لغو‌هایی که امیدها را ناامید کرد

در دولت نهم و دهم هنر و به‌خصوص موسیقی روزهای بدی را پشت سر گذاشتند. لغو کنسرت‌ها و دشواری گرفتن مجوزها همه و همه سبب شده بودند که نوعی رخوت و سردرگمی درمیان اهالی موسیقی ایجاد شود، اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید اهالی هنر با امید دوباره به عرصه کاری خود بازگشتند. اهالی موسیقی نیز امید داشتند که به جای برخوردهای سلیقه‌ای با یک روند قانونی بتوانند روند ارائه هنر خود را پی گیرند. در این میان امید‌ها برای عدم لغو کنسرت‌ها نیز بیشتر بود.

اما پس از گذشت چندی از دولت یازدهم با وجود تلاش‌های وزیر ارشاد همچنان در بر پاشنه قبلی می‌چـــرخد.کنــسرت‌های مجوز‌دار گاه در لحظه اجرا لغو می‌شوند و ضررهای مالی و روحی بسیاری را بر اهالی موسیقی و موسیقی‌دوستان وارد می‌کنند. تنها اتفاقی که روی داده در دولت تدبیر و امید بحث لغو کنسرت‌ها رسانه‌ای و تلاش شد تا متولیان امر پاسخگوی این برخوردهای سلیقه‌ای باشند؛ برخوردهایی که هرچند با مخالفت طیف‌های مردمی به لغو نهایی کنسرت‌ها انجامیده است، اما به هر حال ارگان‌های دیگر حکم بر لغو کنسرت‌ها داده‌اند.

بزرگ‌نمایی یا بی‌قانونی

در شرایطی که همه منتظر تغییر در شرایط نامساعد فرهنگ و هنر بودند و این امیدواری به شعارهای انتخاباتی حسن روحانی و پس از آن قول‌هایی که در آغاز به کار دولت یازدهم عنوان کرده بود، بازمی‌گشت. خبرهای مکرر درمورد لغو کنسرت‌هایی که پشت آن تلاش‌های فراوان و صرف هزینه‌های قابل توجه نهفته است این پیام را منتقل می‌کند که عرصه فرهنگ هنوز تن به تغییرات نداده و شاید همین عامل است که موجب شده بسیاری از علاقه‌مندان و دست‌اندرکاران این عرصه در مواجهه با موانع عطای کار در این زمینه را به لقایش ببخشند یا زمین بازی خود را عوض کنند.

دولت تدبیر و امید با لغو 20کنسرت در طول قریب به دو سال رکورد جدیدی در این زمینه به نام خود زده است. نکته قابل تأمل آن است که خوانندگان و متولیان برگزاری کنسرت با وجود داشتن مجوز، شاهد لغو کنسرت‌شان درست در دقیقه‌90 هستند. مسئله‌ای که به نظر اعتماد هنرمندان و مردم به دولت را نشانه رفته است. در هرصورت ظاهر قضیه می‌گوید تعداد لغو کنسرت‌ها در دو سال دولت روحانی بیشتر از هشت سال دولت احمدی‌نژاد است.

در حالی‌که آمارها نشان می‌دهد 20 کنسرت در دقیقه 90 لغو شده‌اند، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور تعداد کنسرت‌های لغو شده را 9 مورد عنوان کرده و گفته است: برخی این موضوع را بزرگ‌نمایی می‌کنند، درحالی‌که ما تاکنون ۳۱۲ مجوز برگزاری کنسرت موسیقی دادیم که تنها مجوز ۹ کنسرت لغو شده است که از این تعداد سه کنسرت توسط خود مسئولان برگزاری کنسرت و یک کنسرت نیز مشکل محتوایی داشته و دو کنسرت هم توسط قوه قضاییه لغو شده است. (فارس)

صحبتی که چندان قابل هضم نیست، زیرا بحث کمیت در لغو کنسرت‌ها مطرح نیست و حتی اگر یک کنسرت مجوزدار لغو شود، مسئولان باید پاسخگوی آن باشند و دلایل این لغو را بررسی و مطرح کنند تا دیگر افرادی که در این حوزه فعال هستند بدانند در چه فضایی می‌توانند ادامه حیات دهند. در شرایطی که از ابتدا دولت مخالف این نوع برخوردهای سلیقه‌ای با کنسرت‌ها بوده است، صحبت‌های وزیر کشور این سوال را ایجاد می‌کند که آیا وزارت ارشاد و دولت در این مبارزه شکست‌خورده و اظهارات اخیر رحمانی‌فضلی – در مورد لغو کنسرت‌ها بزرگ‌نمایی می‌شود – نشانه کوتاه آمدن در این زمینه است؟

فاطمه راکعی، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فرارو در این خصوص گفته است: اینجا موضوع کمیت نیست که بگوییم چون 9 مورد بوده اهمیتی ندارد. آقای وزیر وظیفه ‌دارند که اگر یک مورد از هزار مورد هم که باشد آن را پیگیری و از عملکرد وزارت ارشاد دفاع کند. عضو کمیسیون فرهنگی در مجلس ششم ادامه داد: در این موارد حتی صحبت از تذکر و اخطار هم نبوده است که بگوییم در راستای همدلی صورت گرفته است. کنسرت‌های مجوز‌دار را لغو کرده‌اند یعنی به آقای وزیر و مدیران وزارت ارشاد که مجوز را صادر کرده‌اند گفته‌اند شما درست تشخیص نداده‌اید و این ما هستیم که می‌فهمیم چه کنسرتی صلاحیت برگزاری دارد لذا آقای جنتی باید از خود و همکاران‌شان در این خصوص دفاع کند.

