ممنوعیت کشت محصولات آب‌بر چاره‌ساز است؟

محدودیت کشت در برخی مناطق کشور که دچار چالش یا تنش آبی شده‌اند از سال گذشته در دستور کار وزارت کشاورزی و نیرو قرار گرفته است. این دستورالعمل که با مخالفت کشاورزان روبه‌رو شده بدون ارائه هیچ راهکاری تنها محدودیت کشت برخی محصولات آب‌بر مانند هندوانه، برنج و سیب‌زمینی را ترویج می‌کند. در برخی استان‌ها مانند خوزستان مسئولان آب منطقه‌ای وزارت نیرو نیز از تخصیص حقابه‌های کشاورزان خودداری می‌کنند که این موضوع نارضایتی کشاورزان و حتی مدیریت جهادکشاورزی استان را نیز درپی داشته است. ادامه این محدودیت‌ها به استان‌های دیگر نیز کشیده شده و بر همین اساس، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان از ممنوعیت کشت گیاهان آب‌دوست در اراضی کشاورزی این استان خبر داده است. 

علی امید سیفی به ایرنا گفت: با توجه به تداوم خشکسالی و کاهش چشمگیر آب رودخانه‌ها کشت هندوانه، سیب‌زمینی، ذرت، برنج و سایر گیاهان آب‌دوست در استان ممنوع شده است. از روستاییان، کشاورزان و بهره‌برداران اراضی حاشیه رودخانه‌های لرستان به‌خصوص رودخانه کشکان و سرشاخه‌های آن در محدوده شهرستان‌های خرم‌آباد، سلسله، چگنی و پلدختر درخواست می‌شود از کشت سبزیجات، صیفی، جالیز و کشت‌های تابستانه و پاییزه خودداری کنند. وی با اشاره به اینکه مسئولیت هرگونه خسارت ناشی از عدم تأمین آب به عهده بهره‌برداران است افزود: با متخلفان ازطریق مراجع قانونی برخورد می‌شود. اکنون 14 هزار هکتار اراضی کشاورزی استان زیر کشت گیاهان آب‌دوست می‌رود که در مجموع 410 میلیون مترمکعب آب در این اراضی مصرف می‌شود. 

علی امید سیفی افزود: این میزان برداشت آب خسارت جبران‌ناپذیری به سفره‌های آب زیرزمینی و سطحی وارد کرده است. محصول هندوانه به‌عنوان آب‌دوست‌ترین محصول، موجب برداشت حجم بسیاری از آب‌های استان شده است. وی سطح زیرکشت این محصول در استان را شش هزار هکتار برشمرد و تصریح کرد: به‌طورمتوسط برای تولید هر کیلوگرم هندوانه 500لیتر آب مصرف می‌شود و چنانچه از هر هکتار 70 تن محصول برداشت شود در مجموع 210 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی و سطحی برای تولید هندوانه دراستان مصرف می‌شود. وی تشکیل گروه‌های 60 نفره گشت و بازرسی به منظور جلوگیری از اضافه برداشت چاه‌های مجاز و پلمب چاه‌های غیر‌مجاز و جلوگیری از کشت گیاهان آب‌دوست که باعث خشک شدن چاه‌ها، نشست زمین و افت شدید آب‌های زیرزمینی و در نهایت تبدیل دشت‌ها به دشت ممنوعه می‌شود را اولویت کاری شرکت عنوان کرد. حال باید دید که این محدودیت کشت و منع کشاورزان از کاشت محصولات آب‌بر تا چه میزان بر تعادل‌بخشی ذخایر آب‌های زیرزمینی کشور که به‌شدت رو به کاهش گذاشته است، تأثیر دارد.