اما و اگرهای احیای دریاچه ارومیه

احیای دریاچه ارومیه در دولت یازدهم کلید خورد و کارهای اجرایی آن از اواخر سال گذشته آغاز شد. این دریاچه شور که حوضه آبریز کوچک اما تأثیرگذاری در شمال غرب ایران تشکیل داده دارای وسعتی حدود 52 کیلومترمربع است و از آب رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، تلخه رود، گادر، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌کند.

میزان آب دریاچه ارومیه تنها در طول دو دهه کاهش چشمگیر حدود 80 درصدی داشته و در حال خشک شدن کامل است. حفر 24 هزار حلقه چاه در زمین‌های اطراف دریاچه، ساخت بیش از 36 سد در این حوضه آبریز کوچک و تغییرات اقلیمی، دلایل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه اعلام شده است. کارشناسان همچنین می‌گویند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و محیط زیست منطقه را تغییر خواهد داد. با این تفاسیر دولت یازدهم عزم جزم کرده است تا دریاچه را احیا کند.

عیسی کلانتری، دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه و وزیر اسبق کشاورزی که البته حفر چاه‌ها و ساخت سدها در حوضه دریاچه از زمان وزارت وی رونق بسیار گرفت، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» از عملکرد مثبت ستاد احیا خبر می‌دهد و می‌گوید: در سال نخست که تثبیت وضعیت دریاچه است نتایج خوبی به دست آمده و ارتفاع دریاچه 5 میلیمتر مثبت شده است. این روند اگر در سال دوم نیز ادامه یابد، می‌توان به احیای دریاچه بیشتر خوشبین بود.

وی به تخصیص اعتبار 1950 میلیارد تومانی دولت در سال 94 اشاره و تأکید می‌کند: ما باید براساس برنامه‌های پیش‌بینی شده تا ابتدای سال 1402 دریاچه ارومیه را به تراز اکولوژیکی برسانیم. کلانتری در این راه خواستار کمک‌های مردم، نمایندگان مجلس، سازمان‌ها و مسئولان دولتی شده و تصریح می‌کند: نمایندگان مجلس نباید دریاچه را به بهای کرسی نمایندگی بفروشند. دریاچه سیاسی نیست و ما نیز قصد نداریم کارهای سیاسی بکنیم یا رقیب انتخاباتی نمایندگان مجلس در این حوزه شویم.

اسماعیل کهرم، مشاور رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز در یادداشتی، عملکردها در احیای دریاچه ارومیه را نامطلوب دانست و گفت: تاکنون برنامه‌های احیا موفقیت‌آمیز نبوده است. برای احیای دریاچه تنها پول کافی نیست و آب برای دریاچه نمی‌آورد بلکه باید درست مدیریت کرد. وی با اشاره به سخنان و وعده‌های شعارگونه برخی مسئولان در ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم، تأکید می‌کند: شعارهای وزیر نیرو تاکنون رنگ واقعیت به خود نگرفته و آب پشت سدها به دریاچه ارومیه سرازیر نشده است. البته آقایان در پاسخ به درخواست ما می‌گویند که پشت سدها هم آب نداریم! خب اگر این طور است چرا این سدها ساخته شده و همچنان نیز ساخته می‌شوند؟

کهرم در پاسخ به پرسش خودش می‌گوید: سد‌سازی اگر برای کشور آب ندارد برای عده‌ای نان دارد. در آمریکا و برخی کشورهای دیگر تخریب سدها انجام می‌شود اما ما مدال قهرمانی سدسازی بر سینه می‌زنیم.