آشنایی با انواع الگوهای مدیریت و رهبری کسب و کار

انتخاب یک الگوی رهبری و مدیریتی برای کارآفرینان همیشه سخت ترین کار دنیاست. انتظارات دیگران از یک مدیر به طور مداوم تغییر می کند. این امر موجب شده تا گاهی اوقات انتظارات بسیار عجیب و غریبی از مدیران به وجود آید. وفتی شما ندانید چطور یک مدیر خوب و کارآمد باشید، کسب و کارتان به طور مداوم دچار مشکل خواهد شد. نکته مهم در این میان توجه به انواع گونه های مدیریت است. امروزه شما فقط با یک نوع الگوی مدیریتی رو به رو نیستید، بلکه چندین روش گوناگون برای مدیریت و ساماندهی کسب و کار وجود دارد. با این حساب شما باید از میان الگوهای موردنظر گزینه ای که بیشترین انطباق با نیازهای تان را دارد، انتخاب کنید. البته در این میان توجه به وضعیت کسب و کار و به طور کلی ترندهای مربوط به مدیریت نیز ضروری است. 

مهمترین وظیفه یک مدیر در روزگار کنونی آگاهی از جایگاهش است. اینکه یک مدیر به خوبی از جایگاه خودش آگاهی داشته باشد، امر بسیار مهمی است. متاسفانه برخی از مدیران پس از گذشت چند سال از شروع فرآیند مدیریت شان هنوز مشغول به آزمون و خطا هستند. این امر شاید در نگاه نخست مشکل بزرگی به نظر نرسد، اما واضح ترین نشانه در زمینه ناتوانی برای تبدیل شدن به یک مدیر بزرگ و حرفه ای است. 

امروزه برخی از کارآفرینان نسبت به امکان مدیریت کسب و کار براساس الگوهای مختلف آگاهی لازم را ندارند. این دسته از کارآفرینان هنوز فکر می کنند مدیریت کسب و کار یک کار ساده و کاملا مشخص است. اگر شما هم چنین طرز فکری دارید، مقاله کنونی کاربرد زیادی برای تان خواهد داشت. 

الگوی مدیریتی به روش و رفتار مدیران در جهت ‏دهی، تنظیم کارها و به طور کلی مدیریت دیگران در یک سازمان اشاره دارد. الگوی مدیریتی شما علاوه بر نحوه سازماندهی برند درباره شخصیت و همچنین انتظارات‎تان از دیگران نیز حرفه ای زیادی برای گفتن دارد. در ادامه هشت الگوی مدیریتی رایج در دنیا را مورد بررسی قرار خواهیم داد. این امر به شما برای آگاهی هرچه بهتر از گزینه های موجود برای مدیریت کسب و کارتان کمک خواهد کرد. 

مطلب مرتبط: تفاوت میان رهبری و مدیریت

1.    مدیریت و رهبری دموکراتیک کسب و کار

همانطور که از نام این الگو مشخص است، مدیران در استفاده از آن به نظرات و به عبارت بهتر رأی هر کارمند توجه دارند. به عنوان مثال، اگر قرار به انتخاب یک شیوه بازاریابی در تیم بازاریابی و تبلیغات باشد، معیار اصلی مدیر شرکت رأی گیری از تمام اعضای تیم موردنظر است. این امر موجب هم اندیشی در بالاترین سطح خودش می شود. همچنین مدیر دیگر به طور یکجانبه اقدامی را ساماندهی نمی کند. 

امروزه مدیریت دموکراتیک یکی از برترین الگوهای رهبری تجاری محسوب می شود. دلیل این امر امکان افزایش اختیارات کارمندان برای ابراز نظر و در نهایت تصمیم گیری براساس نظر اکثریت است. وقتی یک برند براساس نظر اکثریت وارد یک حوزه شود یا اقدامی را ساماندهی نماید، دیگر خبری از اعتراض و گلایه های بی شمار کارمندان نخواهد بود. 

یکی از بهترین مثال ها در رابطه با مدیریت دموکراتیک کسب و کار مربوط به برگزاری جلسات و کنفرانس های بزرگ کاری است. مدیران و رهبران دموکراتیک در چنین شرایطی نظر تمام اعضا را جویا می شوند. شاید این امر در نگاه نخست عجیب به نظر برسد، اما در چنین الگویی بر روی تجربه و ایده های تازه هر کدام از اعضای برند حساب ویژه ای باز می شود. 

اگر شما مایل به اجرای این شیوه در عرصه کسب و کارتان هستید، باید از همین حالا به دنبال اعطای اختیارات قابل ملاحظه به کادر شرکت تان باشید. این امر آنها را برای استفاده بهینه از اختیارات موردنظر و بیان نظرات شان به بهترین شکل ممکن آماده خواهد کرد. متاسفانه بسیاری از برندها به این نکته مهم توجه لازم را نشان نمی دهند. درست به همین خاطر کارمندان شان حتی در صورت استفاده از الگوی رهبری دموکراتیک هم تمایلی برای اظهارنظر نشان نخواهند داد. این امر یکی از بدترین مشکلات در حوزه مدیریت کسب و کار محسوب می شود. 

