نرخ کارمزد نباید دستوری باشد

بانک‌ها برای کسب درآمد و رفع هزینه‌های جاری خود از منابع گوناگونی استفاده می‌کنند که کارمزد ارائه خدمات داخلی و بین‌المللی جزئی از آن محسوب می‌شود.
به گزارش اقتصادنیوز، بانک‌ها به طرق مختلف همچون گشایش اعتبار اسنادی، حوالجات ارزی، ارائه خدمات الکترونیکی و خدمات بانکداری درآمدزایی و هزینه‌های جاری خود را پوشش می‌دهند. در ایران هر یک از ارائه خدمات بانکی با کارمزد متفاوتی همراه است که در برهه‌ای بانک مرکزی برای جذب مشتری از سوی بانک‌ها اجازه ارائه تخفیف کارمزد را به بانک‌ها صادر کرد و این در‌حالی است که برخی کارشناسان نظام بانکی بر این عقیده هستند که خدمات با هزینه بسیار ارزان و به‌صورت رایگان در اختیار مشتری قرار می‌گیرد.

در چند ماه گذشته بانک مرکزی برای دریافت مانده‌حساب، کارمزد 100تومانی دریافت می‌کند. با آغاز دریافت کارمزد مانده‌حساب‌گیری طبق اطلاعات شبکه شاپرک 14درصد از تراکنش‌های مانده‌گیری این شبکه در سال گذشته کاهش یافته است. وضع کارمزد از سوی شبکه شاپرک با اظهارنظر‌های متفاوتی همراه شد. برخی بر این عقیده بودند که وضع کارمزد برای مانده‌گیری در راستای کاهش بار شبکه است، در اظهار نظر دیگر برخی بر این عقیده هستند که ارائه خدمات یا کالا به مشتری باید همراه با دریافت هزینه باشد که اراده خدمات بانکی فارغ از این قاعده نیست و دریافت کارمزد نیز جزئی از سیستم بانکداری کشور به حساب می‌آید.

در این رابطه مدیرعامل بانک ایران‌زمین، بیان کرد: کارمزد بانکی غیرمشا که عمده‌ترین آن کارمزد عملیات بین‌المللی بانکی است، باید افزایش یابد که در حال حاضر به واسطه وجود تحریم‌های سیستم بانکی این منبع قابل استفاده نیست. سیدکمال سیدعلی در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: صدور ضمانت‌نامه، گشایش اعتبار اسنادی داخلی، کارمزد تجارت الکترونیک، نقل‌و‌انتقال پول و نگهداری آن نزد بانک در سیستم بانکداری دنیا همراه با دریافت کارمزد و منبع درآمدی برای بانک محسوب می‌شود. او در رابطه با عدم دریافت کارمزد در ارائه خدمات بانکی گفت: به دلیل نرخ سود بانکی بالا خدمات به‌صورت رایگان یا با دریافت حداقل‌ها از سوی بانک‌ها ارائه می‌شود و این کار در پی جذب سپرده و سرمایه مردم است. 

مدیرعامل بانک ایران‌زمین خاطرنشان کرد: ارائه خدمات بهتر و قابل‌قبول از سوی بانک‌ها همراه با هزینه و سرمایه‌گذاری است که باید از دو طریق دریافت کارمزد و جذب سرمایه به‌عنوان منبع درآمدی، سرمایه هزینه شده در گذشته جبران شود. او با تاکید بر اینکه ارائه خدمات بانکی باید همراه با کارمزد باشد، ادامه داد: میزان کارمزد باید متناسب با میزان ارائه خدمات و به‌صورت رقابتی باشد و تعیین نرخ دستوری در میزان کارمزد از فضای رقابتی بانک‌ها می‌کاهد. سیدعلی در پایان تاکید کرد: دریافت کارمزد به‌عنوان ضمانتی برای پرداخت خسارت در موارد خاص است. خدمات الکترونیکی در فعالیت‌ها و بازارهای مختلف همچون بانکداری برای آن مورد استفاده قرار می‌گیرد که در تمام ساعات شبانه‌روز و بدون صرف هزینه بسیار، نیاز افراد تا حد قابل‌توجهی رفع شود اما برخی از خدمات بانکداری الکترونیک در تمام ساعات شبانه‌روز توان پاسخگویی به افراد را ندارد. 

