شاید قفل رکود بازار خودرو شکسته شود

بازار خودرو این روزها درگیر چالش کمبود تقاضایی شده که بخشی از آن به اعتقاد کارشناسان در اثر شرایط پساتحریم و انتظارات مردم است و بخش دیگری از آن به کمپینی برمی‌گردد که در مقابل خودروسازان در فضای مجازی شکل گرفته است.  افکار عمومی در انتظار کاهش قیمت در حالی تقاضای خود را عقب انداخته که محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، به‌عنوان مهم‌ترین مسئول بخش صنعت، این انتظار را رد می‌کند و می‌گوید کاهش قیمتی در کار نیست؛ موضوعی که کارشناسان صنعت خودرو نیز براساس مولفه‌های هزینه تمام شده آن را نادرست می‌دانند.

اما موضوع مهم دیگر این است که شورای رقابت به‌عنوان متولی قیمت‌گذاری خودرو -با وجود اینکه به گفته وزیر صنعت افزایش قیمت را نیز به تصویب رسانده- اعلام آن را به تعویق انداخته است. البته بخشی از این تعلل به روشن نشدن انحصاری بودن یا نبودن خودرو برمی‌گردد که پرونده‌اش همچنان در شورای اقتصاد خاک می‌خورد. حالا پرسش اینجاست که این تاخیر در اعلام افزایش قیمت خودرو، در شرایطی که مصرف‌کننده همچنان در انتظار کاهش قیمت است، چه تاثیری بر بازار دارد؟

بهرام شهریاری، کارشناس صنعت خودرو در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «تاخیر در اعلام افزایش قیمت خودرو، قطعا در بازار موثر است. زیرا اکنون مردم منتظر کاهش قیمت خودرو هستند و این انتظار تبدیل به یک کشمکش غیراصولی شده است. البته من همچنان تاکید می‌کنم که قیمت‌گذاری خودرو، به شورای رقابت مربوط نمی‌شود. قیمت دارای مولفه‌هایی است که طبق آن محاسبه می‌شود. قیمت‌گذاری میلی نیست و این‌گونه نیست که شورای رقابت بخواهد بالا و پایینش کند. انتظار برای ارزان شدن خودرو و ورود برندهای جدید خارجی یکی از آسیب‌های است که باعث رکود شده است.»

محمدرضا نجفی منش، رئیس کمیسیون فضای کسب‌و‌کار اتاق بازرگانی تهران و کارشناس صنعت خودرو نیز در پاسخ به این پرسش به «فرصت امروز» می‌گوید: «اگر افزایش قیمت اعلام شود، به بهبود شرایط بازار کمک می‌کند، چون موجب می‌شود انتظار غلط مردم برای کاهش قیمت خودرو در شرایط پساتحریم از بین برود. نکته دیگر این که دولت در حال یکسان‌سازی نرخ ارز است طبیعتا افزایش قیمت را در پیش خواهد داشت.»

عبدالله بابایی، معاون پیشین بازاریابی و فروش ایران خودرو نیز درباره این پرسش در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» اظهار می‌کند: «طبیعتا اعلام افزایش قیمت می‌تواند کمک‌کننده باشد اما شاید این تاثیر محسوس نباشد. متاسفانه ما از نظر فرهنگی عادت کرده‌ایم چیزی را بخریم که برایش در صف بایستیم، وقتی که شرایط بهتر می‌شود نا‌خودآگاه احساس می‌کنیم که زیاده‌روی است. در صورتی‌که امروز بهترین شرایط برای خرید است.»

او می‌افزاید: «قسطی فروختن خودرو دال بر خرابی بازار نیست. امروز خودروسازان این شرایط را برای مشتری به وجود آورده‌اند. نکته دیگر این است که مردم در انتظار ارزان شدن خودرو هستند، در صورتی‌که همه قیمت‌ها افزایش پیدا کرده است.»

کمپین دردسر ساز

کمپین نخریدن خودرو نیز این روزها به دردسری برای خودروسازان تبدیل شده و تقریبا موضوع روز همه شبکه‌های اجتماعی است. کمپینی که به اعتقاد وزیر صنعت پیوستن به آن خیانت است و به اعتقاد کارشناسان آب به آسیاب خودروهای چینی ریختن.

شهریاری درباره این کمپین معتقد است: «‌کمپینی که علیه خودروسازان راه افتاده، آب به آسیاب چینی‌ها ریختن است. به اعتقاد من این کمپین نظام یافته عمل می‌کند و یک جریان خود به خودی نیست و به کام خودروسازان خارجی تمام می‌شود. اگر مردم می‌خواهند کمپینی هم تشکیل بدهند، باید به شکلی باشد که خودروسازی متحول شود، مثلا به بحث کیفیت بپردازند نه اینکه علیه یکی از صنایع اصلی کشور حرکت کنند. با نخریدن خودروی داخلی و رفتن به سمت خودروهای خارجی مشکلی حل نمی‌شود و فقط صورت مسئله پاک می‌شود.»

همچنین نجفی‌منش در این زمینه تصریح می‌کند: «زمان جنگ یک طنز وجود داشت. در آن زمان هواپیمای ایران بغداد را بمباران می‌کرد و هواپیماهای عراق ایران را می‌زدند. همان موقع این طنز شکل گرفت که هر کس کشور خودش را بمباران کند تا این همه مسافت هم طی نشود. حکایت این کمپین نیز همین است، این کمپین دارد کاری را که کشورهای دیگر نتوانستند در زمان تحریم بر سر ایران بیاورند، تمام می‌کند.»

بابایی نیز این کمپین را بازی شبکه‌های اجتماعی می‌داند و می‌گوید: «این کمپین اثری نخواهد داشت و فقط تعلل به وجود آورده البته در این شرایط نیز مصرف‌کننده‌ای که نیاز داشته باشد، اقدام به خرید می‌کند.»

با اینکه وزیر صنعت وجود رکود در همه صنایع را رد می‌کند اما این نکته را هم می‌گوید که میزان فروش در صنایع بزرگ آنگونه که مورد‌نظر بوده، پیش نمی‌رود. حالا اما صنعت خودرو در نوک پیکان خشم افکار عمومی قرار گرفته و از سوی دیگر، نهادهای سیاست‌گذاری نیز در مورد آن همانند مردم با تعلل تصمیم‌گیری می‌کنند؛ تعللی که به نظر می‌رسد بیش از آنکه به نفع این صنعت باشد، به زیان آن است.