نقشه‌های فرش ایران به ۱۹ گروه اصلی و تعداد زیادی طرح‌های فرعی تقسیم می‌شود

طرح‌های آثار باستانی و ابنیه اسلامی: این طرح‌ها از ساختمان‌ها و کاشی‌کاری‌ها و اشکال هندسی و تزیینی بناها الهام گرفته شده است. مانند مسجد شیخ‌لطف‌الله، مسجد کبود، مقبره شیخ‌صفی، گنبد‌قابوس، تخت‌جمشید، طاق‌بستان و طاق‌کسری.

طرح‌های شاه‌عباسی: اساس کلیه طرح‌های شاه‌عباسی بر مبنای کاربرد گل معروف شاه‌عباسی.

طرح‌های اسلیمی: شکل اصلی این طرح را شاخه‌های دورانی در میان برگ‌ها تشکیل می‌دهد. معروف‌ترین اسلیمی‌ها، اسلیمی دهن اژدر است. این طرح نیز به لحاظ تغییرات و دخل و تصرف‌ها به گروه‌های فرعی بسیار تقسیم شده است.

افشان: با آنکه در طرح‌های فرش معمولا کلیه اجزا و اشکال، به هم پیوسته و مرتبط هستند، انگار قلم نقاش از هنگام شروع طرح تا پایان آن تحرک و ارتباط خود را قطع نساخته است.

بته‌ای (بته‌جقه): طرح بته‌ای تجرید‌یافته درخت سرو است. بته‌های سرکج فرش ایران که به بته‌جقه شهرت یافته است در طرح‌های بته‌ای به اندازه و اشکال مختلف به چشم می‌خورد.

طرح‌های اقتباسی: گفته می‌شود اغلب طرح‌های این گروه شباهت زیادی به طرح‌های فرش مناطق مرزی ایران و کشورهای همسایه و حتی سایر کشورها دارد و به همین دلیل آنها را اقتباسی می‌نامند مانند طرح‌های معروف به قفقازی و گوبلنی.

بندی یا واگیره‌ای: منظور از استعمال واژه‌ بندی این است که یک قطعه کوچک از یک طرح در سرتاسر فرش چه از جهت طول و چه از سمت عرض تکرار شود. چون این قطعات در مرحله تکرار به هم می‌پیوندند، آن را بندبندی یا واگیره می‌نامند.

درختی: با وجودی که در طراحی فرش اساس کار را شاخه و برگ‌ها تشکیل می‌دهد ولی در طرح‌های درختی سعی شده است تا وجه تشابه زیاد با طبیعت حفظ شود.

ترکمن یا بخارا: طرح فرش‌های ترکمن از لحاظ هندسی و شکستگی خطوط در ردیف طرح‌های ایلی و خاص مردم کوچ‌نشین است که به‌طور ذهنی و بدون نقشه بافته می‌شود.

شکارگاهی: بنیاد اصلی این گروه از طرح‌ها نمایش صحنه‌های شکار و شکارگاه است. به‌نحوی‌که در قسمت‌های مختلف طرح یک سوار‌کار با وسیله‌ای همانند تیر و کمان یا نیزه مشغول شکار آهو یا سایر جانوران است.

قابی یا خشتی: متن فرش در این طرح‌ها به قسمت‌ها یا قاب‌های مختلفی تقسیم شده که به‌طور منظم در کنار هم قرار دارند و در داخل هر قاب با گل و برگ‌های مختلفی تزیین شده است.

گل فرنگ: کلیه طرح‌های این گروه بر مبنای گل‌های طبیعی به‌ویژه گل رز با رنگ‌های بسیار روشن نظیر زرد، آبی و سرخ است.

گلدانی: در طرح گلدانی اغلب شکل گلدان در اندازه‌های مختلف به چشم می‌خورد. گاه یک گلدان بزرگ پر از گل تمام فرش را می‌پوشاند. گاه چند گلدان کوچک به‌طور متقارن در اطراف متن یا دنبال هم سرتاسر متن را فرا‌می‌گیرد.

محرابی: طرح اصلی در این گروه بر مبنای محراب مسجد است. در این طرح‌ها معمولا محراب را با تزییناتی از قبیل قندیل، گلدان و حتی درختچه‌های کوچک می‌پوشانند و گاه دو طرف محراب را با ستون‌های بزرگی که سقف محراب روی آن قرار دارد نشان می‌دهند.

ماهی درهم: طرح ماهی درهم از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین طرح‌های فرش ایران است. این طرح اغلب به‌صورت یک واگیره است و بافنده همان واگیره را در طول و عرض فرش تکرار می‌کند. در این طرح یا واگیره یک حوض به‌صورت لوزی با چهار برگ و ماهی در اطراف آن مشاهده می‌شود.

محرمات: طرح محرمات به طرح‌هایی در فرش اطلاق می‌شود که قطعاتی از یک نقشه در طول فرش تکرار و عرض فرش در متن به چند ردیف تقسیم شود و هر ردیف آن از رنگ و طرح مشخص از ابتدا تا انتهای فرش ادامه پیدا می‌کند و به‌طور‌راه راه ترسیم می‌شود. این طرح در بعضی از نقاط ایران به نام قلمدانی مشهور است.

هندسی: در این طرح از انواع اشکال هندسی استفاده می‌شود، معمولا خطوط زاویه دارند و به‌طور دورانی و قوسی شکل حرکت نمی‌کنند.

ایلی: این طرح‌ها از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین طرح‌ها در فرش‌بافی ایران بوده است و مخلوق ذهن قالیبافان بومی است. طبیعت و محیط زندگی آنها به ساده‌ترین شکلی در طرح این فرش‌ها منعکس شده است.

تلفیقی: علاوه بر طرح‌های نامبرده بالا که هریک دارای نام‌های مشخص و معین هستند، به مرور زمان طرح‌های دیگری هم از ترکیب و تلفیق دو یا چند طرح به‌وجود آمده است.