خوردگی تجهیزات نفتی در بی‌خبری مسئولان

نبود اطلاعات و تجربیات دقیق در مدیریت خوردگی در صنعت 108 ساله نفت، مسئله کم اهمیتی نیست که بتوان از کنار آن به سادگی گذشت، اینکه رئیس انجمن خوردگی اعلام می‌کند نمی‌دانیم هزینه خوردگی چقدر است و اطلاعات دقیقی از روند خوردگی تجهیزات صنعت نفت با وجود برخی پژوهش‌ها اعلا م نمی‌شود بیانگر این است که صنعت نفت ایران ذره ذره در سایه اهمال مدیران آن در حال نابودی است و برای سرپا نگه داشتن آن باید هزینه‌های گزافی کرد.شانزدهمین کنگره ملی خوردگی و سومین کنگره خوردگی صنعت نفت سوم تا پنجم آذرماه امسال در پژوهشگاه صنعت نفت با حضور مسئولان کشوری برگزار می‌شود. اعداد شانزده و سوم در این کنگره بیانگر این است که توجه مسئولان به موضوع خوردگی موضوع تازه‌ای نیست اما با این حال همچنان مسئولان مربوطه به جای ارائه آمار دقیق از وضعیت خوردگی در صنعت نفت از واژه‌هایی از قبیل «آمار مربوطه به درستی در دست نیست» یا «فعلا نمی‌توان آماری ارائه کرد» و غیره استفاده می‌کنند.

جابر نشاطی، رئیس انجمن خوردگی ایران و رئیس پژوهشکده حفاظت صنعتی پژوهشگاه صنعت نفت در تشریح وضعیت خوردگی در کشوردر نشست خبری که روز گذشته برگزار شد، با استناد به منابع علمی اظهار کرد: «حدود هشت دهم تا ٥ درصد تولید ناخالص ملی هر کشور را هزینه‌های خوردگی شامل می‌شود که در ایران این رقم، 3درصد است. بر این اساس با توجه به درآمد 400 میلیارد دلاری تولیدناخالص در سال کشور، حداقل 10 میلیارد دلار در سال هزینه خوردگی وجود دارد. «این در حالی‌است که خسارت‌های مستقیم خوردگی هزینه بالایی را به واحدهای صنعتی وارد می‌کند و حتی سبب خسارت‌های جانی نیز می‌شود اگرچه نسبت خسارت‌های غیرمستقیم خوردگی چند برابر خسارت‌های مستقیم در واحد صنعتی است.

٢٠ درصد هزینه‌های خوردگی در صنعت نفت

رئیس انجمن خوردگی ایران با اشاره به اینکه در کل دنیا بیش از ٢٠ درصد هزینه‌های خوردگی در صنعت نفت صورت می‌گیرد، درباره میران خوردگی در صنعت نفت آمار دقیقی ارائه نکرد و افزود: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که می‌توان با مهندسی خوردگی مانع از خوردگی شد البته برای موفقیت در این زمینه الگوی مدیریت خوردگی ارائه کرد. بر اساس گزارش‌های موجود در صورت اعمال مدیریت و الگوی مناسب می‌توان تا 30درصد میزان خسارت خوردگی را کاهش داد.»

وی با اشاره به اینکه عدم آگاهی از فرآیند خوردگی و نبود تعریف از فرآیندهای خوردگی سرعت خوردگی در صنعت نفت را افزایش داده است، اعلام کرد: «اقدامات متعددی در مدیریت خوردگی انجام شده است که می‌توان به تهیه نرم افزارهای مدیریت خوردگی اشاره کرد. در همین راستا نرم افزارهایی با عناوین هزینه مدیریت خوردگی، ارزیابی ریسک خطوط لوله، پایش خوردگی و مدیریت پوشش صنعتی تهیه شده است. البته نرم افزار پایش خوردگی در پالایشگاه بندرعباس، پتروشیمی بیستون و گاز پارسیان اعمال شده است.»نشاطی دراین نشست موضوع جالبی از وضعیت پوشش صنعتی لوله‌های صنعت نفت ارائه کرد. گفته این مقام مسئول، در  این زمینه مشکلات متعددی وجود دارد به‌طوری به‌جای اینکه عمر مفید پوشش لوله‌ها 10 سال باشد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که با تنوع آب و هوایی در کشور عمر پوشش لوله‌ها زیر دو سال است.