راکعی با تأکید بر اینکه لغو کنسرت‌های مجوز‌دار اهانت به وزارت ارشاد است. گفت: صدور مجوز کنسرت‌ها به عهده وزارت ارشاد است. به همین دلیل وقتی وزیر در مورد این مسئله کوتاه بیاید به این معنا است که پذیرفته در مجموعه او اشتباهی صورت گرفته لذا مردم و مدیران، هنرمندان و مدیران وزارت ارشاد انتظار دارند که وزیر در این خصوص به‌درستی موضع‌گیری کرده و اجازه این‌طور از بالا رفتار کردن‌ها را ندهد.

لغو 9 کنسرت: تضییع حقوق مردم یا تبلیغات منفی؟!

سال گذشته زمانی که چندین کنسرت لغو شد، وزارت ارشاد در این خصوص اعلام موضع کرده که با هرگونه لغو کنسرت که مراتب قانونی آن طی شده و مجوز برای برگزاری دریافت کرده مخالف و از رفتارهای غیرقانونی گله‌مند هستیم. وزارت ارشاد همچنین اعلام کرد که نسبت به تعطیل شدن، لغو و برخوردهایی که با اجرای کنسرت‌های مجوزدار صورت گرفته مخالف است و این مسئله را مناسب حوزه فرهنگ و موسیقی کشور نمی‌داند و امیدواریم این مسائل تکرار نشود و سال 94 با لغو هیچ کنسرتی مواجه نشویم. چراکه به هر حال وقتی فرآیندی طی می‌شود برای برگزاری یک برنامه همه سازوکار آن پیش‌بینی شده و امیدواریم همه مسئولان استانی همکاری کنند تا یک برنامه فرهنگی - هنری بدون حاشیه اجرا شود و افرادی هم که در این زمینه خودسرانه عمل می‌کنند باید مورد پیگرد قرار گیرند چراکه افراد حق ندارند موجب تعطیلی و لغو برنامه‌ای شوند.

در این زمینه حساب برخی نهادها و افراد جداست، اما لازم است نهادهای مسئول در این زمینه وارد عمل شوند. مسئولانی هم که گاه در این زمینه با برخی از نظرات و آرای خود سعی می‌کنند در برابر یک تصمیم قانونی ایستادگی کنند وزارت ارشاد تذکراتی داده است، چراکه شائبه دخالت شرح وظایف یک قوه در قوای دیگر به وجود می‌آید. (آرمان)

در همین رابطه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه مراسم افتتاحیه بازار فیلم بخش بین‌الملل فیلم فجر ۳۳ درباره حمایت نیروی انتظامی از کنسرت‌ها و فیلم‌ها اعلام کرد که نیروی انتظامی از برنامه‌های مجوزدار حمایت می‌کند. او در پاسخ به سوال خبرنگار مهر که پرسیده بود در زمینه لغو برنامه‌های هنری مجوز‌دار چه اقدامی صورت گرفته است، گفته بود که با وزیر کشور در این باره صحبت کردم و وی هم در صورت لزوم به استانداری و نیروی انتظامی ابلاغ کرده است. مراسم هنری از جمله کنسرت‌های موسیقی، همایش‌ها و فیلم‌هایی که مجوز اجرا یا اکران دارند، مورد حمایت نیروی انتظامی قرار می‌گیرند تا این برنامه‌ها بتوانند بدون به‌وجود آمدن مشکلی برگزار شوند؛ اتفاقی که همچنان شکل عملیاتی پیدا نکرده و چنان جدی شده که به موضوع مهم روز تبدیل شده است.

اهمیت لغو کنسرت‌ها تا جایی پیش رفت که حسن روحانی در این باره گفته بود: وقتی در چارچوب قانون مجوز یک کنسرت داده می‌شود و از مردم دعوت می‌شود مردم بلیت می‌خرند و خودشان را آماده می‌کنند این‌گونه دخالت‌ها تضییع حقوق مردم است. از نظر ما مجوز قانونی زمانی که صادر می‌شود، لغو آن مجوز از طرف دستگاه‌هایی که قانوناً حق این کار را ندارند، کاملاً نادرست است.

