آغاز آزمون سخت بخش‌خصوصی در صنعت نفت

بخش‌خصوصی تجهیزات صنعت نفت اگرچه در دوران تحریم از نظر مالی نحیف شده اما با اتکا به تلاش مهندسان به خودکفایی بالایی رسیده و امروز در آستانه آغاز دوران پساتحریم با بسته شدن پرونده هسته‌ای ایران، زمان آن رسیده است تا توانمندی داخلی‌ها در بعد ملی و بین‌المللی به نمایش گذاشته شود.نمایندگان بخش‌خصوصی در تجهیزات نفت بارها از برنامه‌های منسجم خود در دوران پساتحریم سخن گفته‌اند و اعلام کرده‌اند که هیچ نگرانی از آغاز این دوران نداریم و معتقدیم دوران شکوفایی و رشد شرکت‌های داخلی خواهد بود.

در این میان رضا پدیدار، عضو اتاق بازرگانی تهران و رئیس هیات‌مدیره استصنا به«فرصت امروز» می‌گوید: ‌«‌فعالان بخش‌خصوصی در تجهیزات صنعت نفت برنامه منسجمی برای همکاری با شرکت‌های خارجی دارند و از مدت‌ها قبل خود را در 10 گروه اساسی کالای نفتی آماده کرده‌اند. بعد از کنفرانس ipc و رونمایی از قراردادهای جدید نفتی و تأکید بر جوینت ونچر شدن شرکت‌های خارجی با شرکت‌های ایرانی، ما نیز چیدمان جدیدی از شرکت‌های خود براساس گروه‌های تخصصی تجهیزات ایجاد کردیم که این چیدمان براساس نیاز وزارت نفت بود.

همچنین در راستای اخذ تأیید صلاحیت از سوی شرکت ملی نفت به‌عنوان کارفرما گام‌های اساسی برداشته شد.»وی از رتبه‌بندی شرکت‌های سازنده تجهیزات خبر می‌دهد و می‌افزاید: «دوره زمانی اجرایی شدن طرح‌ها و پروژه‌های نفتی در پساتحریم به شش ماه زمان نیاز دارد و در این مدت بخش‌خصوصی فعال در حوزه صنعت نفت به آمادگی لازم دست خواهد یافت. در این میان نقاط قوت و ضعف شرکت‌ها شناسایی خواهد شد تا در زمان اجرا موفقیت بیشتری را کسب کنیم.»

پدیدار در تشریح بیشتر برنامه بخش‌خصوصی فعال در صنعت نفت می‌گوید: ‌«‌بخش‌خصوصی فعال در صنعت نفت در دوران تحریم به تکنولوژی‌های روز دست یافته است با این حال به دنبال شناسایی آخرین تکنولوژی در این حوزه خواهیم بود تا در زمان جوینت شدن بدانیم به دنبال چه نوع تکنولوژی هستیم. از سویی در توسعه مدیریت نیز به دنبال شرکت‌هایی خواهیم بود که موفق به حفظ جایگاه جهانی‌شان بودند.‌»‌ ‌

توانایی بالا در سرمایه‌گذاری و تأمین اعتبار برای پروژه‌ها به خصوص در بالادستی مسئله دیگری بود که این فعال بخش‌خصوصی به آن اشاره می‌کند و معتقد است:  «هر شرکت خارجی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در ایران باشد موردنظر ما نیست برای ما شرکت‌هایی دارای اهمیت خواهند بود که از نظر مالی توانمندی آنها احراز شود زیرا معتقدیم در حال حاضر همه شرکت‌ها توانایی مالی لازم را ندارد.‌»‌ ‌

ادغام شرکت‌های کوچک سازنده تجهیزات صنعت نفت از مدتی پیش به‌عنوان یک دغدغه و هدف اصلی مطرح شد و بنا است با بزرگ‌سازی شرکت‌ها، توانمندی شرکت‌ها از نظر فنی، اجرایی و مدیریت افزایش یابد تا در زمان جوینت شدن با شرکت‌های خارجی، داخلی‌ها حرفی برای گفتن داشته باشند. هم‌اکنون حدود 50 شرکت بزرگ تجهیزات نفتی در کشور وجود دارد که تمامی پروژه‌های نفتی از بالادست، میان‌دست و پایین دست حضور دارند.