2.    مدیریت و رهبری خودکامه کسب و کار

هرچه درباره مدیریت دموکراتیک برند در بخش قبل گفتیم، در اینجا برعکس می شود. مدیریت خودکامه برند یکی از الگوهای آشنا برای بسیاری از کارآفرینان در سراسر دنیاست. این امر اهمیت بسیار زیادی برای رشد و توسعه برندها از نقطه نظر کلاسیک دارد. منطق اساسی در این الگو امکان توسعه و پیشرفت کسب و کار با اتکای همه به نظر و ایده های مدیر شرکت است. بنابراین مشاهده تعیین استراتژی های کلی برند و پیروی کارمندان از آن ایده عجیبی محسوب نمی شود. شما با استفاده از چنین الگویی باید در حد امکان بهترین تصمیمات ممکن را بگیرید. 

همانطور که در الگوی خودکامه دامنه تاثیرگذاری مدیر کسب و کار بسیار زیاد است، مسئولیت وی در قبال نتیجه کار نیز به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا می کند. اگر نتیجه استراتژی های تجاری شما در نهایت با شکست مواجه شود، شما در نهایت باید مسئولیت اشتباهات موردنظر را عهده دار شوید. 

یکی از نمونه های سنتی درباره مدیریت و رهبری خودکامه کسب و کار مربوط به تعیین ساعت های هر شیفت کاری و تعطیلات آن از سوی مدیران است. بدون تردید کارمندان در فرآیند موردنظر هیچ دخالتی ندارند. بنابراین مشاهده اعتراض کارمندان نسبت به وضعیت موردنظر چندان دور از ذهن نیست. 

نیاز اصلی یک مدیر خودکامه آگاهی کامل از تمام شرایط و نکات مربوط به برندش است. این امر در صورت تحقق مزایای بسیار زیادی برای برندها دارد، اما در عمل چنین اتفاقی کمتر روی می دهد. درست به همین خاطر امروزه شمار بسیار اندکی از برندها با چنین الگویی مدیریت می شوند. بدون تردید وقتی پای سرمایه گذارهای بزرگ در میان باشد، مدیریت خودکامه هرگز تحمل نخواهد شد. به هر حال مدیران بزرگ به دنبال اطمینان از سرمایه گذاری مطمئن شان هستند. پس امروزه نباید اصلا سراغ چنین الگویی برای مدیریت کسب و کار رفت. 

مطلب مرتبط: واقع بینی؛ تنها راه مدیریت و رهبری که به درستی عمل می کند

3.    مدیریت و رهبری لسه فر کسب و کار

مفهوم لسه فر در طول سده های متمادی معنای واحدی را در حوزه اقتصاد داشته است. بدون تردید همه افراد با شنیدن این عبارت یاد دسته بندی های اقتصادی می افتند. عبارت فرانسوی لسه فر در ترجمه اغلب به عنوان «اجازه دهید خودشان انجام دهند» معنا شده است. با این حساب فهم الگوی مدیریت و رهبری لسه فر کسب و کار چندان سخت نیست. وقتی این الگو در عرصه اقتصاد طرفدارهای پر و پا قرصی دارد، در دنیای مدیریت کسب و کار هم نمودهای آن به خوبی ملاحظه خواهد شد. 

اغلب اوقات کسب و کارهای نوپا از الگوی لسه فر برای مدیریت کسب و کارشان استفاده می کنند. چنین کسب و کارهایی به طور معمول یک مدیر تازه کار نیز در کنار خودشان دارند. بنابراین در عمل پروژه ها و کارهای برند به طور خودکار از سوی اعضای هر بخش مدیریت می شود. این امر اوج آزادی عمل در برندها را نشان می دهد. اگر اعضای شرکت شما مهارت بالایی در کارشان داشته باشند، لسه فر به خوبی کسب و کارتان را به سوی توسعه هرچه سریع تر هدایت خواهد کرد. شما با چنین شیوه ای به سادگی هرچه تمام تر امکان تاثیرگذاری بر روی بازار را خواهید داشت. 

نکته مهم درخصوص الگوی لسه فر امکان بروز اختلاف نظر و بحران های عمیق در برند به سادگی هرچه تمام تر است. اگر یک مشکل اساسی در کسب و کار شما روی دهد، فقدان یک مدیر با توانایی های فوق العاده برای ساماندهی وضعیت موردنظر به شدت حس خواهد شد. 