سخنانی که رییس قوه قضاییه را به پاسخگویی واداشت. آملی لاریجانی بدون اشاره به سخنان رییس‌جمهور گفته بود که متأسفانه شنیدم در یک مجلسی یک روحانی بلند شده و گفته که لغو کنسرت‌ها خلاف حقوق مردم است. اولاً این داستان که در بحث لغو کنسرت‌ها در روزنامه و برخی رسانه‌ها منعکس شد، کاملاً کار تبلیغاتی بود. برحسب گزارش شورای امنیت از میان افزون بر 300 کنسرت تنها 9مورد لغو شده است آیا واقعاً این مقدار جای سروصدای رسانه‌ای داشت؟ آملی لاریجانی گفت: مسئله دیگر این است که متأسفانه فکر نادرستی در ذهن برخی مسئولان اجرایی وجود دارد و آن این است که اگر مجوز می‌دهند کسی حق ندارد مجوز آنها را ابطال کند که این حرف غلط و نادرستی است. مجوزهای دستگاه‌های اجرایی مانع انجام وظایف دستگا‌ه‌های دیگر نیست. دستگاه قضایی در بحث امنیتی وظایف خاصی دارد ممکن است مجوز برگزاری کنسرتی در یک سالنی داده شود اما دستگاه قضایی یا سیستم اطلاعاتی مطلع شود که قرار است بمبی منفجر شود که در این صورت دستگاه قضایی کنسرت را لغو می‌کند. وی خاطرنشان کرد: آیا شما قبول می‌کنید اجازه دهند یک کنسرتی زمینه رقص مشترک جوانان شود. بحث دستگاه قضایی نیز در برخی شهرها نیز از همین نوع بوده است.

خسارت متوجه کسانی است که مزاحمت ایجاد کرده‌اند، نه ارشاد

هرچند در این میان اهالی موسیقی نیز آرام ننشستند و در اوخر سال گذشته، در نشستی که در خانه موسیقی برگزار کردند، در تلاش بودند تا به شکلی مدنی بحث لغو کنسرت‌ها را پیگیر شوند. اعتراضی که هم تبعات مادی و هم روانی لغو کنسرت‌ها را به همراه داشت. در این جلسه رضوانی‌راد، مشاور حقوقی خانه موسیقی در سخنانی گفت: گاهی در بعضی جلسات مجبوریم درباره مسائلی توضیح دهیم که در هزاره سوم قابل توجیه نیست. یعنی در جامعه‌ای مجوز صادر می‌شود که این مجوز از سوی مراکز دارای صلاحیت تأیید شده و آن وقت یک نفر می‌آید و زیر همه‌چیز می‌زند. یعنی مثل قدیم است که هر کسی زورش بیشتر باشد، کارش پیش می‌رود.

حمید رضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی اما شروع این موضوع را حضور زنان نوازنده دانسته بود و در این نشست گفته بود که همه ما می‌دانیم قضیه بگیر و ببند در موسیقی، از جاهایی شروع شد و اول از حضور بانوان نوازنده روی صحنه خودداری کردند که هیچ وجهه قانونی ندارد. مگر می‌شود که در مملکتی، زنان حق آموزش موسیقی داشته باشند، اما حق اجرا نداشته باشند. این یک بام و دو هوا چه توجیهی دارد؟ او افزوده بود که این موضوع اول به دو استان مربوط بود و حالا 12 استان از حضور بانوان روی صحنه جلوگیری می‌کنند. (جنوب نیوز)

نشستی اعتراضی که سبب شد تا بحث لغو کنسرت‌ها شکل جدی به خود بگیرد و مسئولان امر خود را ناچار به پاسخگویی بدانند. حسین‌نوش آبادی معاون وزیر ارشاد در این زمینه گفته بود که وقتی مجوزی صادر می‌کنیم همه ابعاد قانونی و شرعی را در نظر می‌گیریم، بنابراین انتظار نداریم دیگران در برابر تصمیماتی که مبتنی بر قواعد حقوقی و ضوابط قانونی است ایستادگی کنند. ما در این راستا از طریق شورای تأمین که شامل مقامات انتظامی و اطلاعاتی و سیاسی هر استان هستند امور را هماهنگ می‌کنیم و همه این مسئولان باید تلاش کنند که تحت فشارها قرار نگیرند. اما به هر حال ما مجری نیستیم و تأمین امنیت در محیط و برخورد با حاشیه‌سازان و اقدامات علیه نیروهای تندرو وظیفه ما نیست و وظیفه مقامات ذی‌ربط است که ما از آنها خواستیم از این تصمیمات حمایت کنند تا اتفاقی نیفتد اما ما قوه قهریه نیستیم. ما مجوز می‌دهیم و در طول آن نظارت می‌کنیم تخلفی صورت نگیرد اما تأمین امنیت با دیگر نهادهاست.

او درباره حقوق مادی و معنوی که از افراد ضایع شده و جبران آن گفته بود که وزارت ارشاد در این راستا اگر احساس کند حقی از فردی ضایع شده و در صورت داشتن مجوز و نداشتن هیچ‌گونه تخطی اگر خسارتی به وی وارد شود این خسارت متوجه کسانی است که این مزاحمت‌ها را ایجاد کرده‌اند و وزارت ارشاد پیگیر حق او از طریق مجاری قانونی خواهد شد. اگر خسارت‌دیده شکایت کند ما خسارت‌ها را پیگیری می‌کنیم اما لازم است خود شخص شکایت کند.