانک مرکزی ایران در بانک های خارجی که به دلار نگهداری می شدند به دلیل مناقشات سیاسی توسط دولت آمریکا مسدود شده اند و در آخرین اقدام 1.6میلیارد دلار از دارایی های ایران در لوکزامبورگ به بهانه تامین غرامت بازماندگان قربانیان 11سپتامبر مسدود شد.

پیمان قربانی، معاون امور اقتصادی و رئیس کل بانک مرکزی ایران معتقد است که سلطه دلار در بازار جهانی به بروز انتظارات نامتقارن در ایران منجر شده و دولت آمریکا بارها از سلطه دلار سوء استفاده و دارایی های ایران را مسدود کرده است.

قربانی معتقد است که در بازار جهانی ارزش دلار دستخوش نوسانات زیادی شده و این مسئله باعث بروز مشکلاتی برای ایران شده است و در صورتی که دلار جایگزین شود بسیاری از این مشکلات حل خواهد شد. وی همچنین هرگونه احتمال جایگزین شدن دلار به وسیله بیت کوین -یک ارز دیجیتال بین المللی- را رد کرد.

مقامات بانک مرکزی ایران معتقدند ارزی باید جانشین دلار شود که در بازار به عنوان یک ارز قوی و با ثبات محسوب شود و به نظر می رسد تنها یورو همه گزینه های مورد نظر را دارا  باشد.

به طور کلی با اینکه کنار گذاشتن دلار از سوی دولت ایران محتمل به نظر می رسد، اما بعید است که این امر در مدت زمان کم در ایران انجام شود، البته زمان محتمل اجرای این سیاست می تواند در صورتی که روحانی در انتخابات پیش رو پیروز شود، آخرین سال دور دوم ریاست جمهوری وی باشد.