اگر کسب و کار شما دارای مشکل بسیار زیادی در زمینه ایجاد اعتماد در میان کارمندانش است، الگوی مدیریت کسب و کار لسه فر بهترین گزینه برای شما خواهد بود. وقتی شما اعتمادتان به کارمندان را نشان دهید، به ساده ترین شکل ممکن امکان تاثیرگذاری بر روی وضعیت برندتان را خواهید داشت. این امر اغلب اوقات از سوی برندها به عنوان برترین الگوی مدیریت و رهبری تجاری شناخته می شود. 

کارایی الگوی لسه فر در بسیاری از اوقات تضمین شده است. نکته مهم در این میان ضرورت حضور در یک بازار با بحران های ملایم و بسیار نادر است. در غیر این صورت الگوی لسه فر انتخاب خوبی نخواهد بود. به هر حال براساس الگوی موردبحث امکان مدیریت کسب و کار در شرایط توفانی و بحران های عمیق خیلی سخت خواهد شد. پس دست کم در شرایط فوق العاده برندتان باید بی خیال این الگو شوید. 

4.    مدیریت و رهبری استراتژیک کسب و کار

مدیریت استراتژیک یکی از عبارت های پرکاربرد در زمینه کسب و کار محسوب می شود. این الگو در طول سال های اخیر نگاه های بسیار زیادی را به خودش جلب کرده است. دلیل این امر نیز ایستادن مدیران استراتژیک در فاصله بین برندشان و فرصت های طلایی بازار است. هدف اصلی در چنین الگویی نزدیک شدن به فرصت های طلایی بازار برای توسعه کسب و کار است. شاید این امر در نگاه نخست بسیار سخت باشد، اما با تلاش و کوشش مدیران استراتژیک به ثمر می نشیند. 

مهمترین نکته در رابطه با مدیریت استراتژیک برنامه ریزی به طور مداوم است. این امر حتی با بروز بحران هایی مثل کرونا نیز قطع نمی شود. اغلب اوقات مدیران استراتژیک محدودیت های بازار را به خوبی درک می کنند، اما تمام تلاش شان استفاده از موقعیت های طلایی موجود در همین وضعیت بازار است. بنابراین نباید از چنین مدیرانی انتظار برهم زدن کلیت بازار را داشت. آنها قصدی برای تغییر اساسی بازار کسب و کار ندارند. بدون تردید نوآوری هایی مثل گوشی های هوشمند نیز از کسب و کار چنین مدیرانی بیرون نخواهد آمد. 

اگر شما در حوزه ای فعالیت دارید که فناوری های زیادی برای کار بهتر در دسترس تان است و نیازی برای تغییر دادن اساسی بازار ندارید، الگوی استراتژیک بیشترین کاربرد را برای شما خواهد داشت. این الگو به شما فرصت کافی برای شناسایی بازار به بهترین شکل ممکن و سپس استفاده از فرصت های پیش آمده فراهم می سازد. 

مطلب مرتبط: مدیریت بهتر کسب و کار با جملات جادویی

5.    مدیریت و رهبری تحول آفرین کسب و کار

تمام آن نکاتی که درباره مدیران استراتژیک گفتیم، در این بخش کنار می رود. مدیران و رهبران تجاری تحول آفرین همیشه به دنبال ایده های بزرگ و برهم زننده بازار هستند. چنین ایده ‎هایی در صورت اجرا کلی سر و صدا کرده و برای مدیران شان شهرت و سود کلانی به همراه خواهد داشت. بدون تردید همه مردم خیلی خوب افرادی نظیر بیل گیتس یا استیو جابز را می شناسند. چنین افرادی با طراحی انقلابی ترین محصولات بازار موفق به کسب سوددهی کلان شدند. 

وقتی شما در برندی با یک مدیر تحول آفرین کار می کنید، شاید در ابتدای سال یا هر ماه برنامه ای از کارها در اختیارتان قرار گیرد، اما هر لحظه باید انتظار ایده ای تازه را داشته باشید. چنین مدیرانی به ندرت در جای خودشان بند می شوند. همچنین باید گفت که مدیران تحول آفرین میانه خیلی خوبی با پیروی دقیق از برنامه های مشخص ندارند. درست به همین خاطر هم کار کردن با آنها شاید چندان ساده نباشد، اما در عین حال درس های بسیار زیادی برای کارآفرینان به همراه دارد. 

شاید از نظر شما مدیریت تحول آفرین بهترین الگوی رهبری کسب و کار باشد، اما واقعیت بیانگر امر دیگری است. شما امکان سرمایه گذاری بر روی این الگوی مدیریت کسب و کار برای همیشه را ندارید. دلیل این امر سختی های شکست در این حوزه است. این امر شاید حتی شما را از بازار کسب و کار به طور کلی حذف کند. بنابراین باید با دقت نظر بسیار بالایی اقدام به انتخاب الگوی کنونی کنید. این امر بیانگر شجاعت و میزان بالای ریسک پذیری شما در عرصه کسب و کار خواهد بود. 