پدیدار با تأکید بر اینکه بخش‌خصوصی نقشه راه برای مشارکت با شرکت‌های خارجی در بعد ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی ترسیم کرده است، می‌گوید: ‌«‌در فرآیند تعیین شده به موضوع زیرساخت‌های موجود برای ساخت تجهیزات، مسیر تولید و رویکرد صادرات کالا است نباید در این مسیر هیجان‌زده عمل کرد.‌»‌ ‌فعالان خصوصی و خصولتی در صنعت نفت در زمینه‌های مختلف فعالیت‌های گسترده‌ای داشتند و موفق شدند تا اقلام اساسی مورد نیاز در کشور را بومی‌سازی کنند.

در دوران پساتحریم آنچه اهمیت بیشتری به خود می‌گیرد، تعامل سازنده و اتحاد بخش‌خصوصی فارغ از خصوصی حقیقی یا خصولتی است. نماینده بخش‌خصوصی در حوزه نفت و شورای عالی راهبردی در این باره می‌گوید: ‌«‌در این زمینه اقداماتی شده است تا تمامی فعالان بخش‌خصوصی در کنار هم باشند و مسیر توسعه باید کامل شود. در حال حاضر فرصتی برای تشریح بیشتر این هماهنگی نیست اما اقدامات لازم صورت گرفته است و نگرانی در این زمینه وجود ندارد.‌»‌ ‌

اما در ارتباط با این موضوع فارس هاشم‌زاده، مدیرعامل شرکت ارتعاشات صنعتی ایران به «فرصت امروز» می‌گوید: ‌«‌مدت زمان زیادی از عدم حضور شرکت‌های برتر در حوزه نفت از جمله شیل و توتال در پروژه‌های نفتی گذشته است. شرکت‌های ایرانی که امروز رشد و توسعه خوبی در صنعت نفت داشته‌اند پیش از تحریم با شرکت‌های بزرگ همکاری داشتند و در کنار این شرکت‌ها و تعاملات سازنده موفق به تولید کالای اساسی نفت شدند.‌»‌ ‌

وی می‌افزاید:  «دوران پساتحریم و حضور شرکت‌های برتر صنعت نفت برای ما داخلی‌ها ایجاد نگرانی نخواهد کرد زیرا تجارب همکاری گذشته بیانگر این است که شرکت‌های داخلی می‌توانند روند توسعه‌ای خود را بهبود ببخشند و به موفقیت‌های بیشتری دست یابند تا شکل برد – برد در این دوران عملیاتی شود.‌»‌ ‌این فعال بخش‌خصوصی معتقد است شرکت‌های داخلی در این دوران باید هوشیار باشند تا اطلاعات کاملی از نحوه علاقه‌مندی شرکت‌های خارجی کسب کنند در این میان انجمن سازندگان تجهیزات نفت نیز با شفاف‌سازی اطلاعات می‌تواند گام مؤثری بردارد.

شرکت‌های ایرانی با بازاریابی می‌توانند به قراردادهای منسجم و برد – برد دست یابند. هاشم‌زاده امیدواری زیادی برای شرکت‌های داخلی در دوران پساتحریم دارد و می‌گوید: ‌«پرونده هسته‌ای ایران با طی فراز و نشیب‌های زیادی بسته شد، حال با تسهیل در ایجاد تعامل با شرکت‌های خارجی فرصت جدیدی برای بهبود وضعیت اقتصادی فراهم شده است.‌»‌ ‌