قصه هر ساله افزایش قیمت‌ها

به روزهای پایانی سال و فرارسیدن نوروز که نزدیک می‌شویم بحثی که نقل محافل و کوچه و گذر می‌شود، افزایش افسارگسیخته قیمت‌هاست. اسفندماه شکوه خودنمایی اتیکت‌های قیمتی است که هر یک برای دیگری شاخ و شانه می‌کشند. در این میان، یکی از مهم‌ترین اقلامی که برای مردم اهمیت خاصی‌دارد، مرکبات و میوه‌هایی است که آمار موجودی آن با ضد و نقیض‌های فراوانی همراه است.

از طرفی بررسی اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در مرداد ماه سال‌جاری نشان داده که وضعیت تولید مرکبات امسال نسبت به سال‌های گذشته به علت بارش برف سنگین و سرمازدگی باغات مرکبات مازندران در دی و بهمن ماه سال گذشته، کاهشی حدود 60 درصدی داشته است و حتی محصولات به‌جامانده از سرما، کیفیت بازارپسندی خود را از دست داده‌اند، همچنین از آنجایی که تمایل مردم بیشتر به مرکبات شمال است و مرکبات جنوب طرفدار کمتری دارد و از نظر کمیت نیز، میزان تولید جوابگوی نیازهای بازار نیست، این احتمال وجود دارد که قیمت پرتقال و برخی مرکبات در ایام نوروز افزایشی بیشتر از حد متعارف خود داشته باشد.

از طرف دیگر، مسئولان وزارتخانه و همچنین شخص وزیر جهادکشاورزی، با عزمی راسخ در مقابل واردات مرکبات ایستاده و ورود هرگونه میوه را (به غیر‌از موز) ممنوع اعلام کرده است. به عبارتی این متولیان معتقدند که تولید داخل به اندازه‌ای هست که جوابگوی نیاز شب عید و حتی بعد از آن باشد.

این در حالی است که رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی پیشنهاد واردات 200هزارتنی پرتقال را برای شب عید می‌دهد و معتقد است: قانون تجارت جهانی حکم می‌کند که اگر میزان تولید محصولی در داخل کشور کاهش یافت، برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها باید آن کالا را وارد و کمبود را از طریق واردات جبران کرد.
همچنین عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع‌طبیعی عنوان می‌کند، با روش‌های انبارداری فعلی که عمدتا سنتی هستند، انتظار افزایش قیمت‌ها کاملا عادی است و قبل از هر چیزی باید وضعیت انبارها مدرن و اصولی شود. در این بین کارشناسان هم بر این باورند که باید بسیاری از وظایف و اختیارات به بخش خصوصی واگذار شود، اما مجموع این تمهیداتی که هرساله کژدار و مریز اجرا می‌شوند با یک اتفاق پایان می‌یابد و آن هم افزایش نامتعارف قیمت‌هاست!

از سویی دیگر وظایف کنترل، نظارت، بازرسی قیمت‌ها و حمایت از مصرف‌کننده هم در بین ارگان‌ها و نهادها دست به دست می‌چرخد و تب بازار به سقف می‌رسد. اما چیزی که در این برهه برای مردم اهمیت‌دارد، بحث قیمت‌های میوه و مرکبات در روزهای پایانی سال است. البته که ارگان‌ها و نهادهای بررسی، کنترل و نظارت بر قیمت‌ها کم نیستند، بازوهای اجرایی و مولفه‌های قانونی هم بحمدالله بسیار است، اما به مرحله عمل که می‌رسد هیچ یک از این ابزارها به کار کاهش قیمت‌ها و کنترل بر آن نمی‌آید و ممکن است عدم مدیریت صحیح در پایان سال موجب خالی شدن جیب مردمی شود که به استقبال نوروز می‌روند.

سال‌هاست مدیریت مناسبی بر بازار محصولات کشاورزی به‌ویژه انواع میوه و تره‌بار حاکم نیست، شاید به‌طور مقطعی و موردی با برخی از منفعت‌طلبی‌ها برخورد شود اما تقریبا هیچ‌گاه به مراد دل مصرف‌کننده و شهروندان نرسیده است. برای برطرف‌کردن این وضعیت هر سال چاره‌های متفاوتی اندیشیده می‌شود. مثلا در چنین اوضاعی از مردم خواسته می‌شود که جهت خرید به فلان فروشگاه یا نمایشگاه دولتی مراجعه کنند، گویا شنیدن واژه‌های «قیمت آزاد» و «قیمت دولتی» برای مردم عادی شده است. به علاوه این خود نوعی اعتراف به عدم توازن در بازار آزاد است. به هر ترتیب، امید است که این تناقضات درباره ذخیره موجود مرکبات، به‌ویژه پرتقال، فرصتی برای سودجویان فراهم نکند تا در این آشفته بازار شب عید، در راستای اهداف ناعادلانه خود بتازند.