6.    مدیریت و رهبری معاملاتی کسب و کار

مدیران معاملاتی یکی از رایج ترین کارآفرینان در دوره کنونی هستند. این مدیران کسب و کارشان را درست مانند یک معامله اداره می کنند. اگر کارمندان عملکرد خوبی داشته باشند، درست مانند یک معامله پاداش می گیرند، در غیر این صورت خبری از توجه و حقوق مناسب نیست. 

الگوی مدیریت و رهبری معاملاتی به برندها برای تقویت انگیزه کارمندان شان کمک زیادی می کند. این امر اغلب اوقات تیم های کاری را به سوی اهداف بزرگ سوق می دهد. بنابراین اگر شما به دنبال ایجاد تحول در وضعیت برندتان هستید، به هیچ وجه این نکته را فراموش نکنید. 

مطلب مرتبط: مدیریت بهتر کسب و کار

یکی از ایرادات اصلی در الگوی مدیریت معاملاتی خستگی سریع کارمندان از وضعیت جاری است. دلیل این امر اغلب اوقات عدم درک درست مدیران از وضعیت روحی و نیاز به حمایت کارمندان است. بنابراین مشاهده کاهش علاقه کارآفرینان به این الگو تنها چند ماه پس از اجرایش چندان عجیب نخواهد بود. 

7.    مدیریت و رهبری مربی گونه کسب و کار

انتظار شما از یک مربی در رشته های ورزشی چیست؟ آن انتظارات به بهترین شکل ممکن در این الگو رعایت می شود. هدف اصلی در الگوی کنونی نه مدیریت خودکامه تمام کارمندان یا ارائه آزادی عمل بی حد و حصر، بلکه ارائه راهنمایی های سازنده به کارمندان و به طور کلی تیم های شرکت برای عملکرد بهتر است. این امر در بلندمدت تاثیرش بر روی کسب و کار برند را به بهترین شکل ممکن نشان خواهد داد. بنابراین اگر شما به دنبال به اشتراک گذاری تجربه تان با کارمندان تان هستید، هیچ ایده ای بهتر از الگوی رهبری مربی گونه کسب و کار نیست. 

بسیاری از مدیران در فرآیند انتقال تجربه شان به تیم های کاری با مشکل مواجه می شوند. دلیل این امر عدم تمایل کارمندان برای شنیدن توصیه های خشک و خالی است. مزیت اصلی مدیریت و رهبری مربی گونه کسب و کار امکان ارائه راهنمایی های دقیق در فرآیند کار است. اینطوری دیگر هیچ کارمندی از دست شما ناراحت نخواهد شد. بنابراین در صورتی که شما هم در کسب و کارتان چنین چالشی را دارید، استفاده از الگوی مدیریت مربی گونه کسب و کار مناسب خواهد بود. 

8.    مدیریت و رهبری بوروکراتیک کسب و کار

مدیران بوروکراتیک دقیقا براساس کتاب راهنمای شان عمل می کنند. چنین مدیرانی برخی از اصول خدشه ناپذیر را به عنوان مرجع انتخاب کرده و تمام کارهای شان را براساس آن ساماندهی می کنند. این امر اغلب اوقات شامل دریافت نظرات و ایده های کارمندان هم می شود، اما به ندرت از ایده های کارمندان در عمل استفاده خواهد شد. درست به همین خاطر شباهت میان این الگو با شیوه خودکامه مدیریت کسب و کار بسیار بیشتر از سایر الگوهاست. 
اگر شما تجربه عالی در زمینه کسب و کار دارید و اصول کاربردی نیز در اختیارتان است، مدیریت بوروکراتیک کسب و کار ایده بسیار خوبی خواهد بود. نکته مهم در این میان تلاش برای کسب تجربه و استفاده از بهترین اصول در این میان است، در غیر این صورت شاید شما توانایی مدیریت کسب و کارتان به بهترین شکل ممکن را از دست بدهید. 

مدیریت بوروکراتیک در بسیاری از مواقع همراه با استفاده از توصیه های کارشناس های برتر صورت می گیرد. درست به همین خاطر به مدیران موردنظر امکان اجرای بهترین تکنیک های ممکن بدون نیاز به تردید درباره کیفیت شان را می دهد. 

مطلب مرتبط: خوش رفتاری، رمز موفقیت در مدیریت کسب و کار

امروزه مدیران بوروکراتیک به ندرت پیدا می شوند. دلیل این امر عدم اطمینان از توصیه های مختلف در بازار است. بنابراین شما در استفاده از الگوی موردنظر باید به طور قابل ملاحظه ای حواس تان را جمع کنید، در غیر این صورت شانسی برای تاثیرگذاری بر روی بازار و کارمندان تان نخواهید داشت.