70درصد از تجهیزات صنعت نفت در معرض خوردگی

در این نشست از مسئولان درباره میزان خوردگی صنعت نفت سؤال پرسیده شد و خواسته شد با توجه به سابقه یکصد ساله این صنعت و اهمیت آن، آمار دقیقی ارائه شود. علیرضا اصل عربی، مدیرکل راهبردی نظام نگهداری، تعمیرات معاونت امور مهندسی وزارت نفت در این باره به «فرصت امروز» گفت: «آمار واقعی وجود ندارد و آمار مربوطه به درستی در دست نیست و قادر نیستیم اعداد بگوییم اما به طور وزنی می‌گویم که 70درصد از تجهیزات صنعت نفت میکانیکی و سازه است که در تهدید خوردگی قرار دارد. تقریباً 5/4 درصد از درآمد ناخالص کشور صرف خوردگی می‌شود و هرساله 2 تا 5/2 درصد از سرمایه گذاری‌های صنعت نفت صرف خوردگی می‌شود.»

وی با بیان اینکه تنها در یکی از شرکت‌های معتبر وزارت نفت میزان خوردگی بالای 5 درصد است، تأکید کرد: «تلاش داریم از ظرفیت بند (ل) ماده 12 قانون موانع رفع تولید از ظرفیت‌های بخش خصوصی درمدیریت خوردگی استفاده کنیم.»نشاطی، رئیس انجمن خوردگی ایران نیز در پاسخ به این پرسش با اشاره مجدد به آمار ارائه شده در این نشست، به خبرنگار فرصت امروز گفت: «فعلاً نمی‌توان آماری ارائه کرد با این حال در یکی از پالایشگاه‌های گازی تحقیقی برای میزان خوردگی انجام شد که به‌طور روشن نمی‌توان نتایج آن را اعلام کرد و اگر بخواهیم نظام خوردگی را در کشور مستقر کنیم حداقل به پنج سال زمان نیاز داریم.»

در ادامه علیرضا اصل عربی از تهیه سند راهبردی مدیریت خوردگی و استقرار نظام مدیریت خوردگی در این صنعت خبر داد و گفت: «یک سال است که این سند توسط وزیر نفت به چهارشرکت اصلی به منظور اجرایی شدن ابلاغ شده است.» به گفته اصل عربی شناختی از مدیریت خوردگی در صنعت نفت وجود ندارد، با این حال در 12 بند سند راهبردی مدیریت خوردگی به تدوین نقشه راه، تدوین آیین نامه مشخص برای ‌مشاوران و پیمانکاران از 400شرکت موجود، توجه به پژوهش، طلب نظام برنامه‌ریزی از چهار شرکت وزارت نفت و مدیریت توجه شده است. همچنین روش‌های پیشگیرانه در حال حاضر تبدیل به روش‌های پیش اقدام شده است و در این زمینه سیستم‌هایی را طراحی می‌کنند که خرابی را به صفر برساند. در کشور نزدیک 200 استاندارد برای مهندسی خوردگی تدوین شده است و یکی از اهداف سند توسعه استانداردها به روزرسانی و بومی‌سازی آنها با توجه به شرایط آب و هوایی است که شرکت‌های شل و بی‌پی در این زمینه اطلاعات اساسی را جمع‌آوری کردند در حالی که ایران هنوز سیستم حسابداری صنعتی در نفت را ندارد.