نمایشگاه کتاب؛ رویدادی باشکوه برای کتاب‌ بازها

نمایشگاه‌های کتاب برای بسیاری از علاقه‌مندان کتاب و کتابخوانی به مثابه یک رویداد باشکوه است. درواقع فضای نمایشگاه مانند یک منوی اشتهابرانگیز انواع و اقسام ذائقه‌های کتابخوانان را پوشش می‌دهد.

با وجود اینکه این روزها اکثر فروشگاه‌های کتاب به صورت آنلاین و از طریق نسخه‌های الکترونیک نیز کتاب‌های خود را در معرض فروش قرار داده‌اند، اما لذت حضور در فضای نمایشگاه کتاب و ورق زدن نسخه‌های کاغذی و چاپی برای بسیاری از کتابخوانان حرفه‌ای رنگ و بویی مضاعف دارد.

اما فارغ از این موضوعات، صنعت نشر و فروش کتاب در برخی کشورها موفق‌تر است و در برخی دیگر چندان رونقی ندارد. به تبع این میزان رونق یا عدم رونق، استقبال مخاطبان از نمایشگاه‌های کتاب متفاوت است، همین امر میزان اثربخشی اقتصادی نمایشگاه‌های کتاب را دستخوش تغییر می‌کند.

مشهورترین نمایشگاه‌های دنیا و فرصت‌های اقتصادی

اگرچه بسیاری از نمایشگاه‌های کتاب در سراسر دنیا عنوان بین‌المللی را به دوش می‌کشند، اما برخی نمایشگاه‌ها موفق‌تر و محبوب‌تر از سایرین عمل کرده‌اند.

نمایشگاه بین‌المللی قاهره

این نمایشگاه که هر سال اواخر ژانویه در قاهره برگزار می‌شود، به‌عنوان قدیمی‌ترین و معتبرترین نمایشگاه کتاب در جهان عرب شناخته می‌شود. میزان بازدیدکنندگان این نمایشگاه میلیونی است و در سال 2006 پس از نمایشگاه فرانکفورت رکورد پربازدیدکننده‌ترین نمایشگاه جهان را به خود اختصاص داد.

اگرچه این نمایشگاه در سال 2011 به علت جریانات سیاسی و تحولات مصر متوقف شد، اما دور جدید برگزاری این نمایشگاه مجددا آغاز شد و در سال 2014 بالاتر از 700 ناشر معتبر از 24 کشور دنیا در این نمایشگاه حضور داشتند.

تجربه برگزاری این نمایشگاه نشان داده، آشنایی ناشران داخلی با ناشران بین‌الملل، توسعه فضاهای فرهنگی، ایجاد محلی برای تبادل اطلاعات و دانش عمومی و تخصصی و جذب اسپانسرهای متعدد تبلیغاتی از داخل و خارج کشور، باعث تمایل دولت برای برگزاری هر ساله این نمایشگاه پرسود شده است.

نمایشگاه بین‌المللی دهلی نو

افزون بر نمایشگاه دهلی نو، نمایشگاه کتاب کلکته نیز جزو پرآوازه‌ترین نمایشگاه‌های کتاب هند است، اما علت اهمیت بیشتر نمایشگاه دهلی نو، قدمت و اعتباری است که از سال 1972 تاکنون حفظ شده است. در این سال، دو سازمان توسعه تجارت هند و سازمان ملی کتاب این کشور با همکاری یکدیگر سنگ‌بنای این نمایشگاه را ایجاد کردند و باعث شدند اکنون نمایشگاه دهلی نو در بین برترین نمایشگاه‌های جهان رتبه‌بندی شود.

در خصوص فرصت‌های اقتصادی این نمایشگاه همین نکته کافی است که هند سومین بازار بزرگ برای چاپ و مطالعه نشریات انگلیسی‌زبان است و 12000 ناشر برای ارائه هزاران عنوان کتاب به 18 زبان اصلی در آخرین دوره این نمایشگاه شرکت کرده‌اند. همین مسئله باعث شده نمایشگاه دهلی نو به‌عنوان یک قطب و مرکز حرفه‌ای برای کتاب‌های مرجع و معتبر شناخته شود و هرسال دانشجویان و علاقه‌مندان پرشماری از کشورهای همسایه برای حضور در این نمایشگاه به هند سفر کنند.

نمایشگاه بین‌المللی بولونیا

این نمایشگاه ایتالیایی، معتبرترین و البته پرمخاطب‌ترین نمایشگاه کتاب کودک جهان است. روند برگزاری این نمایشگاه نسبت به نخستین روزهای برگزاری در سال 1963 تغییراتی پر شمار داشته و بخش‌های چند رسانه‌ای، استعدادیابی، کارگاه‌های آموزشی و. . . زمینه علاقه‌مندی تعداد بالایی از کودکان برای حضور در نمایشگاه را فراهم آورده است.

احترام به فرهنگ‌های مختلف و بستر‌سازی برای درخشش کتب خارجی یکی از رموز موفقیت این نمایشگاه در سطح بین‌الملل و علاقه ناشران خارجی برای حضور در این فضاست. اعطای جوایزی چون، جایزه افق‌های جدید  (ویژه ناشران غیر‌غربی)، جایزه نخستین  (ویژه کتاب اولی‌ها)و جوایزی مشابه، به میزان رونق اقتصادی این نمایشگاه افزوده است.

نمایشگاه‌های کتاب اسکولاستیک

بسیاری از فعالان عرصه کتاب معتقدند نخستین گام برای ترویج فرهنگ کتابخوانی و حمایت از ناشران، ایجاد اشتیاق در کودکان برای کتابخوانی و آشنایی با فواید مطالعه است. بسیاری از کودکان رغبتی به حضور در فضای پرازدحام نمایشگاه‌های کتاب نشان نمی‌دهند و تعداد نمایشگاه‌های تخصصی کودک نیز چندان زیاد نیست.

نمایشگاه‌های کتاب اسکولاستیک گونه‌ای از نمایشگاه است که به‌طور تخصصی برای مدارس و مخاطبان کم سن و سال دانش آموز برگزار می‌شود. هدف اصلی از برگزاری چنین نمایشگاهی افزایش میزان علاقه مخاطبان کم سن و سال به مطالعه است.

اما این نمایشگاه چه تفاوت‌هایی با سایر نمایشگاه‌ها و به‌ویژه نمایشگاه‌های مخاطبان بزرگسال دارد؟طبقه‌بندی کتاب‌ها و قرار دادن آنها در پوشه‌های محتوایی ویژه در این نمایشگاه‌ها باعث شده کودکان به سرعت موفق به دریافت چند کتاب خواندنی شوند.

آنها مجبور نیستند ساعت‌ها در بین قفسه‌های کتاب بگردند تا چند کتاب مطابق با سلیقه خود پیدا کنند، بلکه کافی است بنا بر اطلاعات نمایشگاه، به قفسه‌های مورد علاقه خود رفته و از مجموعه کتاب‌های طبقه‌بندی شده براساس محتوا، گروه سنی و. . . یک یا چند مجموعه را خریداری کنند.

اخیراً برگزاری نمایشگاه‌های اسکولاستیک در سراسر اروپا رایج شده و کودکان استقبال بسیاری زیادی از کتاب‌های ارائه شده با این روش داشته‌اند. از سوی دیگر ناشران معتبر حوزه ادبیات کودک نیز از این طرح حمایت کرده و آن را گامی مهم برای موفقیت اقتصادی سال‌های آتی می‌دانند.