سالی که نکوست از بهارش پیداست

ماه‌های پیش از سال نوی پارسی، برای ایران ماه‌هایی امیدوار‌کننده بودند، لغو تحریم‌ها، عقد قراردادهای اروپایی، خرید هواپیما و... باعث شدند مردم ایران سال نو را با امید بیشتری آغاز کنند. در خصوص آینده اقتصادی ایران در شرایط پساتحریم گمانه‌زنی‌های پرتعدادی وجود دارد، که اغلب پیام‌هایی امیدوارانه دارند و چشم‌اندازی مثبت از آینده این کشور ترسیم می‌کنند. با این حال همین گمانه‌زنی‌های مثبت نیز حاوی برخی نکات است که می‌تواند جالب توجه باشد.

از انرژی طبیعی تا انرژی مردمی

جیم راندل، تحلیلگر مسائل اقتصادی خاورمیانه و مدرس دانشگاه واشنگتن معتقد است ایران بسیاری از پتانسیل‌های لازم برای ورود به شرایطی مرفه‌تر و باثبات بالاتر را داراست. بازار بورس ایران که در طول سال‌های تحریم چندان رونق چشمگیری نداشت، اکنون می‌تواند پرقدرت‌تر عمل کند و فعالیت‌های خود را گسترش دهد. بخش انرژی در ایران نیز از سایه تحریم‌ها خارج شده و چه در بخش توسعه و گسترش فناوری و چه در بخش صادرات دامنه فعالیت وسیع‌تری به دست آورده است. بنا بر احتمالات موسسه مطالعاتی پیترسون، بسیاری از کشورهای غربی چون فرانسه و آلمان تمایل دارند در بخش انرژی ایران سرمایه‌گذاری کنند، این سرمایه‌گذاری می‌تواند به رونق بخش انرژی ایران در سال جدید بیفزاید.

هاف بائر، اقتصاددان نیز در مصاحبه‌ای مطبوعاتی، قشر جوان و بیکار ایران را به‌عنوان بخشی از انرژی انسانی توصیف کرده که می‌توانند در سال جدید به احتمال کاریابی خود امیدوارتر باشند. این گمان هنگامی تقویت می‌شود که به تحصیلات عالی بسیاری از جوانان جویای کار از یک سو و از سوی دیگر احتمال توسعه فضای ساخت و تولید قطعات ماشین، محصولات نرم‌افزاری، دیجیتال و... در ایران توجه کنیم.بنابراین اگر شانس کاریابی جوانان ایرانی در سال جدید را محتمل‌تر بدانیم، ایجاد تغییراتی در نرخ رفاه جامعه نیز دور از ذهن نخواهد بود.

آینده ایران روشن است؟

چندی پیش خبرگزاری الجزیره با تیتر «پس از لغو تحریم‌ها؛ چه چیز در انتظار آینده ایران است؟» به بررسی آینده اقتصادی ایران پرداخته است. در این مقاله با اشاره به پیش‌بینی‌های مثبت صندوق بین‌المللی پول در خصوص اقتصاد ایران، به این نکته پرداخته شده که اقتصاد این کشور بیش از هر بخش می‌تواند از بخش تولید و توسعه همکاری با کشورهای قدرتمند سود ببرد. همچنین با لغو تحریم‌ها و ورود آزادانه کالاهایی که پیش از این در ایران با قیمت‌های نجومی معامله می‌شد، می‌توان انتظار داشت میزان رضایت شهروندان از وضعیت اقتصادی کمی بهبود یابد.

از سوی دیگر توسعه صادرات در بخش‌های نفت و گاز می‌تواند نگرانی‌های دولت در بخش تامین بودجه را تا حدودی از میان بردارد. پایگاه خبری ‌ای‌بی‌سی نیز در گزارشی به لزوم جلب سرمایه‌های خارجی در ایران اشاره می‌کند. براساس این گزارش، جلب سرمایه‌های خارجی می‌تواند تا حد زیادی به مهار تورم در طول سال آینده کمک کند و روند توسعه را تسریع بخشد.

مارکوس جورج، تحلیلگر اقتصادی ساکن دوبی می‌گوید؛ در صورتی که ایران موفق شود موقعیت فعلی را حفظ کرده و با کشورهای غربی مناسبات طولانی مدت و قراردادهای پرشماری برقرار کند، بعید نیست که به‌عنوان بازار قابل اطمینان و معتبری در منطقه شناخته شده و رقبایی چون امارات و ترکیه را به چالش جدی بکشد. درواقع ایران می‌تواند در سال‌های آتی به تبدیل شدن به قطب تجاری پرطرفداری در منطقه امیدوار باشد.

در بخشی دیگر از همین گزارش، اما به چالش‌های جدی ایران در ماه‌های آتی اشاره شده است، چالش‌هایی چون؛ وجود برخی نقایص در زیرساخت‌های تجاری و اداری، مشکلات دولت برای کاهش هرچه سریع‌تر نرخ بیکاری و فقدان حضور پررنگ بخش خصوصی در اقتصاد.

ضرب‌المثلی که احتمالا صحیح است

پایگاه خبری المانیتور با اشاره‌ای ظریف به ضرب المثلی ایرانی در گزارشی وضعیت آتی ایران را این‌گونه بررسی کرده است:یک ضرب المثل قدیمی ایرانی که از شعری از شیخ بهایی به امانت گرفته شده می‌گوید: «سالی که نکوست از بهارش پیداست»، شرایط این روزهای اقتصاد ایران نشان می‌دهد این ضرب المثل چندان غیرواقعی نیست و احتمالا ایران در سال جدید وضعیتی نیکوتر از پیش خواهد داشت. توافق هسته‌ای بر بسیاری از ارکان اساسی زندگی مردم چون بیکاری، تورم، نرخ ارز و سرمایه‌گذاری‌های بخش بین‌الملل اثر داشته و خواهد داشت.

توسعه بخش‌هایی چون گردشگری و صنایع و معادن نیز جزو احتمالات پررنگ آتی در اقتصاد ایران خواهند بود. با این وجود برای تداوم نکو بودن شرایط نیاز به مدیریتی جامع و استراتژیک حس می‌شود. درواقع آینده ایران تا حد زیادی متاثر از تصمیم‌گیری‌های دولتمردان است. این زاویه دید، در نشریه مطالعات خاورمیانه نیز به چشم می‌خورد. در بخشی از گزارش این نشریه به لزوم سیاست‌های مالی پر قدرت و آینده‌نگرانه در ایران تاکید شده و برای پایدار ماندن شرایط رو به رشد برخی ملاحظات و برنامه‌ریزی‌ها الزامی قلمداد شده است.