عضو هیات‌مدیره بانک‌ملی با اشاره به اینکه بحث کارمزد تنها معطوف به خدمات بانکی نیست، بیان کرد: بالا بودن نرخ سود بانکی مانعی بر درآمد از طریق دریافت کارمزد خدمات بانکی است. عباس کمرئی در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: بانک‌ها از طریق دریافت کارمزد ارائه خدمات نیز درآمدزایی می‌کنند که در حال حاضر میزان کارمزد ارائه خدمات بانک‌ها به دولت نیاز به بازنگری دارد. او ادامه داد: بانک مرکزی زمانی برای ایجاد فضای رقابتی در بین بانک‌ها اجازه داده بود تا 5‌درصد کارمزد به‌عنوان ارائه تخفیف از مشتری دریافت نشود. کمرئی با اشاره به اینکه شبکه نیاز به سرمایه دارد گفت: رجوع به کارمزد یک اصل پذیرفته شده در نظام بانکداری است که حواله ارزی و گشایش اعتبار توانایی ارائه عایدی مناسبی برای بانک‌ها در‌بر‌داشته باشد. او در پایان تاکید کرد: خدمات الکترونیک باید به‌صورت 24 ساعته خدمات به مشتری ارائه دهند، زیرا این جزئی از ویژگی بانکداری الکترونیک محسوب می‌شود. 

در چند وقت گذشته با مطرح شدن بحث دریافت کارمزد با استفاده از دستگاه‌های کارتخوان حجم تقاضا برای دریافت خدمات از کارتخوان‌ها کاهش پیدا کرد و برخی بانک‌ها به ارائه خدمات بهتر رقبای بانکی خود اعتراض کردند و نتیجه این اعتراض به لغو ارائه خدمات بهتر از سوی این بانک‌ها انجامید. لغو ارائه خدمات بهتر از سوی برخی بانک‌ها بر انحصاری بودن و عدم وجود فضای رقابتی در بازار پول دامن می‌زند و می‌توان مثالی بر انحصاری بودن آن تلقی کرد.

یک کارشناس امور پولی و بانکی گفت: بانک‌های دنیا به دلیل وجود نرخ تورم یک‌رقمی و ثابت از کارمزد برای رفع هزینه‌های جاری، درآمد به دست می‌آورند اما در ایران نرخ تورم دورقمی سدی برای کارمزد‌محوری بانک‌ها محسوب می‌شود. مهدی رییس‌زاده در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز، اظهار کرد: به دلیل بالا بودن نرخ سود سپرده بانکی حرکت به سوی کارمزد‌محوری کند شده است. او ادامه داد: کارمزد در رابطه با ارائه خدمات به‌گونه‌ای تعیین می‌شود که فضای رقابتی برای ارائه خدمات بهتر و انتخاب بانک از سوی مشتری ایجاد می‌شود. وی خاطرنشان کرد: بانکداری صحیح به معنای آن است که رقابت در بین بانک‌ها برای خدمات بهتر وجود داشته باشد. بهترین و نوین‌ترین بانکداری انجام فعالیت بانکی بدون صرف وقت و جابه‌جایی فیزیکی است. 

رییس‌زاده تصریح کرد: به دلیل وجود قوانین مبارزه با پولشویی، بانکداری مجازی و الکترونیکی با برخی سدها مواجه می‌شود که از این موارد می‌توان به کاهش سقف برداشت عابر بانک به 200 هزار تومان اشاره کرد. او با بیان اینکه کارمزد زمانی توجیه پیدا می‌کند که خدمات مناسب و به‌موقع به مشتری ارائه شود، یادآور شد: در‌پی تحریم‌های بانکی و بسته شدن برخی از امکانات ارتباطی بین بانکی، کارمزد‌های بسیار سنگینی برای نقل‌و‌انتقال پول به مشتری تحمیل شد.